یک سال پس از پایان جنگ تحمیلی، فکر انتقال پایتخت، به‌عنوان راهی برای حل مشکلات تهران مطرح شد، ولی مراجع مسئول در آن زمان «ساماندهی تهران» را عملی‌تر و مناسب‌تر تشخیص دادند و از آن فکر منصرف شدند. اکنون که بعد از ۲۵ سال و به رغم تلاش بسیار و اجرای طرح‌های عمرانی متعدد، هنوز هم بسیاری از مسائل مهم تهران (مثل آلودگی هوا ، مسکن، ترافیک و …)حل نشده باقی مانده است، باز دوباره زمزمه انتقال پایتخت از سوی رئیس جمهور چهاردهم شنیده می‌شود.
به گزارش تاسیسات نیوز، مسعود پزشکیان دیروز پس از بازدید از نمایشگاه فعالیت‌های زیربنایی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص)صریح و بی پرده گفت : تهران به عنوان پایتخت کشور با مشکلاتی دست به گریبان است که هیچ راه‌حلی جز انتقال مرکزیت نداریم؛ کمبود آب، نشست زمین، آلودگی هوا و امثال آن با تداوم سیاست‌ها و اقداماتی که تا به حال اتخاذ و اجرا شده‌اند، فقط تشدید شده و راه‌حل اساسی جابجایی مرکزیت سیاسی و اقتصادی کشور است. انتقال مرکزیت سیاسی و اقتصادی هم به این شکل که ما خودمان در تهران بنشینیم و به مردم بگوییم جابجا شوند، مقدور و ممکن نیست، باید ابتدا خودمان برویم تا مردم هم دنبال ما بیایند.
اما جرا پزشکیان موضوع انتقال پایتخت را هنگام حضور در قرارگاه خاتم به زبان آورده و چرا اینقدر محکم و قطعی ، انتقال پایتخت را به عنوان تنها راه باقیمانده برای راه حل مشکلات تهران اعلام کرده ؟
این اولین بار نیست که موضوع انتقال پایتخت کمی جدی تر مطرح می شود. در دولت دوازدهم، انتقال پایتخت حتی به مرحله جانمایی در شورای ساماندهی مرکز سیاسی و اداری کشور و تمرکز زدایی هم رسیده بود و قرارگاه خاتم الانبیا در سال ۱۳۹۹ نامه‌ای را رسماً به رئیس جمهور ارسال کرد و بدون اینکه پولی از دولت بخواهد عنوان کرده که ساماندهی تهران را انجام می‌دهد و این توان را دارد انتقال پایتخت سیاسی و اداری را نیز به سرانجام رساند. رئیس جمهور نیز همین موضوع را طی نامه‌ای به دبیر شورایعالی انتقال پایتخت انتقال داده است.
قانون امکان سنجی ساماندهی و انتقال پایتخت در ۶ اردیبهشت سال ۹۴ در مجلس شورای اسلامی و ابلاغ آن در خرداد همان سال از سوی رئیس جمهور به عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم و مأمور شدن شورای عالی شهرسازی و معماری نسبت به اجرای این قانون مطابق آئین نامه این قانون -که در ۴ مهر ماه ۱۳۹۷ در آخرین روزهای کاری عباس آخوندی در وزارت راه و شهرسازی دولت دوازدهم در هیئت وزیران به تصویب رسید- طرح انتقال پایتخت شکل و بوی اجرایی‌تری به خود گرفت. پس از ان فرزانه صادق، دبیر وقت شورای عالی شهرسازی ، این قانون را با تشکیل مستمر جلسات و مطالعات موضوعه اجرا کرد. او در آبان ۹۸ موضوع انتقال پایتخت را منتفی اعلام کرد و گفت: تعادل‌بخشی به توزیع جمعیت جزو وظایف شورای عالی شهرسازی و معماری است و مصوبه مجلس در این خصوص از شورای عالی خواسته است تا انتقال مراکز اداری و سیاسی پایتخت امکان‌سنجی شود. تاکنون به هیچ گزینه‌ای برای انتقال پایتخت نرسیده‌ایم و هیچ شهری انتخاب نشده است. سیاست پیشنهادی ما تمرکززدایی از تهران است و انتقال پایتخت به طور کامل منتفی است.
اما یک سال بعد، در شهریور ۱۳۹۹ عضو ناظر مجلس در شورای ساماندهی مرکز سیاسی و اداری کشور و تمرکز زدایی از تهران با بیان اینکه جانمایی و همه موارد در زمینه انتقال پایتخت مشخص شده است، بیان کرد: قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) نیز نامه‌ای را رسماً به رئیس جمهور ارسال کرده و بدون اینکه پولی از دولت بخواهد عنوان کرده که ساماندهی تهران را انجام می‌دهد و انتقال پایتخت سیاسی و اداری را نیز به سرانجام می‌رساند. وی افزود: قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) بدون اینکه پولی بخواهد و هزینه‌‌ای بر دولت بار کند، عنوان کرده که این توان را دارد و و باید ببینیم تصمیم رئیس‌جمهور چیست؟. رئیس جمهور نیز نامه‌ای به دبیر شورایعالی انتقال پایتخت؛ یعنی وزیر راه و شهرسازی داده و منتظریم تا مشخص شود بعد از کرونا این نامه‌نگاری‌ها به کجا می‌رسد.
این قانون در دولت سیزدهم به سرانجامی نرسید اما دغدغه های مالواجرد در مواجهه و مقابله با رویکردهای غیرکارشناسی توسعه بی ضابطه تهران در این سال‌ها جدی تر بود تا جایی که او را با شهردار تهران مقابل هم قرارداد و به قولی موجب شد مهرداد بذرپاش او را از معاونت معماری و شهرسازی کنار بگذارد.
اینکه آیا در سال های اخیر ، با به بن بست رسیدن راه حل‌های مشکلات تهران، فرزانه صادق را به آخرین راه حل، یعنی انتقال پایتخت رسانده و او این موضع را به عنوان اولویتی در برنامه های رییس جمهور آورده و یا اینکه برای تهران طرحی جامع تر و منطقی دارد، پرسشی است که پس از سخنان دیروز مسعود پزشکیان ، نیازمند پاسخی کارشناسی ، مستدل و قاطع است. به هر تقدیر در حال حاضر و در زمانی که امیدی به شهرداری و شورای تهران برای سامان دادن همیشگی به معضلات تهران نیست ، در موضوع انتقال پایتخت ، رویکرد وزیر راه و شهرسازی تعیین کننده است.
