توضیحات شکیب در مورد مطالعات ششصد صفحه‌ای انجام شده بعد از بروز حادثه پلاسکو ، صادر شد. چرا مطالعات ششصد صفحه‌ای پلاسکو در کتابخانه خاک می خورد؟
به گزارش تاسیسات نیوز، سرپرست نظام مهندسی کشور در مورد مطالعات ششصد صفحه‌ای انجام شده بعد از بروز حادثه پلاسکو توضیحاتی داد و افزود: وقتی نیروهای عملیاتی با سناریوهای مختلف در هنگام بحران آشنا شوند کار را راحت‌تر انجام می دهند.
پلاسکو در سال نود و پنج فروریخت. در همان زمان قرار شد که کمیته حقیقت یابی در خصوص بررسی دلایل حادثه تشکیل گردد. تیمی بررسی حادثه پلاسکو را بر عهده گرفت و ظرف مدت ۳ ماه گزارشی از پلاسکو تهیه شد.
قرار بود که طبق مطالات صورت گرفته چند ساختمان بصورت پایلوت در نظر گرفته و موضوع نگه داشتن آنها مورد بررسی قرار گیرد اگر بحث نگه داشتن ساختمانها به درستی اجرا گردد، بسیاری از حوادث رخ نمی دهد.
مبحث ملی مقررات ساختمان در اوایل دهه نود تصویب گردید، ولی هنوز این مبحث اجرایی نشده است در این مبحث به چگونگی موارد نگه‌داشت ساختمان توجه شده است.
امسال ساختمان بلند مرتبه ای در آبادان فرو ریخت و تعدادی از هموطنان در متروپل جان خود را از دست دادند.
در مورد آخرین وضعیت مطالعات پلاسکو ، بررسی مبحث ملی مقررات ساختمان، آخرین وضعیت مترو پل و … با حمزه شکیب سرپرست نظام مهندسی کشور و مسوول تیم بررسی حادثه پلاسکو و عضو اسبق شورای شهر تهران به گفت‌وگو نشستیم.
ساختمان پلاسکو نماد یکی از ساختمان های بلند تهران بود و باید یک سیستم سازه‌ای خاص برای آن درنظر گرفته می شد تا دچار بحران نمی شد. برای ساختمان های تجاری – اداری باید سیستم های ایمنی دیده شود. پیرامون ساختمان، ستون هایی قرار گیرد و هم‌چنین راه‌پله‌ها و آسانسورها هم درنظر گرفته شود، آیا این تدابیر در ساختمانهای تهران اندیشیده میشود؟
باید در ساختمان ها اصول ایمنی و سازه‌ای دیده شود/ نباید ساختمان ها را سنتی ساخت/بیش از ۱ هزار ساختمان بلند در تهران داریم که شاید بیش از نود درصد آنها به صورت سنتی نگهداری می گردند
در سال ۱۳۴۰ سیستم ایمنی‌ای معرفی گردید که در دنیا معروف بود و ۲ سال بعد این سیستم در کشور ما پیاده‌سازی شد. باید در ساختمان ها اصول ایمنی و سازه‌ای دیده شود و نباید ساختمان ها را سنتی ساخت. بیش از ۱ هزار ساختمان بلند در تهران داریم که شاید بیش از نود درصد آنها به صورت سنتی نگهداری می شوند. شاید سازه‌ای وقتی احداث می گردد، ایمن باشد، ولی بعد باید از آن نگهداری گردد تا ایمنی آن حفظ گردد. اگر موارد ایمنی رعایت نگردد ممکن است آن سازه ناایمن شود.
مبحث ملی مقررات ساختمان آیا اجرایی می شود؟ برای نگه‌داشت ساختمان مالکان اقداماتی انجام می دهند؟
اوایل دهه نود مبحث مقررات ملی ساختمان تصویب گردید/هنوز مبحث ملی اجرایی نشد/ باید الزاماتی برای نگهداری وجود داشته باشد
در سال نود و دو، مبحث مقررات ملی تصویب شد. این مبحث برای نگه‌داشت ساختمان ها بود که هنوز بعد از نه سال اجرایی نشده است. در این مبحث الزاماتی وجودداشت که باید ساختمان ها توسط مالکین نگهداری می شد و چگونگی نگه‌داشت اعلام شده است. به عنوان مثال؛ اگردرختی جلوی خانه‌ای خشک شود، شهرداری باید چه کسی را جریمه کند؟ مالک باید مراقبت کند، آب دهد و حواسش باشد که درخت خشک نشود. برای نگه‌داشت ساختمان هم همین‌طور است باید الزاماتی برای نگهداری وجود داشته باشد تا دچار ساختمان های ناایمنی مانند پلاسکو که فروریخت نشویم. این اتفاقات به دلیل نگهداری درست رخ می دهد. اگر مبحث نگهداری اجرایی گردد، بسیاری از مشکلات ایجاد نمی شود.
چرا مبحث ملی ساختمان تاکنون اجرایی نشده است؟
بنده مسئول تیم بررسی پلاسکو بودم/گزارش خوبی از پلاسکو تهیه گردید/سناریوهای مختلفی مطرح و توانستیم علت تخریب را پیدا کنیم/ قرار بود که چند ساختمان با سیستم های سازه‌ای متفاوت را مورد مطالعه قرار دهیم/آموزش آتش نشانان برای امدادرسانی در ساختمانهای بلندمرتبه
وقتی حادثه‌ای رخ داد باید از آن درس بگیریم. در دی‌ماه سال نود و پنج پلاسکو فروریخت و همان موقع برخی هیجانی رفتار کردند که ورود کنیم و از ساختمانها مراقبت کنیم. حتی در آن مقطع دولت تیم حقیقت‌یاب گذاشت تا مشخص گردد که مشکل از کجاست؟ شهرداری و شورا هم تیم برای بررسی موضوع گذاشتند و پیشنهاد دادند که موضوعات بررسی گردد. بنده مسئول تیم بررسی پلاسکو بودم. گزارش خوبی تهیه شد و از چرایی این اتفاق و عملکرد سازه‌ای، سناریوهای مختلفی مطرح و توانستیم دلیل تخریب را پیدا کنیم و درنهایت به جمع‌بندی رسیدیم. پیشنهاداتی در آن زمان داده شد که ابتدا بصورت پایلوت در چند ساختمان همین مطالعات که بعد از ریزش پلاسکو انجام شده صورت گیرد. قرار بود که چند ساختمان با سیستم های سازه‌ای متفاوت را مورد مطالعه قرار دهیم. مدل‌سازی انجام دهیم و مکانیسم فروریزش ناشی از حریق را مطالعه کنیم و وقتی این اقدامات انجام شد، آتش‌نشانان را آموزش دهیم که در هنگام ورود به حوادث این‌چنینی باید چه کنند؟
چه فرقهای در امدادرسانی در ساختمان های بلند مرتبه وجود دارد؟ آیا این پژوهشها اجرایی گردبد؟
آتش‌نشانان باید بدانند در ساختمان های بلند چه کنند؛ سازه را باید بشناسند/ اگر حریق در طبقات پایین و میانی بود سناریو متفاوت است/بررسی تمام سناریوها در ساختمانهای بلند مرتبه
برای یک حادثه آتش‌سوزی، بخش از کار فیزیکی است و باید به مسائل فنی هم آشنا شد. آتش‌نشانان باید بدانند در ساختمان های بلند چه کنند. سازه را بشناسند و مطالعات لازم را داشته باشند و هم‌چنین با مکانیسم تخریب آشنا گردند. اگر حریق در طبقات بالا رخ داد چطور رفتار کنند. اگر حریق در طبقات پایین و میانی بود سناریو متفاوت است و باید طبق سناریوهای مختلف راهکار برای امدادرسانی داشته باشند تا دیگرحادثه‌ای مثل پلاسکو نداشته باشیم که آتش‌نشانان جان خود را از دست دادند.
چرا مطالعات انجام شده اجرایی نگردید؟
الزام قانونی نبود/مراکز متولی هم از نتیجه استقبال عملی نکردند و فقط استقبال حرفی شد/فقط از مطالعات تقدیر و تشکر شد
در مطالعاتی که پس از فروریختن پلاسکو انجام شد، تمام این موارد لحاظ شده است، اما پیشنهادات را دادیم و کار بجایی نرسید. دلیل این بود که از یک‌طرف الزام قانونی نبود و از طرف دیگر، مراکز متولی هم از نتیجه استقبال عملی نکردند و فقط استقبال حرفی شد و از مطالعات ما تقدیر و تشکر کردند.
مطالعات ما در قالب مقالات در اکثر کشورها چاپ شده است و مرجع شده است
مطالعات ششصد صفحه‌ای ما در کتابخانه است و کسی از آن استفاده نمی کند. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا از این مطالعات بهره‌برداری می‌کنند.
چرا استفاده نمی کنند؟
وقتی پروژه‌ای را شروع می کنیم باید آن را طراحی، گام به گام پیش ببریم و به بهره‌برداری برسد/موضوع به مدیریت ها باز می گردد
متأسفانه این موضوع به مدیریت ها برمی‌گردد. در یک مقطعی وقتی حادثه‌ای رخ می دهد، همه تلاش می کنند که مشکل حل شود، ولی بعد یادشان می رود. ببینید! ما فقط دنبال داشته ها نیستیم بلکه وقتی پروژه‌ای را شروع می کنیم باید آن را طراحی، گام به گام پیش ببریم و به بهره‌برداری برسد.
مطالعات در کجا استفاده شد؟
قرار است چند ساختمان بصورت پایلوت شروع گردد/همکاران آتش‌نشانی و مدیریت بحران اعلام آمادگی کردند
مجدداً پیشنهاد دادیم دوستان آتش‌نشانی و مدیریت بحران هم بودند و اعلام آمادگی کردند که کار شروع شود و چند ساختمان را به صورت پایلوت بررسی کنیم و بعد آموزش لازم به نیروها داده شوند. وقتی نیروها با سناریوها آشنا شوند کار را راحت‌تر انجام می دهند. ولی متأسفانه تاکنون تصمیمات عملیاتی در این زمینه گرفته نشده است.
تهیه گزارش ششصد صفحه‌ای چقدر زمان برد؟
سه ماهه مطالعات کامل شد/از سال نود و شش تاکنون مطالعات پلاسکو در حال خاک خوردن است و هیچ نتیجه‌ای نداشته است
من مسئول تهیه این گزارش ششصد صفحه‌ای بودم. تیم حقیقت‌یاب داشتیم. مطالعات را شروع کردیم و تمام موارد فنی دیده شد و تقریبا چند ماه بعد از حادثه پلاسکو در اردی‌بهشت‌ماه کار مطالعات به اتمام رسید اما هم‌چنان این مطالعات بلااستفاده باقی مانده است. ما ظرف ۳ ماه تمام مطالعات لازم را برای پلاسکو انجام دادیم اما از سال نود و شش، تاکنون این مطالعات در حال خاک خوردن است و هیچ نتیجه‌ای نداشته است.
آیا ساختمانهای ناایمن شهر هم مشکلاتی مشابه پلاسکو دارند و می توان از آن مطالعات استفاده کرد؟
وقتی ساخت و ساز به ارتفاع می رود باید متناسب با آن ایمنی را هم در نظر گرفت
مشابه ساختمان پلاسکو زیاد داریم و باید برای ساختمان های ناایمن فکری کرد. وقتی ساخت و ساز به ارتفاع می رود باید متناسب با آن ایمنی را هم درنظر گرفت.
ساختمان پلاسکو روزی نماد ساختمان های بلند کشور بود/ حدود هزار ساختمان بلند بالای دوازده طبقه داریم/نگهداری درست صورت نمی گیرد/اگر مباحث مقررات ایمنی ساختمان ها اجرایی می شد ما هنوز پلاسکو را داشتیم
ببینید ساختمان پلاسکو روزی نماد ساختمان های بلند کشور بود و در حال حاضر حدود هزار ساختمان بلند بالای دوازده طبقه داریم؛ اما نگهداری نمی شوند و اراده‌ای نیاز است که برای نظارت آنها اقدام کنیم قطعا اگر مباحث مقررات ایمنی ساختمان ها اجرایی می شد ما هنوز پلاسکو را داشتیم.
در مورد ایمن سازی ساختمانها در تهران توضیح دهید؟
پس از زمین لرزه رودبار ساخت‌وسازهای ما با کیفیت بهتری انجام شد، اما هنوز ایرادات و اشکالات زیادی دارد که باید آن را حل و فصل کرد.
در مورد حادثه متروپل توضیح دهید؟ روند صدور مجوز چطور بود؟ چه کسانی برروی این کار نظارت می کردند؟
ساختمان بلند آبادان به حدود ۵ یا ۶ ساختمان می رسد/ با توجه به وجود منطقه آزاد تجاری ساخت‌وساز تابع قوانین دیگری بوده پروانه‌ای که تا سال نود و شش صادر می‌گردد
در مورد حادثه متروپل باید بگویم که آبادان شهری است که ساختمان های بلند آن که تعداد طبقات‌اش بیش از ده طبقه است به حدود ۵ یا ۶ ساختمان می رسد و این در حالی است که متروپل قبل از اخذ پروانه شروع به ساخت‌وساز کرده است و با توجه به وجود منطقه آزاد تجاری ساخت‌وساز تابع قوانین دیگری بوده پروانه‌ای که تا سال نود و شش صادر می گردد، بگونه‌ای است که سازمان نظام مهندسی در چرخه طراحی و اجرا بصورت رسمی وجود نداشته است.
ساختمان هنوز به بهره‌برداری نرسیده بوده که زیر بار یک دوم بارهای ثقلی خود بود/ متاسفانه هیچ سازوکار مناسب طراحی و اجرایی برای این ساختمان پیش‌بینی نشده بود
بگذارید در همین جا نکته ای را بگویم که ساختمان هنوز به بهره‌برداری نرسیده بوده که زیر بار یک دوم بارهای ثقلی خود بوده است و با این وضعیت روبرو شده اگر به بهره‌برداری می رسید تعداد افراد بیشتری در ساختمان حضور داشتند و گرفتار حادثه می شدند. متاسفانه هیچ سازوکار مناسب طراحی و اجرایی برای این ساختمان پیش‌بینی نشده بود.
در هنگام آتش سوزی مکانیزم فروریزش موجود باشد البته این کار از قبل شروع شده اما متاسفانه دنبال نشده است
هزار ساختمان بلندمرتبه داریم که باید بصورت پایلوت برای آنها مواردی را اجرایی کنیم از جمله گرداوری دستورالعمل و مکانیزم فوق‌ریزش است. اگر آتش سوزی در این ساختمان ها اتفاق افتاد باید بدانیم کدام طبقات فروریزش دارد و این اطلاعات را پس از احصاء در اختیار آتش نشانی های منطقه قرار دهیم تا سازه را بشناسند و در هنگام آتش سوزی مکانیزم فروریزش موجود باشد البته این کار از قبل آغاز شده ولی متاسفانه دنبال نشده است.
در مورد سازه متروپل توضیح دهید و چرا سه طبقه اضافه شد؟
سیستم سازه‌ای بسیار عجیب را که در دنیا مشابه آن وجود ندارد/هیچ قاعده و ضابطه‌ای در آن رعایت نشده است/ خارج از روال معمول این ساختمان اجرا گردید/البته در استان های دیگر هم موارد مشابه داریم که باید روند اصلاح گردد
متروپل ابتدا برای نه طبقه طراحی شده ولی برای این کار از افراد صلاحیت‌دار استفاده نمی‌کند و بعد ۳ طبقه اضافه می کند و برخی ستون ها را حذف می کند و سیستم سازه‌ای بسیار عجیبی را که در دنیا مشابه آن وجود ندارد، پیاده‌سازی می کند هیچ قاعده و ضابطه‌ای در آن رعایت نشده و متاسفانه این افراد آن‌قدر قدرت داشتند که هیچ کس هم نمی توانست برود و نظارت بکند و خارج از روال معمول این ساختمان اجرا شده البته در استان های دیگر هم موارد مشابه داریم که باید روند اصلاح گردد.
آیا مطالعات انجام شده قابلیت اجرا دارد؟ در این مورد توضیح دهید.
نظامات درون و بیرون سازمانی را رعایت نمی کنیم/ دانش علم مهندسی در کشور ما جزو ۵ کشور اول دنیاست
ما دانش و توان لازم را داریم دانش علم مهندسی در کشور ما جزو ۵ کشور اول دنیاست ولی متاسفانه این دانش و علم پیاده‌سازی نمی گردد، چرا که نظامات درون و بیرون سازمانی را رعایت نمی کنیم. باید به سمتی حرکت کنیم که محصول نهایی استاندارد باشد.
