تاسیسات کارخود باشیم/عیب یابی بخاری گازی

تاسیسات نیوز: امسال زمستان سر زده آمد و ما ماندیم با وسایل گرمایشی و سرویس و عیب یابی آنها مانند عیب یابی بخاری گازی، شومینه و سایر وسایل. قبل از اینکه به یک تعمیرکار اطلاع دهیم تا برای تعمیر بخاری گازسوز به خانه ما بیاید، با هم چند مشکل رایج بخاری گازسوز مانند علت روشن نشدن بخاری گازی بعد از شمعک، علت خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی چیست یا روشن نماندن شمعک بخاری گازی را با هم بررسی می‌کنیم؛ تا یک آشنایی اولیه با عیب یابی بخاری گازی داشته باشیم.
اجزا بخاری گازی
بخاری گازی در طرح های مختلف و با بازدهی حرارتی گوناگون طراحی می شوند؛ و نحوه‌ی استفاده انواع بخاری های گازی یکسان است.
بدنه اصلی: از ورق فولاد تهیه می شود و سطح آن را با لعاب کاری و یا رنگ کاری پوشش می‌دهند.
کوره: همان محفظه احتراق که از ورق فولاد تهیه شده و برای جلوگیری از زنگ زدگی و ایجاد حرارت مطبوع و دوام بیشتر آن را لعاب کاری می‌کنند.
مشعل (اجاق): معمولا از فولاد ضد زنگ ساخته می شود.
پیلوت (شمعک): که کلاهک آن، گاز را در سه جهت هدایت می کند؛ جرقه زن، مشعل اصلی و ترموکوپل.
جرقه زن: الکتریسیته حاصل از پیزو الکتریک داخل شیر کنترل را به جرقه تبدیل می‌کند.
ترموکوپل: وظیفه این قسمت قطع گاز در مواقع ضروری است.
شیر کنترل (کاربراتور): این قسمت وظیفه کنترل سوخت و روشن بودن دائم شمعک را به عهده دارد.
مشکلات رایج بخاری گازی
بخاری گازی یکی از وسایل گرمایشی بسیار پرکاربرد در منازل مسکونی است. معمولا ایرادات اندک ولی رایجی در استفاده از بخاری گازسوز اتفاق میفتد: برای مثال
علت روشن نشدن بخاری گازی بعد از شمعک چیست؟
جرقه زن بخاری گازی چگونه کار می‌‌کند؟
علت روشن نماندن شمعک بخاری گازی چیست؟

و سوالات دیگری که هر کدام از ما با آغاز فصل سرما قطعا با آن مواجه شده‌ایم.

اما علت اصلی چنین مشکلاتی چیست؟
رعایت یک سری از نکات باعث خواهد شد تا مشکلات بخاری گازی و نیاز به عیب یابی بخاری گازی کمتر به وجود بیاید یا به سرعت برطرف شود؛ و تا سال بعد نیازی به تعمیر یا سرویس نباشد. یکی از این نکات، بررسی اتصالات و دودکش بخاری ست، در این صورت، اگر دودکش مسدود شده باشد یا در اتصالات نشتی گاز وجود داشته باشد، سریعا متوجه می­‌شویم و عیب یابی بخاری گازی برای ما راحت‌تر خواهد شد.
در ادامه مطلب نگاهی داریم به ۳ مورد از رایج‌ترین ایرادات بخاری گازی و عیب یابی بخاری گازی در هر یک از این موارد.
۱٫ چرا بخاری گازی روشن نمی‌شود؟ (علت روشن نشدن بخاری گازی بعد از شمعک)

در بخاری گازی قطعات زیادی وجود دارد که شاید دانستن نام تمام آنها کمکی به ما نکند و مورد نیاز هم نباشد. اما برای عیب یابی بخاری گازی باید نام، ساختار و عملکرد بعضی از آنها را بدانیم. مهم ترین علت خاموش شدن بخاری گازی و روشن نماندن شمعک بخاری گازی، قطعه‌ای به نام ترموکوپل یا بویین است.

ساختار این قطعه به این صورت است که دو قطعه فلز از یک سر به هم متصل شده‌اند. زمانی که به محل اتصال این دو فلز، حرارت می‌رسد، سر دیگر آن (سر آزاد) برق تولید می‌کند. پس اگر هنگام روشن کردن بخاری، بعد از فشار دادن یا چرخاندن دکمه استارت، شمعک خاموش می‌شود، قطعا گاز به آن نمی‌رسد.

بنابراین در عیب یابی بخاری گازی، در صورت روشن نماندن شمعک بخاری گازی مشکل از ترموکوپل بخاری است. برای تعمیر و تعویض ترموکوپل (تنظیم ترموکوبل بخاری گازی) لازم است از یک تعمیرکار حرفه‌ای کمک بگیرید.۲٫ علت روشن نشدن شمعک بخاری گازی

همان‌طور که گفتیم، ترموکوپل و بویین دو مورد از مهم‌ترین قطعات بخاری گازی هستند که اکثر مشکلات بخاری گازسوز به خاطر آنها به وجود می‌آید. بنابراین در هنگام عیب یابی بخاری گازی بایستی به این دو قطعه توجه مضاعف داشت. روشن نماندن شمعک بخاری گازی نیز باز هم مربوط به همین دو قطعه می‌شود. در این حالت اگر مشکل از ترموکوپل نباشد، مشکل حتما از بویین هست. اگر بعد از بررسی و عیب یابی بخاری گازی، متوجه خرابی هر کدام از این قطعات شدیم، باید آن را تعویض کنیم.

اگر گاهی اوقات بخاری گازی خود به خود خاموش می‌شود (سوال علت خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی چیست را به خاطر بیاورید)، مشکل ممکن است به خاطر تنظیم نبودن شعله شمعک یا گرم نشدن ترموکوپل باشد. در این شرایط باید از یک متخصص برای آموزش نحوه افزایش شعله شمعک بخاری گازی و تنظیم ترموکوبل بخاری گازی استفاده کنید.

عیب یابی بخاری گازی را برای این مشکل انجام دادیم، حال برای رفع این مسئله چه باید کرد؟
در ساختار بخاری گازی اگر سر ترموکوپل به درستی در شعله شمعک قرار نگرفته باشد، الکتریسیته‌ای که در آن میان تولید می‌شود به اندازه‌ای نیست که بتواند هسته بویین را در حالت جذب نگه دارد. در این وضعیت فنر بویین هسته را به سمت بیرون می‌راند، مسیر گاز را مسدود می‌کند و قطعا در صورت عدم وجود گاز بخاری خاموش می‌شود.

اگر در عیب یابی بخاری گازی با چنین مشکلی روبه‌رو شدید، بایستی شعله شمعک را که پایین‌تر یا بالاتر از سر ترموکوپل قرار گرفته، دوباره به حالت اولیه برگردانید. اما باز هم توصیه می‌‌کنیم برای جلوگیری از هرگونه خطر و یا نقص جدی‌تر بهتر است که از تعمیرکاران ماهر برای تنظیم ترموکوبل بخاری گازی (یا احیانا تعویض ترموکوپل بخاری گازی و تعمیر فندک بخاری گازی) کمک بگیرید.

۳٫ علت جرقه نزدن فندک بخاری گازی چیست؟ (تعمیر فندک بخاری گازی)
در بخاری گازی، جرقه زن همان فندک است که گرمای لازم برای شعله‌ور شدن را تولید می‌کند. اگر خودتان قصد عیب یابی بخاری گازی را دارید، بهتر است بدانید که جرقه نزدن فندک ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. اولین علت آن قطع ناگهانی گاز است. در چنین شرایطی بهتر است ده دقیقه منتظر بمانید و دوباره امتحان کنید. این بار می‌توانید از کبریت برای روشن کردن بخاری استفاده کنید.
دومین دلیل جرقه نزدن فندک بخاری، مربوط به تنظیمات می‌شود. فندک بخاری دارای دو پیچ حداقل و حداکثر تنظیم است که اگر این دو پیچ به خوبی تنظیم نشده باشند، جرقه زن به خوبی کار نخواهد کرد. هنگام عیب یابی بخاری گازی برای رفع این مشکل باید پیچ ها را کاملا محکم کنید. گاهی هم به تعمیر فندک بخاری گازی نیاز خواهید داشت.
۴٫ بوی حاصل از احتراق، پس از روشن شدن بخاری
چند مورد، علت رخ دادن چنین موردی است؛ از جمله:
گرفتگی در دودکش بخاری، که نیاز به بررسی مسیر دودکش است.
کوچکتر بودن قطر دودکش بخاری ساختمان
کلاهک نداشتن دودکش بخاری
خرابی در محفظه احتراق که نیاز به تعمیر یا تعویض کوره بخاری است.
۵٫ انتشار گاز و بوی آن، پس از نصب بخاری
اگر پس از نصب بخاری و باز کردن شیر گاز، بوی گاز به مشام شما رسیده است؛ موارد زیر را بررسی کنید.
یک اسفنج را به صابون و آب آغشته کنید؛ و کف صابون حاصل شده را بر روی محل اتصال لوله گاز به بخاری و همچنین، لوله مسی بخاری به شیر اصلی بخاری قرار دهید. مجدد شیر گاز را باز کنید تا مشاهده کنید آیا در دو بخشی که کف صابون مالیده‌اید، حباب تشکیل می‌شود یا نه.
نشت گاز از لوله‌های رابط بین شیر کنترل و مشعل یا پیلوت
۶٫ دیگر مشکلات رایج بخاری گازی
با وجود فشار گاز مناسب در شبکه لوله کشی، شعله پیلوت کوتاه است؛ و تنظیم نمی شود:  کاور شیر کنترل را برداشته و فیلتر را تعویض نمایید.
در هنگام روشن کردن بخاری با رها کردن دکمه فرمان برای روشن کردن شمعک، گاز قطع و شمعک خاموش می شود: اگر ترموکوپل سالم باشد پس عیب از بوبین است. بوبین را آزمایش کنید و در صورت معیوب بودن آن را تعویض نمایید..
در هنگام روشن کردن بخاری با رها کردن دکمه فرمان برای روشن کردن شمعک، گاز قطع و شمعک خاموش می‌شود: ترموکوپل را باید آزمایش کنید و در صورت معیوب بودن آن را تعویض نمایید.
خاموش شدن خود به خود بخاری گازی:  اگر سر ترموکوپل به صورت صحیح در شعله شمعک قرار نگرفته باشد. بنابراین الکتریسته تولید شده توسط آن به حدی نیست که بتواند هسته بوبین را در حالت جذب نگه دارد. در نتیجه فنر بوبین هسته را به بیرون رانده و مسیر گاز را مسدود می‌کند. برای رفع این مشکل محل قرار گرفتن ترموکوپل را بررسی کنید و در صورتی که شعله شمعک پایین تر از سر ترموکوپل و یا بالاتر از آن قرار گرفته آن را تنظیم نمایید.
شعله بخاری مناسب نیست و بوی گاز خام به مشام می‌رسد: گاهی کثیفی بیش از حد مشعل و مسدود شدن سوراخ های آن مانع عبور مخلوط هوا و گاز می شود. برای رفع این مشکل باید مشعل را از جای خود خارج کرده و با برس یا فشار باد آن را تمیز کنید.
با چرخاندن دکمه از حالت پیلوت به شعله اصلی مشعل روشن نشده و گازهای زیادی به اطراف پراکنده می‌شود: در این صورت ژیگلور و قطعات متصل به آن را در جای خود قرار داده و تنظیم نمایید.