تصاویر خارق العاده از مریخ

به گزارش تاسیسات نیوز، مدارگرد “مارس اکسپرس” متعلق به آژانس فضایی اروپا(ESA) از سال ۲۰۰۳ تاکنون در حال چرخیدن به دور مریخ است ​​تا از سطح آن تصویربرداری کند. این مدارگرد در ماه آوریل گذشته، تصاویری از بخشی موسوم به “یوتوپیا پلنیتیا”(Utopia Planitia) منتشر کرد که یک حوضه اصلی در نیمکره شمالی مریخ با وسعت تقریباً دو برابر صحرای بزرگ آفریقا است و تا حد زیادی پوشیده از یخ است.

روز گذشته نیز تصویری را از زمستان در یکی از دهانه‌های مریخ که در ارتفاعات جنوبی آن قرار دارد، ثبت کرده بود که منتشر شد. ارتفاعات جنوبی مریخ طی میلیاردها سال با ویژگی‌های متعددی همراه بوده‌اند که اغلب آن ‌قدر به هم نزدیک هستند که با هم همپوشانی دارند. یکی از این ویژگی‌ها، “دهانه هوک”(Hooke crater) است که در این تصویر به صورت یخ‌زده نشان داده شده و توسط کاوشگر “مارس اکسپرس” آژانس فضایی اروپا هنگام زمستان در ارتفاعات جنوبی به ثبت رسیده است.

“دهانه هوک” در نزدیکی لبه شمالی منطقه “آرگیر پلانیتیا”(Argyre Planitia) قرار دارد که وسعت آن به ۱۸۰۰ کیلومتر می‌رسد و یکی از تاثیرگذارترین سازه‌های برخوردی در مریخ به شمار می‌رود که طی یک برخورد در حدود چهار میلیارد سال پیش شکل گرفته است. “دهانه هوک” که در قسمت مسطحی از “آرگیر پلانیتیا” قرار دارد، دارای قطر ۱۳۸ کیلومتر و عمق حدود ۲.۴ کیلومتر است. نام این دهانه، از نام “رابرت هوک”(Robert Hooke)، فیزیکدان و ستاره‌شناس انگلیسی گرفته شده است.

در این تصاویر، قسمت اعظم منطقه کم ارتفاع جنوبی و همچنین تپه مرکزی درون دهانه هوک، با پوشش نازک و سفیدی پوشیده شده که ناشی از یخ‌زدگی دی‌اکسید کربن است. در ارتفاعات بالاتر و روی دیواره‌های دهانه رو به شمال، یخبندان زیادی وجود ندارد و فقط در مناطقی ظاهر می‌شود که دیواره‌های دهانه‌های کوچک‌تر بر آنها سایه می‌اندازند و جلوی نور مستقیم خورشید را می‌گیرند.

اما اکنون چند عکس جدید از یک دره عظیم در سیاره سرخ منتشر شده که بیش از هر زمان دیگری مسحورکننده هستند.

در بیانیه مطبوعاتی آژانس فضایی اروپا آمده است: جدیدترین تصویر منتشر شده از کاوشگر “مارس اکسپرس” ما را به دو گسیختگی در پوسته مریخ می‌برد که بخشی از سامانه این دره عمیق موسوم به “والس مارینریس”(Valles Marineris) است.

“والس مارینریس”(Valles Marineris) را با دره “گرند کنیون” در ایالات متحده مقایسه می‌کنند، با این تفاوت که دومی بسیار کوچکتر از نسخه موجود در مریخ است. “گرند کنیون”(Grand Canyon) یک ژرف‌دره است که رودخانه کلرادو در میان آن قرار دارد و در ایالت آریزونای آمریکا است. بخشی بزرگی از “گرند کنیون” در “پارک ملی گرند کنیون” قرار دارد که یکی از اولین پارک‌های ملی در آمریکا است.

“والس مارینریس” با ۴۰۰۰ کیلومتر طول، ۲۰۰ کیلومتر عرض و تا هفت کیلومتر عمق، تقریباً ۱۰ برابر طولانی‌تر، ۲۰ برابر گسترده‌تر و پنج برابر عمیق‌تر از “گرند کنیون” است. این در واقع بزرگترین سامانه دره‌ای در منظومه شمسی در نظر گرفته می‌شود و اعتقاد بر این است که از طریق جدا شدن صفحات تکتونیکی مریخ شکل گرفته است.

در تصاویر جدید “مارس اکسپرس”، دو شکاف که در بخش غربی “والس مارینریس” قرار دارند، به وضوح قابل مشاهده هستند. در سمت چپ تصویر(جنوب)، “لاس چاسما”(Ius Chasma) به طول ۸۴۰ کیلومتر و در سمت راست (شمال)، “تیتونیوم چاسما”(Tithonium Chasma) به طول ۸۰۵ کیلومتر قرار دارد.

این تصاویر با وضوح بالا جزئیات سطحی باورنکردنی را از این دره نشان می‌دهند که با آنها متوجه می‌شویم این دره چقدر عمیق است و تا هفت کیلومتر عمق دارد. این یعنی اگر بلندترین کوه رشته کوه آلپ موسوم به “مون بلان”(Mont Blanc) با ارتفاع ۴۸۰۹ متری درون “تیتونیوم چاسما” قرار گیرد، کوتوله به نظر می‌رسد.

سایر ویژگی‌هایی که در این تصاویر دیده می‌شود، شن‌هایی است که ممکن است از منطقه آتشفشانی “تارسیس”(Tharsis)؛ کوه‌هایی با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر، مواد معدنی سولفات حاوی آب و رانش‌های زمین اخیر آمده باشند. این تصاویر در رنگ‌ها و سایه‌های متنوعی ارائه می‌شوند که هر کدام ویژگی متفاوتی از سطح غنی سیاره سرخ و دره را به نمایش می‌گذارند.

این تصاویر نه تنها برای علاقه‌مندان به مریخ، بلکه برای همه کسانی که فضا و شگفتی‌های فراوان آن را دوست دارند، لذت‌بخش است. این تصاویر، نگاهی دقیق به سطح مریخ را ارائه می‌کنند که هرگز نمی‌توانیم آن را به ‌طور مستقیم تجربه کنیم.

اما این تمام کاری نیست که “مارس اکسپرس” انجام می‌دهد. این فضاپیما در گذشته، دریاچه‌های یخی را در زیر سطح مریخ مشاهده کرده و حتی سعی کرده است به سیگنال‌های یک کاوشگر چینی گوش دهد.

“مارس اکسپرس” یک مأموریت اکتشاف فضا است که توسط آژانس فضایی اروپا(ESA) انجام شده ‌است. این مأموریت نخستین تلاش مأموریت سیاره‌ای این آژانس و هدف آن کاوش سیاره مریخ است. واژه “اکسپرس” در اصل اشاره به کارایی و سرعتی دارد که این فضاپیما متناسب با آن طراحی و ساخته شده ‌است.

این فضاپیمای کوچک اما قدرتمند، ابزارهای زیادی در آستین خود دارد و از ابزار پیشرفته اکتشاف فضایی بهره می‌برد و فقط زمان می‌تواند بگوید چه چیزهای دیگری از مریخ به ما خواهد گفت.