نظام مهندسی کشور با معماری خشت بیگانه است

سابقه زیست در ایران به بیش از ۱۰ هزار سال قبل می‌رسد و در این میان خشت یکی از مصالح اصلی استقرارهای بشر از گذشته تاکنون بوده است. تا جایی که درصد بالایی از مصالح آثار تاریخی ایران از جمله چغازنبیل و تخت‌جمشید از خشت تشکیل شده است.

به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، معاون میراث فرهنگی کشور معتقد است، خشت یکی از مصالح اصلی مورد استفاده در معماری تاریخی ایران است که جدای از کاربردهایش، جنبه هویتی برای ایرانیان دارد.

او حتی تاکید می‌کند که ایران به قدری در زمینه خشت دارای سابقه است که می‌تواند به صادرکننده دانش معماری خشتی در جهان تبدیل شود.

اما از آن‌جایی که این دانش بومی در سازه‌های امروزی محاسبه و پیاده نشده هیچ کاربردی پیدا نکرده است.

پیش از دهه ۵۰ بود که توجه کارشناسان به موضوع خشت در جهان جلب شد. از همان دهه بود که نشست‌های تخصصی و سمینارهای بین‌المللی در خصوص معماری خشتی شکل گرفت و در همان دهه ۵۰ نیز دو کنفرانس بین‌المللی در زمینه خشت در ایران برگزار شد.

از آن زمان تاکنون اقدام قابل توجهی در زمینه معماری خشتی بر سازه‌های معاصر انجام نشد تا اینکه، پیش از ثبت جهانی یزد یکبار در سال ۲۰۰۳ کنفرانسی در زمینه معماری خشتی در یزد برپا شد و بار دیگر پس از ثبت جهانی این شهر و در بهمن‌ماه ۹۷ کنفرانس معماری خشتی در شهر یزد برگزار شد.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اهمیت پرداختن و توجه به موضوع معماری خشتی و لزوم توسعه این نوع معماری را در شهرها امری لازم عنوان می‌کند.

او می‌گوید: درحال حاضر موضوع خشت و معماری خشتی در دنیا بسیار اهمیت پیدا کرده است. چرا که این نوع مصالح نه تنها با محیط‌زیست مطابقت دارد که تحقیقات نشان داده است به لحاظ سلامت و بهداشت نیز مصالح خشتی تضمین شده‌تر از سازه‌هایی است که با اسکلت فلزی و بتن احداث می‌شوند.

به گفته معاون میراث‌فرهنگی، جدا از آن‌که معماری خشتی فواید بسیاری برای سلامتی انسان دارد و بیشترین عمر ساختمانی در بناهای خشتی قابل مشاهده است، اما به طورکلی این نوع معماری برای ایرانیان بیشتر جنبه هویتی دارد.

طالبیان می‌گوید: بسیاری از استقرارهای ما از گذشته تاکنون به دلیل ارزان و در دسترس بودن از خشت استفاده شده است و بسیار مهم است که معماری خشتی ایران بتواند در سطح جهان پیام داشته باشد و حامل نبوغ و خلاقیت‌ معماران گذشته باشد.

راه‌اندازی دانشگاه خشت در ایران

هم‌اکنون در جهان ساختمان‌های طبقاتی با خشت احداث شده است و دانش سازه‌ای خشت نیز شکل تازه‌ای به خود گرفته است.

معاون میراث‌فرهنگی کشور در همین رابطه به ضرورت راه‌اندازی دانشگاه خشت در ایران اشاره می‌کند.

او می‌گوید: بسیاری از نمونه‌های معماری خشتی روی میز لرزه‌نگاری قرار گرفته و سنجش شده‌اند.

اما مشکلی که هم‌اکنون در ساختمان‌های خشتی ایران وجود دارد این است که سازمان نظام مهندسی کشور اصلا تاکنون به موضوع معماری خشت ورود نکرده است.

طالبیان می‌گوید: درحال حاضر ساختمان‌های آجری و بتنی و فلزی براحتی محاسبه می‌شوند.

اما نه دانشگاه‌ها و نه نظام مهندسی تاکنون توجهی به ساختمان‌های خشتی نشان نداده‌اند.

به گفته معاون میراث‌فرهنگی، بی‌توجهی به معماری خشت در ایران ناشی از علوم مهندسی وارداتی به کشور از غرب است.

علوم غربی در سازه‌های معماری به کار گرفته می‌شود، در حالی که با استاندارد و کدینگ کردن معماری خشتی می‌توان این دانش بومی را در معماری امروز به کار برد و جنبه جهانی به آن بخشید.

معاون میراث فرهنگی کشور تاکید کرد: پس از ثبت جهانی یزد در یونسکو، شورای عالی شهرسازی و معماری مصوبه‌ای را در زمینه توسعه معماری خشتی تصویب کرد و قرار شد که مرکز تحقیقات مسکن، اداره کل راه و شهرسازی، دانشگاه یزد و سازمان میراث‌فرهنگی به اتفاق، این مصوبه پیش ببرند.

طالبیان درخصوص اجرا این مصوبه گفت: تا الان کار جدی انجام نشده است، اما در کنفرانس بین‌المللی یزد بحثی مطرح شد تا این مصوبه دوباره پیگیری شود.

به طوری که قرار شد نمونه‌هایی از معماری خشتی روی میز لرزه‌نگاری قرار گیرد تا پس از انجام تمام محاسبات و تایید نهایی چند نمونه ساخته شود.

معاون میراث‌فرهنگی کشور گفت: زمانی می‌توان معماری خشتی را به عنوان دانش بومی صادر کرد که این دانش با علم جدید مهندسی تطبیق و قابل محاسبه شود.

او گفت: وارد شدن معماری خشتی به سازه‌های امروزی اتفاق ناممکن نیست.

به طوری که درحال حاضر در بازسازی‌های بم نیز کارشناسان ایرانی با گروه‌های ایتالیایی و آلمانی آزمایش‌هایی را در بازسازی‌های صورت گرفته انجام می‌دهند تا معماری خشتی هم در برابر زلزله مقاوم باشد و هم قابل محاسبه شود.