تاسیسات نیوز – صدیقه بهزادپور: در روزهای اخیرمجدداً بحث تغییر پایتخت ایران به یکی از موضوعات داغ در محافل سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. رئیس‌جمهور، از ابتدای شروع به کار در دولت چهاردهم، تغییر پایتخت را به عنوان یکی از راهکارهای اصلی برای حل مشکلات تهران مطرح کرده است. او اخیراً با تأکید بر این موضوع، انتخاب یکی از شهرهای ساحلی را به عنوان بهترین گزینه برای پایتخت جدید اعلام کرده است که البته با واکنش های مختلف موافقان و مخالفان بسیاری منتهی شد.
مشکلات تهران
پزشکیان در سخنان اخیر خود، تغییر پایتخت را به عنوان یک راهکار جدی برای کاهش فشارها بر تهران و بهبود شرایط زندگی در این شهر معرفی کرده است. او معتقد است که با انتقال پایتخت به یکی از شهرهای ساحلی، می‌توان به توسعه متوازن مناطق مختلف کشور کمک کرد و از تمرکز بیش از حد جمعیت در تهران جلوگیری نمود. وجود چالش های مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و … در تهران به عنوان پایتخت ایران، باعث شده است که گاه و بیگاه دولت ها از ضرورت انتقال پایتخت سخن بگویند. از جمله این مشکلات می‌توان به آلودگی هوا، ترافیک سنگین، کمبود فضای سبز و فشار بر زیرساخت‌های شهری اشاره کرد. این مسائل نه تنها کیفیت زندگی شهروندان را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به بحران‌های اجتماعی و اقتصادی نیز دامن زده است، در این راستا، رئیس جمهور بهترین گزینه برای تغییر پایتخت را یکی از شهرهای ساحلی معرفی کرده است که امکان بهره برداری از منابع این شهرها و رشد و توسعه و رفع کمبودهای این شهرها را نیز موجب می سازد. به گفته برخی از کارشناسان؛ این شهرها به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب، می‌توانند به عنوان مراکز تجاری و گردشگری نیز عمل کنند، همچنین، وجود منابع طبیعی و زیبایی‌های طبیعی در این مناطق می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران و گردشگران کمک کند و در نتیجه، به توسعه اقتصادی کشور کمک نماید. علاوه بر این وجود منابع نفت و گاز و … در برخی شهرهای ساحلی باعث تمرکز بیشترمنابع مالی در این شهرهای می شود و احتمالاً بستر مناسبی برای توسعه کلان کشور را موجب خواهد شد.
بر اساس این گزارش، پیشنهاد تغییر پایتخت با واکنش‌های مختلفی از سوی کارشناسان مواجه شده است. برخی از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی این اقدام را مثبت ارزیابی کرده و آن را گامی در راستای حل مشکلات تهران می‌دانند، اما از سویی دیگر برخی دیگر نسبت به پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این تغییر هشدار داده و معتقدند که انتقال پایتخت ممکن است هزینه‌های زیادی را به همراه داشته باشد و نیاز به زیرساخت‌های جدید و سرمایه‌گذاری‌های کلان دارد. به این ترتیب به نظر می رسد؛ با توجه به چالش‌های موجود در تهران و مزایای احتمالی انتخاب شهرهای ساحلی به عنوان پایتخت جدید، نیاز به بررسی دقیق‌تر و مشورت با کارشناسان و فعالان اقتصادی برای اجرای موفق این طرح احساس می‌شود. برخی از کارشناسان معتقدند؛ شهرهای ساحلی به دلیل نزدیکی به دریا و منابع آبی، فرصتهای خوبی برای توسعه و رشد مهیا می کند، همچنین وجود سواحل زیبا و جاذبه‌های طبیعی می‌تواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی کمک کند و درآمدزایی از طریق صنعت گردشگری را افزایش دهد.از سوی دیگر انتقال پایتخت به یک شهر ساحلی می‌تواند به کاهش جمعیت و فشار بر زیرساخت‌های تهران کمک کند و مشکلاتی مانند آلودگی هوا و ترافیک را کاهش دهد. در این راستا انتخاب یک شهر ساحلی به عنوان پایتخت می‌تواند به توزیع بهتر منابع و توسعه متوازن مناطق مختلف کشور کمک کند. بعلاوه شهرهای ساحلی می‌توانند به عنوان مراکز تجاری و اقتصادی جدید عمل کنند و فرصتهای شغلی بیشتری برای ساکنان ایجاد کنند. به گفته کارشناسان؛ زندگی در شهرهای ساحلی معمولاً با کیفیت بالاتری همراه است، و امکان برخورداری از طبیعت و فعالیت‌های تفریحی سواحل و … مناسب است. همچنین شهرهای ساحلی می‌توانند به عنوان نقاط مرکزی برای توسعه زیرساخت‌های جدید، مانند حمل و نقل و خدمات عمومی، عمل کنند. شهرهای ساحلی معمولاً دارای تنوع فرهنگی بیشتری هستند که می‌تواند به غنای اجتماعی و فرهنگی کشور کمک کند. این مزایا می‌توانند به عنوان دلایلی برای انتخاب شهرهای ساحلی به عنوان پایتخت جدید ایران مطرح شوند و به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور کمک کنند.
چالش های انتقال پایتخت از تهران
گروهی از کارشناسان در مخالفت با اجرای این طرح معتقدند؛ تغییر پایتخت از تهران به یک شهر دیگر، با وجود تمرکز بالای امکانات و زیرساخت‌ها در تهران، قطعاً چالش‌ها و ملاحظات خاص خود را دارد. تمرکز امکانات و ادارات دولتی، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز اقتصادی، تغییر پایتخت را بسیار دشوار می سازد و انتقال این امکانات به یک شهر دیگر نیازمند زمان و سرمایه‌گذاری قابل توجهی است که نیازمند هزینه های بالا برای توسعه زیرساخت‌های جدید مانند؛ ادارات، مدارس، بیمارستان‌ها و سایر امکانات عمومی است که عملیاتی شدن این امر را تقریباً غیرممکن می سازد. از طرف دیگر بسیاری از ساکنان و نهادها ممکن است با تغییر پایتخت مخالف باشند که در نهایت می تواند منجر به نارضایتی عمومی شود.به این ترتیب همگان بر این باور هستند که این کار نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مشاوره با کارشناسان و متخصصان در زمینه‌های مختلف دارد و این برنامه‌ریزی باید شامل ارزیابی تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی باشد.
پیش شرط تغییر پایتخت
این گزارش همچنین حاکی است؛ توسعه زیرساخت‌های جدید شهر جدید باید زیرساخت‌های کافی برای حمایت از جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی جدید داشته باشد. این شامل حمل و نقل، مسکن، خدمات عمومی و سایر نیازها است. تغییر پایتخت می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر اقتصاد ملی داشته باشد. این تغییر ممکن است به ایجاد فرصتهای جدید اقتصادی در شهر جدید منجر شود، اما همچنین می‌تواند به ناپایداری‌های اقتصادی در کوتاه‌مدت منجر شود. بعلاوه مدیریت تغییرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از انتقال پایتخت نیازمند برنامه‌ریزی و هماهنگی دقیق است تا از بروز مشکلات جلوگیری شود. با وجود این چالش‌ها، برخی از کشورها با موفقیت پایتخت خود را تغییر داده‌اند و این اقدام می‌تواند به عنوان یک راهکار برای حل مشکلات تهران و توسعه متوازن کشور مورد بررسی قرار گیرد. اما برای موفقیت در این زمینه، نیاز به ارزیابی دقیق و برنامه‌ریزی جامع وجود دارد.
