نظام ویژه مرمت و احیا به‌صورت مجزا از نظام فنی مهندسی ساختمان تا اندازه ای دارای اهمیت است که مدیران و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی به ویژه بخش مرمت بناها و بافت ها اسقرار این نظام را هدف و آرزوی خود عنوان می‌کنند.
به گزارش تاسیسات نیوز، استفاده از مصالح و فرآورده‌های ساختمانی و کالاهای تأسیسات و تجهیزات مکانیکی و برقی استاندارد در طرح‌های مرمت و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی و همچنین نیاز به بهره‌مندی از حداکثر توان فنی و مهندسی کشور، حمایت از ابتکارها، خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها در پدیدآوری طرح‌های مرمت و احیا، انتخاب فناوری مناسب و زمینه‌سازی برای بومی کردن آنها، استقرار و نهادینه کردن نظام فنی اجرایی مرمت را اجتناب‌ناپذیر کرده است.
سید هادی احمدی رویینی مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت و محوطه های تاریخی کشور در نشست شناخت و تحلیل نظام های فنی و اجرایی به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی با اشاره به اینکه بر طبق قانون، نظام فنی و اجرایی اختصاصی بناها و محوطه‌های تاریخی باید تدوین و تنظیم میشد، گفت که «پیش از این قرار بود سازمان برنامه اقدام به تدوین این نظام نامه فنی کند که ما با آن مخالفت کردیم زیرا باید مرجع تدوین و ترسیم این نظام نامه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باشد. با وجود محدودیت‌های موجود، تدوین این نظام نامه را برعهده گرفتیم و از تمام دانشگاه های مرتبط درخواست همکاری دادیم، تا اینکه دانشگاه شهید بهشتی همکار ما در تدوین این نظام نامه شد.»
مرمت یک بنای تاریخی و میراث فرهنگی با ساختمان‌سازی متفاوت است
احمدی رویینی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی پول و تجارت درباره نظام ویژه فنی اجرایی مرمت آثار فرهنگی تاریخی، گفت: این نظام هم برای دولت و هم برای مردم و مالکان بناها برنامه‌ریزی شده است. در حال حاضر نظام فنی اجرایی ساختمان (نظام مهندسی) وجود دارد و همه از آن استفاده می‌کنند.
مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی کشور تصریح کرد: اگر فردی برای ساخت یک واحد خانه یا آپارتمان اقدام کند طبق ضوابط مصوب ابلاغی باید مهندس عمران، مهندس تاسیسات و معمار را با صلاحیت مشخص انتخاب کند و با آنها قرارداد ببندد، همچنین باید مجوزهای لازم را از نهادهای مرتبط دریافت و بر اساس نقشه مصوب و ضوابط شهرسازی، ساختمان خود را بنا کند که این موارد در چهارچوب نظام فنی مهندسی کشور قرار می‌گیرد.
وی افزود: به دنبال این هستیم که حوزه میراث‌فرهنگی و مرمت‌ها، نظام ویژه فنی اجرایی خود را داشته باشد و با ضوابط فنی و اجرایی با آپارتمان‌سازی تفاوت داشته باشد؛ ترتیب و روند خاصی پیش‌بینی شود چرا که یک کار عمرانی مانند ساختمان‌سازی با مرمت یک بنای تاریخی و میراث فرهنگی متفاوت است و باید بر اساس همین تفاوت‌ها، ضوابط فنی و اجرایی اختصاصی آن پیش‌بینی و به صورت قانونی لحاظ شود.
احمدی رویینی با اشاره به برخی تفاوت‌های فنی و اجرایی یک طرح عمرانی با یک طرح مرمتی اظهار داشت: قیمت یک مترمکعب خاک برداری در یک طرح ساختمان‌سازی با یک طرح مرمت میراث فرهنگی بسیار متفاوت است و فهرست بهای خاص خود را دارد؛ یک متر مکعب خاکبرداری در طرح‌های میراث‌فرهنگی با ابزار و وسایل بسیار دقیق برداشت می‌شود حال آنکه در طرح های عمرانی با بیل مکانیکی و با بیل دستی خاکبرداری می‌شود. از همین نوع تفاوت‌ها در اجرای طرح‌ها، ضرورت استقرار مجزای یک نظام ویژه فنی اجرایی در این حوزه ضروری است.
هر مهندس و شرکت عمرانی نباید و نمی تواند پیمانکار مرمت بنای تاریخی شود
احمدی رویینی بیان کرد: نرخ و قیمت نقاشی ساختمان در یک واحد آپارتمانی حدود مترمربعی چندهزار تومان است و یک ساعت هم شاید طول نکشد در صورتی که نرخ مرمت و حفظ یک مترمربع نقاشی دوره صفوی در یک بنای تاریخی، شاید صدمیلیون تومان شود و گاهی کارشناس مرمت بر روی آن حتی تا یکسال کار می‌کند.
وی اظهار داشت: در نظام فنی اجرایی مرمت باید مشخص شود چه کسی با چه مشخصات علمی و تجربی صلاحیت دارد در یک بنای تاریخی کاری انجام دهد. با استقرار این نظام، هر مهندس عمران یا شرکت مهندسی ساختمان که دانش و تخصص و تجربه در حوزه اجرای طرح‌های میراث فرهنگی ندارد، نمی تواند پیمانکار طرح‌های تخصصی مرمت در این حوزه شود، بلکه وزارتخانه مشخص می کند که چه کسی با چه تخصص علمی و اجرایی می تواند در زمینه مرمت شرکت تاسیس کند.
مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی کشور افزود: وزارت میراث‌فرهنگی بر مبنای نظام فنی اجرایی مرمت، صلاحیت‌های شرکت ها، پیمانکاران مرمت و حتی ترکیب کارشناسان آنها را تشخیص و تایید خواهد کرد و از آن مهمتر تعیین می کند که کدام پیمانکار توان و تخصص و دانش مرمت کدام بنا را دارد.
وزارت میراث فرهنگی برای هر بافت تاریخی کشور طرح تدوین می کند
احمدی رویینی تاکید کرد: نظام فنی اجرایی مرمت، کارشناسان و شرکت‌های پیمانکار را بر اساس توانمندی، تخصص و تجربه سطح‌بندی و درجه بندی می‌کند زیرا هر پیمانکاری نمی‌تواند مثلا تخت جمشید را مرمت کند. حتی یک فرد و مالک حقیقی برای تعمیر و مرمت خانه تاریخی شخصی خود، باید از پیمانکاری که مشخصات و صلاحیت تایید شده او در نظام فنی اجرایی درج شده، استفاده کند.
وی گفت: در حال حاضر فقط بخشی از ترتیبات و روندهای مرمت آن هم در قالب نظام مهندسی کشور وجود دارد، اما همین هم باید به یک نظام جامع و ویژه و مختص میراث‌فرهنگی تبدیل شود.
مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی کشور توضیح داد: وزارت میراث فرهنگی برای هر بافت تاریخی در نقاط مختلف کشور طرح و ضوابط ویژه همان بافت را تهیه و تدوین و مشخص می‌کند در آن محدوده تغییر کاربری‌ها باید چگونه باشد و یا این که اصلا امکان و یا ظرفیت وجود دارد که این امر شامل نظارت بر طرح مرمت‌های خانه های تاریخی و بومگردی‌ها و تغییر کاربری‌ها می‌شود.
