احیاء کلانشهرها در بازار مسکن
دولت به تازگی طرح توسعه ویلاسازی را پیاده کرده است که درصورت اجرای آن، بخشی از بحران بازار مسکن رفع خواهد شد.
به گزارش تاسیسات نیوز، از آنجایی که طی دهه‌های گذشته دولت‌ها برنامه‌ای برای مدیریت مهاجرت به کلانشهرها نداشته‌اند و فقط به ایجاد شهرک‌های اقماری آن هم با کاستی‌های فراوان اکتفا کرده‌‌‌اند؛ در حال حاضر شاهد بحران بازار مسکن در تهران هستیم. به گونه‌ای که پایتخت از نبود توازن بین عرضه و تقاضا رنج می‌برد و سالانه به ۱۵۰ هزار واحد مسکونی نیاز دارد.
به تازگی دولت طرح توسعه ویلاسازی در روستاها را مطرح کرده است. بر این اساس ۵۰۰ هزار قطعه زمین مسکونی و قابل ساخت در روستاهای کشور طراحی شده است. همچنین دو مدل وام ارزان قیمت در نظر گرفته شده، یک وام ۳۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۵ درصد و مدل دوم وام ۵۵۰ میلیون تومانی با نرخ ۱۸ درصد است.
اگرچه ایجاد مشوق یکی از راه‌هایی است که موجب تقویت مهاجرت معکوس می‌شود، اما دولتمردان باید در نظر بگیرند که یکی از دلایل اصلی مهاجرت به کلانشهرها نبود شغل مناسب در روستاها است. بنابراین اگر طرحی هم قرار است پیاده شود، باید تمام جوانب را در نظر گرفت تا قابلیت اجرا داشته باشد.
روزنامه «خانمان» در شماره امروز به بررسی طرح توسعه ویلاسازی در روستاها پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
دو مدل برای توسعه افقی روستاها
در همین زمینه فرشید ایلاتی، کارشناس بازار مسکن به «خانمان» گفت: با توجه به اینکه بخشی از جمعیت کشور از میانسالی عبور کرده و طی یک دهه آینده به سمت سالمندی حرکت می‌کند، اگر شرایط نظیر اعطای زمین و تسهیلات برای آنها مهیا باشد، به روستاها مهاجرت می‌کنند. به این ترتیب بخشی از واحدهای مسکونی به بازار اجاره عرضه خواهند شد.
وی افزود: در حال حاضر زمین‌هایی که قصد واگذاری برای ویلاسازی دارند، در مجاورت روستاها هستند؛ چون در روستاها زمینی برای آزادسازی وجود ندارد. به این ترتیب یک نوع توسعه افقی به شمار می‌رود. برای اجرای این طرح دو نگاه وجود دارد. به عبارتی هنوز مشخص نیست که روستاها با دیوارهای شهرکی توسعه یابند، یا بدون دیوارهای شهرکی. اگر با دیوارهای شهرکی توسعه متصل انجام شود، باید یکسری امکانات هم برای آنها فراهم شود تا بحث دهکده‌های شهری را تامین کند، اما اگر بدون دیوارهای شهرکی، توسعه متصل انجام شود، همان طرح ویلاسازی در روستاها خواهد بود.
یک الگوی جدید سکونتگاهی
این کارشناس بازار مسکن تصریح کرد: در طرح دهکده‌های شهری که با نام‌های دیگری نظیر خانه مولد، زیست‌شهرها، خانه سبز مزروعی و اسم‌های مشابه از آن یاد می‌شود، قصد دارند برای خانوارهایی که قصد بازگشت از شهر به روستا را دارند علاوه بر سکونت، امکان اشتغال را هم فراهم کنند. برای مثال بخشی از زمین را به پرورش ماهی یا ایجاد گلخانه اختصاص دهند. این طرح الگوی جدید سکونتگاهی است که تجربیات خوبی در کشورهای دیگر وجود دارد، اما در کشور ما ادبیاتش تازه مطرح شده است که انشاءاله طی چندسال آینده شاهد ثمرات الگوهای جدید سکونتی خواهیم بود.
افزایش عرضه به بازار مسکن
ایلاتی در پاسخ به این پرسش که اجرای این طرح چقدر بر بازار مسکن تاثیرگذار است، گفت: زمانی که خانواری از محیط شهری خارج می‌شود، به منزله این است که یک واحد مسکونی به بازار اجاره یا مسکن اضافه می‌شود؛ که می‌توانیم شاهد افزایش عرضه در بازار مسکن یا اجاره باشیم.
طرحی درجهت آمایش سرزمین
همچنین مجید گودرزی، کارشناس بازار مسکن به «خانمان» گفت: این طرح در زمان دولت نهم و دهم کلید خورد، اما با مخالفت‌هایی که صورت گرفت، عملا عقیم ماند و کسانی که مهاجرت معکوس کرده بودند، دستشان به زمینی که قرار بود دولت به آنها واگذار کند، نرسید.
وی با بیان اینکه توسعه ویلاسازی در روستاها یک طرح کارشناسی شده در جهت آمایش سرزمین است، گفت: به علت ضعف در آمایش سرزمین، طی سالیان گذشته بخش بزرگی از جمعیت کشور حدود ۲۵ درصد در استان تهران ساکن هستند که تبعات گسترده اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشته است. به گونه‌ای که دولت هزینه بالایی در کلانشهرها متقبل شده و قشر تولیدکننده تبدیل به مصرف‌‌کننده شده است.
گودرزی افزود: درواقع چالش‌های جمعیتی و سرزمینی به دنبال داشته است که جبران‌ناپذیر است.
احیای معماری ایرانی
این کارشناس بازار مسکن به مزایای اجرای طرح ویلاسازی در روستاها پرداخت و گفت: این طرح برای زمانی که عده‌ای با خانه‌های ۲۵ متری به دنبال تحقیر خانواده‌ها هستند، می‌تواند ارزشمند باشد. از طرف دیگر بلندمرتبه‌سازی و آپارتمان‌سازی موجب شده تا شهرها به صورت عمودی گسترش یابند و بخش بزرگی از رفاه خانواده‌ها از بین برود. بنابراین این طرح هم می‌تواند به احیای مسکن سنتی و معماری ایرانی کمک کند و هم می‌تواند بخشی از رفاه خانواده‌ها را تامین کند. چراکه در حال حاضر به علت تراکم زیاد و بی‌توجهی به ورود ۵ میلیون نفر تبعه افغانی به ایران، چالش‌های بسیاری به ویژه در تهران و شهرهای شمالی کشور ایجاد شده است.
ضعف در زیرساخت‌های حمل‌ونقل
وی تصریح کرد: تهران به علت تراکم شدید دیگر جای زندگی نیست، فقط جای کار است؛ به طوری که حتی کسانی که تمکن مالی خوبی دارند، در تلاش هستند تا از شهر خارج شوند و به حاشیه شهرها مهاجرت کنند. منتها حاشیه شهر از لحاظ زیرساخت‌های حمل‌ونقل ضعف‌هایی دارد که دولت هنوز فکری به حال آنها نکرده است. از طرف دیگر شرایط زندگی در شهرهای کوچک و روستاها به مراتب بهتر از تهران است و در صورت گسترش بیمه‌های همگانی و برنامه‌های تامین اجتماعی، روستاها جذابیت بیشتری پیدا خواهند کرد. در حال حاضر درآمد ۱۰۰ درصد خانواده‌ها کفاف هزینه اجاره را نمی‌دهد و برای کسانی که حقوق ثابت دریافت می‌کنند، تهران به جهنم تبدیل شده است. به علت توزیع مناسب بودجه‌ها و امکانات کلانشهرها، مردم مجبور به مهاجرت شده‌اند. به این ترتیب اگر طرح توسعه ویلاسازی در روستاها به خوبی اجرا شود، کمکی به حفظ فرهنگ‌ها، معماری ایرانی و روستاها خواهد کرد.
گودرزی گفت: در کشورهای پیشرفته، حاشیه شهرهای بزرگ و خانه‌های ویلایی قیمت‌های مناسب‌تری نسبت به مرکز شهر دارند، اما مشکلی در زیرساخت‌های حمل‌ونقل آنها وجود ندارد و در زمان کوتاهی ارتباط بین مرکز شهر و حاشیه شهر برقرار می‌شود. این در حالی است که در ایران هنوز شهرهایی نظیر کرج فاقد قطار سریع‌السیر است. اگر این اتفاقات بیفتد، تحول خوبی در حوزه مسکن رخ خواهد داد و این فشار کمرشکن از روی دوش خانواده‌ها برداشته خواهد شد و سطح زندگی مردم رشد خواهد کرد.