خلق فرصت از دل تهدیدها

 تاسیسات نیوز-  صدیقه بهزادپور: با توجه به تحریم‌های شدید و محدودیت‌های اقتصادی که کشور با آن مواجه است، کسب درآمدهای ارزی یکی از چالشهای مهم دولت در سالهای اخیر محسوب می شود، از این رو کاملاً ضروری است تا راههای تقویت دیگر حوزه ها برای جبران درآمدهای ارزی از دست رفته از محل صادرات نفت، محدودشدن بازارهای صادراتی و … یافت شود. به گفته کارشناسان؛ صنعت گردشگری، به عنوان سومین صنعت درآمدزای جهان، می‌تواند به عنوان یک منبع مهم درآمد ارزی و ریالی برای کشور عمل کند و به رونق اقتصادی کمک کند. ایران با داشتن منابع غنی طبیعی، تاریخی و فرهنگی و چهار اقلیم متفاوت، پتانسیل بالایی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. از سوی دیگر دولت می تواند در تعامل با سازمانها و وزارتخانه های داخلی ظرفیت های مناسبی برای استفاده از گردشگری داخلی و انجام سفر با شرایط اقساط و… فراهم کنند تا علاوه بر رونق گردشگری داخلی، با ایجاد انگیزه و افزایش روحیه کارکنان، کارکرد آنها در حوزه های مختلف تولید کالا و خدمات و در سطح کلان، اقتصاد کشور را بهبود بخشند. در این رابطه با مرتضی خاکسار کارشناس صنعت گردشگری گفت و گو کرده ایم که در ذیل ملاحظه می کنید.

• صنعت گردشگری یکی از صنایعی محسوب می شود که در سالیان اخیر با چالش های بسیاری مواجه شده است. راهکار توسعه این صنعت و افزایش درآمدهای ناشی از آن در داخل و خارج از کشور چیست؟

• توسعه زیرساخت‌های گردشگری، آموزش نیروی انسانی، تبلیغات مؤثر و ایجاد تسهیلات برای سفر به مقاصد گردشگری داخلی می‌تواند به جذب بیشتر گردشگران کمک کند. همچنین، همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی در این زمینه می‌تواند به بهبود کیفیت خدمات و افزایش رضایت گردشگران منجر شود. گردشگری یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین صنایع در اقتصاد جهانی است که می‌تواند درآمدهای ارزی و ریالی قابل توجهی را برای کشورها به ارمغان بیاورد. در ایران، با توجه به تاریخ غنی، فرهنگ متنوع و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، تقویت این صنعت به عنوان یک اولویت ضروری برای دولت به شمار می‌آید. با توجه به اینکه صنعت گردشگری می‌تواند به عنوان یک منبع جایگزین درآمدهای نفتی عمل کند، ضروری است که مسئولان در سطوح بلندپایه به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند و برنامه‌های جامع و مدونی برای توسعه این صنعت تدوین کنند. با بهره‌برداری از ظرفیت‌های گردشگری، می‌توانیم به رونق اقتصادی کشور کمک کنیم و درآمدهای ارزی و ریالی خوبی را جایگزین درآمدهای نفتی نماییم، این اقدام نه تنها به تقویت اقتصاد کشور کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به ایجاد اشتغال و بهبود کیفیت زندگی مردم نیز منجر شود، از این رو دولت باید به صنعت گردشگری توجه ویژه‌ای داشته باشد، زیرا این صنعت می‌تواند به ایجاد اشتغال، افزایش درآمد ملی و بهبود زیرساخت‌ها کمک کند. با سرمایه‌گذاری در این حوزه، می‌توان به رونق اقتصادی و جذب گردشگران داخلی و خارجی امیدوار بود.

• به نظر شما چگونه می توان ظرفیت های فراموش شده در حوزه گردشگری را احیاء کرد و از این طریق به منابع درآمدهای ارزی – ریالی کشور افزود؟

• بسیاری از جاذبه‌های گردشگری که به نظر برخی ممکن است مفید قلمداد نشوند، در واقع می‌توانند به عنوان منابع ارزشمندی برای جذب گردشگر عمل کنند. به عنوان مثال، جنگ که به اعتقاد بسیاری از عوامل بازدارند گردشگری بوده است در سالهای اخیر، خود به عنوان یکی از بازوهای تقویت گردشگری و سفرهای آن تبدیل شده است. سفرهای راهیان نور که به یادبود شهدای دفاع مقدس برگزار می‌شود، نه تنها به عنوان یک سفر معنوی و فرهنگی شناخته می‌شود، بلکه می‌تواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی نیز کمک کند. این سفرها فرصتی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ کشور فراهم می‌آورند و می‌توانند به تقویت هویت ملی کمک کنند. سفر به مناطقی که جنگ را پشت سر گذاشته‌اند، علاوه بر اینکه یادآور فداکاری‌ها و ایثارگری‌های ملت ایران است، می‌تواند به عنوان یک منبع درآمدزایی نیز عمل کند. این سفرها می‌توانند به ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت کمک کرده و در عین حال، به توسعه زیرساخت‌های گردشگری در این مناطق منجر شوند. البته نباید فراموش کرد که گردشگری به عنوان یک صنعت پویا و چندوجهی، نیازمند توجه و حمایت دولت است. با برنامه‌ریزی صحیح و سرمایه‌گذاری در این حوزه، می‌توان به دستاوردهای فرهنگی و اقتصادی قابل توجهی دست یافت و از این طریق، به رونق اقتصادی کشور کمک کرد. بنابراین، ضروری است که دولت و مسئولان ذی‌ربط با نگاهی جامع به صنعت گردشگری، زمینه‌های لازم برای توسعه و شکوفایی این صنعت را فراهم کنند.

• آیا در شرایط فعلی که تحریم های شدیدی علیه ایران اِعمال می شود، می توان امیدوار به توسعه گردشگری خارجی در کشور بود؟

• در حال حاضر، با وجود تحریم‌های شدید و وضعیت اقتصادی نامناسب در کشور، صنعت گردشگری ایران می‌تواند به عنوان یک منبع درآمدی مهم و قابل توجه عمل کند. کاهش ارزش پول ملی، اگرچه به عنوان یک مزیت محسوب نمی‌شود، اما برای بسیاری از گردشگران خارجی می‌تواند فرصتی مناسب برای سفر به ایران باشد. این تفاوت ارز به گردشگران این امکان را می‌دهد که با هزینه‌های بسیار کم از جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی ایران بهره‌مند شوند. ایران با جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی بسیار فراوان، می‌تواند مقصدی جذاب برای گردشگران خارجی باشد. از کوه‌ها و دشت‌های زیبا گرفته تا آثار باستانی و فرهنگی، ایران ظرفیت‌های زیادی برای جذب گردشگر دارد. با توجه به کاهش هزینه‌های سفر به ایران به دلیل افت ارزش پول ملی، بسیاری از گردشگران تمایل دارند که از این فرصت استفاده کنند و به ایران سفر کنند، با این حال، یکی از چالش‌های اصلی که صنعت گردشگری ایران با آن مواجه است، رویکرد ایران‌هراسی است که در سطح جهانی ترویج می‌شود. این تصویر منفی از ایران می‌تواند مانع از جذب گردشگران شود و بر تصمیم‌گیری آن‌ها تأثیر بگذارد. بنابراین، ضروری است که تلاش‌های بیشتری برای کمرنگ کردن این تصویر منفی صورت گیرد. در این راستا باید تلاش شود تا با استفاده از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، تصویر مثبت و واقعی از ایران به جهانیان ارائه شود. نمایش زیبایی‌های طبیعی، فرهنگی و تاریخی ایران می‌تواند به جذب گردشگران کمک کند، برقراری روابط دوستانه و همکاری‌های فرهنگی با کشورهای دیگر می‌تواند به کاهش ایران‌هراسی کمک کند و گردشگران بیشتری را به کشور جذب کند، قطعاً یکی از پیش نیازهای لازم در این راستا، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری، مانند هتل‌ها، رستوران‌ها و حمل و نقل، می‌تواند تجربه بهتری برای گردشگران فراهم کند و باعث افزایش تمایل آن‌ها به سفر به ایران شود. بدیهی است؛ با وجود چالش‌های اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی، صنعت گردشگری ایران می‌تواند به عنوان یک منبع درآمدی مهم و پایدار عمل کند. با توجه به مزیت‌های موجود و تلاش برای کمرنگ کردن ایران‌هراسی، می‌توان به جذب گردشگران خارجی و افزایش درآمدهای ارزی امیدوار بود. بنابراین، ضروری است که دولت و مسئولان ذی‌ربط با برنامه‌ریزی دقیق و استراتژیک، زمینه‌های لازم برای توسعه صنعت گردشگری را فراهم کنند.

• بسیاری معتقدند، ایران آسیب های بیشتری را از صنعت گردشگری داخلی و خارجی از پاندمی کرونا به دلیل تحریم ها، ایران هراسی و… دیده است و چندان امیدی به احیاء آن نیست. ارزیابی شما در این خصوص چیست؟

• به اعتقاد من از بسیاری از تهدیدها که در کشور به نظر می رسد می توان فرصت خلق کرد، در صورتی که کارشناسی مناسبی صورت گیرد. بعد از شیوع کرونا، تغییرات قابل توجهی در الگوهای گردشگری در سراسر جهان به وجود آمده است. یکی از این تغییرات، افزایش تمایل به گردشگری انفرادی و ماجراجویانه است. گردشگری کوله‌گردی، موتورسواری و دوچرخه‌سواری از جمله انواع گردشگری‌هایی هستند که در این دوران رونق یافته‌اند و می‌توانند فرصتی مناسب برای جذب گردشگران به ایران باشند. در گردشگری کوله گردی به مسافران این امکان را می‌دهد که با هزینه‌های کمتر و به صورت مستقل سفر کنند، ایران با طبیعت زیبا و فرهنگ غنی خود می‌تواند مقصدی جذاب برای کوله‌گردها باشد. برای جذب گردشگران به این نوع گردشگری‌ها، ضروری است که تبلیغات ایمن و جذابی برای سفر به ایران ارائه شود. این تبلیغات باید شامل اطلاعاتی درباره امنیت سفر، زیرساخت‌های گردشگری، و جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی باشد. ایجاد یک شبکه گردشگری با همکاری صدا و سیما و وزارت گردشگری می‌تواند ایده‌ای عالی باشد. این همکاری می تواند به تولید محتوای جذاب و اطلاع‌رسانی درباره جاذبه‌های گردشگری، فرهنگ و تاریخ ایران کمک کند. همچنین، با استفاده از رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های دیجیتال، می‌توانیم به مخاطبان بیشتری دسترسی پیدا کنیم و تصویر مثبتی از ایران ارائه دهیم، تعامل و دیپلماسی با کشورهای همسایه و دیگر کشورها، هم از جمله اقداماتی است که می تواند به جذب گردشگران کمک کرده و باعث افزایش شناخت مردم از ایران شود. همچنین، نمایش تجربیات مثبت گردشگران قبلی می‌تواند به افزایش اعتماد و تمایل به سفر به ایران کمک کند، بعلاوه با تبلیغات رسانه های و با بهره‌گیری از پلتفرم‌های اجتماعی، می‌توان تجربیات گردشگران را به اشتراک گذاشت و جذابیت‌های سفر به ایران را به نمایش گذاشت. برگزاری وبینارها و رویدادهای آنلاین با حضور گردشگران و کارشناسان می‌تواند به معرفی جاذبه‌های ایران و ایجاد انگیزه برای سفر به این کشور کمک کند. با توجه به تغییرات جدید در الگوهای گردشگری و افزایش تمایل به سفرهای انفرادی، ایران می‌تواند با بهره‌گیری از این فرصت‌ها و ارائه تبلیغات ایمن و جذاب، به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل شود. شناسایی و معرفی انواع گردشگری‌های نوظهور می‌تواند به رونق صنعت گردشگری کشور کمک کند و به توسعه اقتصادی و فرهنگی ایران منجر شود.

• گردشگری درمان، مذهبی و … از دیگر مدلهای گردشگری است که در سالهای اخیر به دلایل مختلف در کشور شکل گرفته است. به نظر شما چگونه می توان این ظرفیتها را تقویت کرد؟

• بله گردشگری درمانی یکی از بخش‌های بسیار مهم و رو به رشد در صنعت گردشگری ایران به شمار می آید. با توجه به کیفیت بالای خدمات پزشکی و هزینه‌های نسبتاً پایین‌تر نسبت به کشورهای دیگر، ایران می‌تونه مقصدی جذاب برای افرادی باشه که به دنبال انجام عمل‌های درمانی، زیبایی و حتی جراحی‌های تخصصی هستند. کشورهای حوزه خلیج فارس و آسیای میانه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و هزینه‌های پایین‌تر درمان در ایران، تمایل زیادی به سفر به ایران برای دریافت خدمات درمانی دارند. این موضوع می‌تونه به جذب گردشگران درمانی کمک کنه و درآمد خوبی برای کشور به همراه داشته باشه. برای تقویت این بخش، باید به تبلیغات و بازاریابی مناسب توجه کنیم. ارائه اطلاعات دقیق درباره خدمات پزشکی، تخصص‌های موجود، و تجربیات مثبت بیماران قبلی می‌تونه به افزایش اعتماد و تمایل به سفر به ایران برای درمان کمک کند. همچنین، ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای پذیرایی از این نوع گردشگران، مانند هتل‌ها و مراکز درمانی با کیفیت، می‌تونه تجربه بهتری برای آن‌ها فراهم کنه و به رونق این صنعت کمک کند. آمارهای منتشره حکایت از کاهش گردشگران ورودی به ایران، به ویژه از کشورهایی که قبلاً مقصدهای محبوبی برای گردشگران بودند، دارد. این مسئله با توجه به تنوع اقلیمی و جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی ایران، این کاهش واقعاً نگران‌کننده است.، چرا که ایران با چهار فصل و جاذبه‌های متنوعی مثل اصفهان، شیراز، مشهد و کردستان می‌تونه مقصدی جذاب برای گردشگران باشد. اما متأسفانه، ایران‌هراسی و تصورات نادرست درباره امنیت و شرایط کشور باعث شده که بسیاری از گردشگران از سفر به ایران منصرف شوند. یکی از راه‌های مقابله با این موضوع، افزایش آگاهی و اطلاع‌رسانی درباره واقعیت‌های ایران و تجربه‌های مثبت گردشگران قبلی است. وقتی گردشگران به ایران می‌آیند و با واقعیت‌ها آشنا می‌شوند، می‌توانند این تجربیات را با دیگران به اشتراک بگذارند و به کاهش ایران‌هراسی کمک کنند. همچنین، برگزاری کمپین‌های تبلیغاتی مشترک و همکاری با کشورهای دیگر برای معرفی جاذبه‌های گردشگری ایران می‌تواند به جذب گردشگران کمک کند. این اقدامات می‌تواند به رونق صنعت گردشگری و افزایش درآمدهای ارزی کشور کمک کند.

• تقویت گردشگری داخلی یکی از فرصتهایی است که علاوه بر تقویت اقتصاد داخلی، باعث افزایش انگیزه و ارتقاء سطح کارکرد کارمندان و مردم در حوزه های مختلف می شود. در این خصوص چه می توان انجام داد؟

• حتماً تقویت گردشگری داخلی در شرایط فعلی می تواند به عنوان یک راهکار مؤثر برای حمایت از اقتصاد و افزایش روحیه مردم عمل کند. با توجه به تحریم‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، دولت باید سیاست‌هایی را به کار بگیرد  که به افزایش دسترسی مردم به سفر و گردشگری کمک کند. ایجاد تسهیلات و کارت‌های سفر برای مردم از جمله این سیاست ها به شمار ی آید. این کارت‌ها می‌تونند شامل تخفیف‌ها و مزایای ویژه برای سفر به مقاصد داخلی باشند، به ویژه در ایام تعطیلات نوروز که مردم معمولاً تمایل بیشتری به سفر دارند. این کار در نهایت به رونق گردشگری داخلی و همچنین حمایت از صنایع مرتبط با گردشگری، مثل هتل‌ها، رستوران‌ها و جاذبه‌های گردشگری منتهی می شود. همچنین، برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی در نقاط مختلف کشور نیز از جمله مسائلی به شمار می آید که  به جذب گردشگران داخلی و افزایش آگاهی مردم از جاذبه‌های محلی منتهی می شود.  این رویدادها می‌تونند فرصتی برای معرفی فرهنگ و هنر محلی باشند و به تقویت حس تعلق و هویت ملی کمک کنند. بعلاوه دولت می تواند با ارائه تسهیلاتی مثل سفرهای اقساطی، شرایط را برای افرادی که تمایل به سفر در ایام نوروز دارند، تسهیل نماید، این کار باعث کاهش فشار مالی بر روی خانواده‌ها خواهد شد و به آن‌ها این امکان را میدهد که از تعطیلات نوروزی بهره‌مند شوند. علاوه بر این، ایجاد مراکز اقامتی با قیمت‌های مناسب و ارائه تخفیف‌های ویژه برای کارمندان و خانواده‌های آن‌ها شرایطی برای تقویت انگیزه بیشتر برای سفر ایجاد کند. همچنین، ارائه بسته‌های سفر شامل اقامت، غذا و تفریحات با قیمت‌های مناسب نیز از جمله مزیت های مهم در گردشگران داخلی است. آمایش گردشگری یکی از طرح های خوبی محسوب می شود که  به عنوان یک استراتژی کلیدی برای تقویت صنعت گردشگری در ایران عمل کند. با توجه به کاهش درآمدهای نفتی، استفاده از ظرفیت‌های گردشگری داخلی و جذب گردشگران خارجی به عنوان یک راهکار مؤثر برای جبران این نقیصه مطرح شده است. در این راستا، وزارتخانه‌ها و نهادهای مختلف باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند و بخشی از برنامه‌ها و هزینه‌های خود را به توسعه و ترویج گردشگری اختصاص دهند. بازخواست از وزارتخانه‌ها برای استفاده از مزایای سفر و گردشگری می‌تواند به ایجاد یک فرهنگ سفر در بین کارمندان و پرسنل کمک کند. این کار نه تنها به تقویت روحیه کارکنان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به افزایش آگاهی آن‌ها از جاذبه‌های گردشگری داخلی و تشویق به سفرهای داخلی منجر شود. در این خصوص باید در بودجه سال آینده حتماً این قضیه در نظر گرفته شود که بخشی از بودجه سازمان‌ها وزارتخانه‌ها و نهادهایی که در کشور فعال هستند به بخش گردشگری تخصیص پیدا کرده و به این ترتیب سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها موظف هستند که بخشی از برنامه‌ریزی‌های خود را برای تقویت سفر و گردشگری داخلی پرسنل خوددر نظر بگیرند . انجام این طرح به نظر بسیار مهم است چرا که اقتصاد گردشگری در حال حاضر بعد از صنعت نفت و خودروسازی جز پردرآمدترین اقتصادهای دنیا محسوب می شود. صنعت گردشگری واقعاً یکی از پردرآمدترین صنایع دنیا است و کشورهایی مثل ترکیه و سنگاپور با بهره‌برداری بهینه از این صنعت، توانسته‌اند به موفقیت‌های چشمگیری دست پیدا کنند. ایران با داشتن منابع غنی طبیعی، تاریخی و فرهنگی، پتانسیل بسیار بالایی برای توسعه گردشگری دارد، اما متأسفانه هنوز نتوانسته به طور کامل از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کند. یکی از دلایل اصلی این موضوع، کم‌کاری در برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های مؤثر در حوزه گردشگری است. نیاز است که مسئولان در سطوح بلندپایه به اهمیت این صنعت توجه بیشتری داشته باشند و برنامه‌های جامع و مدونی برای توسعه گردشگری تدوین کنند. این برنامه‌ها باید شامل بهبود زیرساخت‌ها، آموزش نیروی انسانی، تبلیغات مؤثر و ایجاد تسهیلات برای جذب گردشگران داخلی و خارجی باشد. درنهایت اینکه؛ همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی می‌تواند به بهبود کیفیت خدمات گردشگری و افزایش رضایت گردشگران کمک کند. با ایجاد یک استراتژی منسجم و کارآمد، ایران می‌تواند به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در منطقه و حتی جهان تبدیل شود.