مهندسان باید مهارت‌های آزمایشگاهی و صنعتی داشته باشند، به قول معروف آچار به دست باشند. دانشگاه این مهارت را آموزش نمی‌دهد و عدم مهارت‌آموزی در دانشگاه‌ها سبب می‌شود این هدف محقق نشود. در مقاطع کارشناسی یا ارشد بیشتر مهارت نیاز است؛ اما نداشتن مهارت دانشجویان را موظف می‌کند حین تحصیل یا بعد از آن به موسساتی مهارتی جهت مهارت‌آموزی رفته و با هزینه‌های بالا کار یاد بگیرند که چندان هم تضمینی نیست.
به گزارش تاسیسات نیوز، مهارت‌آموزی از جمله موضوعات مورد توجه نظام‌های آموزشی کشورهای پیشرفته به شمار می‌رود. به این دلیل که برای پرورش نسلی کارآمد و پویا باید راه‌های افزایش مهارت دانش‌آموزان و دانشجویان را گسترش داد.
مهارت، یک توانایی است که ما برای رسیدن به نتیجه‌ای که از قبل تعیین شده تلاش زیادی می‌کنیم. مهارت ذاتی نیست، بلکه اکتسابی است. پس برای دستیابی به آن به آموزش‌های خاص نیاز داریم که به آن مهارت‌آموزی می‌گویند.
مهارت‌ها شامل ۲ دسته هستند؛ مهارت‌های حوزه عمومی که شامل مدیریت زمان، کار گروهی، رهبری می‌شود و مهارت‌های حوزه تخصصی که به مهارت‌های فنی و حرفه‌ای خاص هر شغل می‌گویند.
نقش مهارت‌آموزی در رونق اشتغال
مهارت‌آموزی نقش مهمی در رونق اشتغال و کارآفرینی دارد. سازمان فنی‌وحرفه‌ای کشور فصلنامه مهارت‌آموزی را در زمینه‌های مختلف ارائه می‌کند. هدف از ارائه این فصلنامه بهبود مهارت‌آموزی و ارتقا جایگاه علمی و پژوهشی کشور است. بی توجهی به فصلنامه مهارت‌آموزی سبب ناکارآمدی آموزش عالی می‌شود.
مهارت‌آموزی و کسب تخصص و توانمندی های لازم در شرایطی که تحصیلات دانشگاهی به تنهایی قادر به پاسخگویی بازار کار نیست، یکی از مهمترین عوامل مورد نیاز برای دستیابی به اشتغال پایدار است. بر این اساس، فقدان مهارت لازم برای ورود به بازار کار از موانع مهم بهبود اشتغال است. مهارت‌آموزی علاوه بر تربیت نیروی متخصص و خبره می‌تواند برای تامین نیروی انسانی بازار کار، نقش مهم و کلیدی را در ایجاد اشتغال پایدار در سطح جامعه ایفا کند.
فراگیری هدفمند آموزش‌های مهارتی در سنین مختلف به ویژه از نوجوانی و جوانی راهکاری موثر برای ایجاد اشتغال و فرصتی برای کارآفرینی است.
امروز دانش آموختگان مدارس و دانشگاه‌ها مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار را ندارند. پس داشتن مدرک دانشگاهی تنها ملاک برای ورود به بازار کار نیست و شرط لازم، داشتن مهارت مورد نیاز برای افراد است. بهتر است این موضوع از سن‌های پایین پیگیری شود. یعنی تنها نباید به دنبال تحصیل در دانشگاه بود، بلکه باید کیفیت آموزش را در مقاطع تحصیلی ارتقا بخشید تا دانش‌آموزان بتوانند با اعتماد به نفس و مهارت لازم به جامعه وارد شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران درباره عدم مهارت‌آموزی در دانشگاه‌ها بر این باور است که مهندسان باید مهارت‌های آزمایشگاهی و صنعتی داشته باشند. به قول معروف آچار به دست باشند. دانشگاه این مهارت را آموزش نمی‌دهد. در مقاطع کارشناسی یا ارشد بیشتر مهارت نیاز است و دانشجویان حین تحصیل یا بعد از آن باید به موسساتی که مهارت محورند رفته و با هزینه‌های بالا کار یاد بگیرند که چندان هم تضمینی نیست.
تاثیر آموزش‌های مهارتی در تحولات علمی
در فرایند آموزش رشد سریع تحولات علمی، آموزش‌های مهارتی را به ابزاری بسیار مهم تبدیل کرده که در مردمی کردن توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی سهیم است. این آموزش‌ها به افراد اجازه می‌دهد تا خود را به‌عنوان عضو مفیدی از جامعه پرورش دهند و همزمان با این امر، پیش نیاز اساسی برای ادامه تحصیل را فراهم می‌کند.
آموزش از نقش و تأثیرگذاری اقتصادی_اجتماعی مهمی برخوردار است زیرا که معرف نوع مهمی از سرمایه‌گذاری در منابع انسانی است و با فراهم‌سازی زمینه‌های ارتقای دانش، نگرش‌ها و مهارت‌های مورد نیاز بازار کار و اشتغال در زمینه‌های مختلف به توسعه اقتصادی کمک می‌کند.
نیما نریمانی استاد دانشگاه شریف در گفت‌وگو با خبرنگار ایسکانیوز، درباره آموزش‌های کاربردی در دانشگاه معتقد است؛ آموزش در دانشگاه یکی از مهترین مسائلی است که کمتر به آن توجه می‌شود. البته این به آن معنا نیست که در فضای آموزش کم‌کاری شده بلکه اتفاقاتی جهانی و بنیادی در فضای فکری و زیستی افراد به این موضوع دامن زده است.
مطرح شدن برنامه درسی ملی در نظام آموزشی می‌تواند به عنوان یکی از زیر شاخه‌های نظام اصلی سند تحول بنیادین قرار گیرد و به منزله نقشه جامع یادگیری، زمینه تحول همه جانبه را ایجاد کرده و مفاهیم و محتوای آموزشی را فراهم کند.
رسول عبداله‌میرزایی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید رجایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسکانیوز درباره راهکارهای مهارت‌افزایی دانش‌آموزان و دانشجویان معتقد است که تدوین و اجرای برنامه درسی ملی یکی از موثرترین راهکارها برای آشنایی دانش‌آموزان با مهارت‌های مورد نیاز جامعه است.
توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در شرایط کنونی برای اقتصاد ایران و به ویژه فرآیند تولید امری حیاتی است. نقشی که آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز در علوم و فناوری دارد، موجب توجه بیش از پیش کشورهای جهان به موضوع آموزش‌های فنی و حرفه‌ای شده است. در اوایل روی کار آمدن نظام‌های فنی‌وحرفه‌ای اغلب به منظور تربیت نیروی کار مورد نیاز مؤسسات اقتصادی و یا آموزش مهارت‌های سطح پایین شغلی پایه‌گذاری شده بودند؛ اما در حال حاضر با پررنگ شدن نیروهای قدرتمند اقتصادی به دلیل سیاست‌های جهانی شدن بازار، تأکید زیادی بر توسعه کیفی و انعطاف‌پذیر بودن نظام‌های آموزش فنی و حرفه‌ای شده است.
صمد شاه‌محمدپور رئیس موسسه مطالعاتی راه روشن در گفت‌وگو با خبرنگار ایسکانیوز، درباره کارآمد نبودن سرفصل‌های آموزشی و مهارتی در دانشگاه‌ها بر این باور است که که آموزش‌هایی که دانشجو در این دانشگاه‌ها می‌بیند، با نیاز صنعت هم‌خوانی نداشته باشد و بعد از اتمام دانشگاه مجبور باشند به فنی‌وحرفه‌ای جهت دیدن آموزش‌های کاربردی مراجعه کنند. حتی اگر این چنین نباشد، فارغ‌التحصیل مجبور می‌شود چند ماه تا یک سال کارآموزی کند تا مشغول به کار شود.
ضرورت توجه به مهارت‌آموزی
یکی از اولویت‌های مهم در سرمایه‌گذاری‌های آموزشی در تمام جوامع صنعتی، توسعه و گسترش آموزش‌های فنی و حرفه‌ای است. این موضوع مهم از سوی نهادهای ذیربط بین‌المللی نظیر یونسکو، یونیواک و بانک جهانی به منزله یک استراتژی مهم به کشورهای در حال توسعه توصیه می‌شود. چرا که اگر آموزش مهارتی نادیده گرفته شود، درواقع باعث می‌گردد به طور غیرمستقیم آموزش به آموزش شغل‌های کاذب و درآمدهای ناپایدار سوق داده شود و به تدریج آسیب جدی به کشور وارد می‌سازد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید رجائی درباره آموزش‌های مهارتی معتقد است که در دنیا رویکردهای یادگیری متفاوتی برای موضوع اشتغال در حال شکل‌گیری است که حول چهار محور علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) است. این رویکرد تلفیقی بوده و بر این اساس عناوین شغلی انتخاب می‌شود. این دیدگاه جدید همان نگاهی است که در دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای بر مهارت‌محوری تاثیر زیادی دارد. مهارت‌های تفکر تحلیلی و خلاقیت ۲ مهارت در راس دیدگاه مشاغل STEM است. این دو مهارت را در آموزش فنی‌وحرفه‌ای و در دوره‌های ۱۲ ساله باید به کار برد.
توجه به مهارت‌آموزی نه تنها شرایط لازم برای ایجاد کسب‌وکار را در جامعه افزایش می‌دهد بلکه کشور را به سمت توسعه اقتصادی سوق می‌دهد. پس آموزش‌های فنی و حرفه‌ای یکی از ابزارهای مهم نیروی انسانی است. همچنین توسعه سرمایه انسانی با بنیادی کردن آموزش‌های مهارتی امکان پذیر است. با آموزش مهارت‌های شغلی و تخصصی به نیروی انسانی و ترغیب آن‌ها به اشتغال و کارآفرینی، می توان موجب کاهش مشکلات اقتصادی شد.
