ایمن ترین سیستم گرمایشی ساختمانها و مدارس کدام است؟

رییس کارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش و عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن، در خصوص وجود اشکالات ریشه ای در طراحی و اجرای تاسیسات ساختمان ها هشدار داد.

 

 

 

 

رییس کارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش و عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن، در خصوص وجود اشکالات ریشه ای در طراحی و اجرای تاسیسات ساختمان ها هشدار داد.

به گزارش تاسیسات نیوز، دکتر جواد نوفرستی گفت: هر نوع سیستم گرمایشی در ساختمان هایی که مطابق با مقررات ملی ساختمان و اصول مهندسی طراحی نشده و توسط افراد ذیصلاح نیز ساخته و نظارت نشوند، می تواند منجر به حوادث جبران ناپذیر شود.

وی تاکید کرد: آنچه در مرحله اول اهمیت قرار دارد آن است که در هر ساختمان متناسب با نوع و شرایط آن، از سیستم گرمایشی مناسب با آن ساختمان استفاده شود و در مرحله دوم، باید ساختمان و همچنین سیستم گرمایشی مطابق با مقررات ملی ساختمان و اصول ایمنی، بصورت مهندسی طراحی، و توسط افراد و یا شرکتهای ذیصلاح اجرا شوند. با وجود نص صریح قانون و مقررات، متاسفانه اغلب ساخت و سازهای کشور و همچنین اجرای تاسیسات آنها، توسط افراد فاقد صلاحیت قانونی، طراحی و اجرا می شوند لذا تا زمانی که این معضل حل نشود، مشکل ریشه ای حوادث برطرف نشده و هرسال باید انتظار رشد حوادث تلخ را داشت.

دکتر نوفرستی ادامه داد: از این رو نمی توانیم به راحتی پاسخ دهیم که چه سیستم گرمایشی ایمن است چون ایمنی تنها به ایمن بودن خود سیستم یا وسیله تامین گرمایش خلاصه نمی شود بلکه قویا” به ایمن بودن ساختمان و شرایط محل نصب و نحوه اجرا، نصب و نگهداری نیز وابسته است. از این رو، با وجود اینکه به درستی انتظار می رود سیستم حرارت مرکزی نسبت به سایر سیستم ها ایمن تر بوده و حادثه گازگرفتگی و مرگ خاموش نداشته باشد، اما در عمل اینگونه نیست و در ماههای سرد هر سال، شاهد اخبار متعدد حوادث گازگرفتگی دسته جمعی در مجتمع های مسکونی، خوابگاهها و حتی مدارس دارای سیستم حرارت مرکزی هستیم. بر اساس گزارش آتش نشانی تهران، آمار حوادث گاز گرفتگی سال 88 در تهران در ساختمان های دارای حرارت مرکزی از حوادث آبگرمکن و بخاری بیشتر بوده است. علت چیست و اشکال کار کجاست؟ به نظر من، کمترین اشکال به خود سیستم یعنی اجزای موتورخانه برمی گردد و علت العلل، طراحی و اجرای غیر اصولی ساختمان، موتورخانه، دودکش و تهویه آن است و این سندی است برای اثبات کیفیت نامطلوب و ناایمن بودن ساختمان ها که مسئولین و متولیان صنعت ساختمان باید برای این مشکل ریشه ای چاره ای بیندیشند.

وی خاطرنشان کرد: در مورد ایمنی سیستم های گرمایشی باید به دو مولفه یعنی “احتمال وقوع حادثه” و “شدت یا قدرت حادثه” توجه داشت. اگرچه احتمال وقوع حادثه گازگرفتگی با موتورخانه کمتر است اما اگر در اجرای موتورخانه و دودکش آن اصول و ضوابط رعایت نشده باشد و منجر به حادثه شود، بعلت ظرفیت چند برابری مشعل موتورخانه و درنتیجه حجم چند برابری محصولات احتراق آن، در صورت وجود یا بروز هرگونه اشکال در دودکش و تهویه موتورخانه (عدم اتصال و دودبندی کامل قطعات دودکش در زمان ساخت، مسدود شدن، شکسته شدن قطعات دودکش داخل دیوار، مختل شدن کارکرد ایمن دودکش و …)، محصولات احتراق و گاز مونواکسیدکربن از کانال ها و مسیرهای مختلف (ترک های دیوار، کانال های سیم کشی برق، سقف های کاذب، کانال عبور لوله های تاسیسات و حتی راهروها) وارد محیط شده و سلامت و جان ساکنین را تهدید می کند.

رییس کارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش تاکید کرد: اگر از جانمایی درست، اصولی و ایمن محل موتورخانه، طراحی و اجرای اصولی و مهندسی دودکش موتورخانه از طریق اجرای آن در داکت جدا و مستقل از دیوار واحدهای مسکونی با رعایت تمام الزامات مهندسی و مقررات ملی ساختمان و آیین نامه دودکش مرکز تحقیقات ساختمان و همچنین تهویه مناسب موتورخانه و نصب سیستم ها یا سنسورهای ایمنی در موتورخانه مطمئـن شدیم، حرارت مرکزی حتما” سیستم ایمن تر خواهد بود. این غیر ممکن نیست و راهکار دارد که در انتها اشاره خواهم کرد.

وی خاطر نشان کرد: براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 90، حدود 2.2 میلیون واحد یعنی نردیک 11% واحدهای مسکونی کشور از حرارت مرکزی استفاده می کنند. این سهم در تهران حدود 30% و در مشهد تنها در حدود 5% است.

وی ادمه داد: بیشترین حوادث ساختمانی در این زمینه و بخش عمده دغدغه های ما مربوط به ساختمان هایی است که با سیستم های آبگرمکن و بخاری مورد بهره برداری قرار می گیرند که متاسفانه در حال حاضر، بیش از 70% واحدهای مسکونی در کشور (50% درصد واحدهای مسکونی تهران و 80% واحدهای مسکونی مشهد)، از این سیستم استفاده می کنند.

دکتر نوفرستی تاکید کرد: این در حالی است که براساس مقررات ملی ساختمان استفاده از سیستم های تکی گرمایشی (تاکید بر سیستم های محفظه احتراق باز) بعلت محدودیت ها و ملاحظات مختلف (از جمله الزام ارتفاع عمودی دودکش، محل عبور دودکش ها و …) برای ساختمان های با بیش از 10 واحد و همچنین ساختمان های عمومی و خاص (تجاری، آموزشی و …) و همچنین در واحدهای زیر 60 متر مربع با محدودیتهایی در شرایط نصب مواجه است. در این موارد، یا باید از سیستم حرارت مرکزی استفاده شود و یا باید هوای مورد نیاز برای احتراق سیستم گرمایش تکی، از فضای خارج ساختمان تامین شود و این یعنی الزام استفاده از سیستم های با محفظه احتراق بسته با دودکش دوجداره (پکیج و آبگرمکن روم سیلد با دودکش دوجداره فن دار و بخاری هرماتیک با دودکش دوجداره بدون فن) بجای استفاده از سیستم های محفظه احتراق باز که بعلت استفاده از هوای خانه، می توانند با کاهش سطح اکسیژن و با کوچکترین نقص درعملکرد دودکش یا مختل شدن آن (بویژه در واحدهای کوچک)، خطرساز شوند. (آبگرمکن، پکیج و بخاری معمولی و شومینه ساختمانی با دودکش معمولی یا مکش طبیعی)

نوفرستی اظهار کرد: بدیهی است در ساختمان های بزرگ، استفاده از آبگرمکن و بخاری رایج نبوده و عمدتا” بدرستی از سیستم شوفاژ استفاده می شود. (حرارت مرکزی یا پکیج مستقل). در اینجا باید به این نکته توجه داشت که حتی با وجود اینکه سیستم های گرمایشی تکی از نظر مدیریت مصرف و هزینه انرژی و سایر مسائل مربوط به رفاه و استقلال هر واحد مسکونی نزد برخی از مردم ترجیح داده می شود، اما برای ساختمان های با تعداد زیاد واحد مسکونی، سیستم گرمایش تکی گزینه مناسبی نیست. در ساختمان های مسکونی بزرگ و حتی ساختمان های عمومی و مدارس، باید به سمت استفاده از سیستم های حرارت مرکزی برویم اما تاکید می شود که در طراحی و اجرای موتورخانه های مرکزی نیز باید به سمت استفاده از فناوری های روز حرکت کنیم و با جایگزین کردن سیستم سنتی دیگ و مشعل موتورخانه ای با دیگ های چگالشی، به سمت ایمنی بیشتر و مدیریت بهینه تر انرژی در ساختمان ها حرکت کنیم. این سیستم بهینه و ایمن حتی می تواند به جای نصب در زیرزمین، پشت بام ساختمان اجرا شود تا خطر بالقوه سرایت شعله های حریق و انفجار یا انتشار گاز مونواکسیدکربن از طبقات زیرین ساختمان برطرف شده تا به بالاترین درجه ایمنی در برابر حوادث گاز برسیم.

عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن کشور افزود: در مدارس نیز ایمن ترین سیستم، سیستمی است که خارج از ساختمان باشد. یعنی پکیج یا سیستم حرارت مرکزی می تواند پشت بام نصب شوند، البته پکیج روی دیوار خارجی (در محل مناسب و خارج از دسترسی دانش آموزان داخل یک محافظ مناسب) هم می تواند نصب شود. بدین ترتیب سیستم حرارتی و بستر خطر بالقوه حریق و انفجار و گازگرفتگی بطور کامل از ساختمان مدرسه خارج می شود.

دکتر نوفرستی در پایان در خصوص مناسب ترین، ایمن ترین و کم مصرف ترین سیستم گرمایشی برای ساختمان ها گفت: با وضعیت فعلی کیفیت ساخت و ساز در کشور ما، در ساختمان های بزرگ، “سیستم حرارت مرکزی پشت بام با دیگ و مشعل چگالشی” و در سایر ساختمان ها یا درصورت تمایل به استفاده از سیستم های گرمایش تکی، استفاده از “پکیج های با محفظه احتراق بسته با دودکش دوجداره فن دار” (ترجیحا” چگالشی) که با رعایت نکات ایمنی توسط سرویسکاران مجاز در آشپزخانه یا ترجیحا” در اتاقک اختصاصی پکیج یا بالکن (با پیش بینی و رعایت الزامات مربوطه) نصب می شوند، مناسب ترین انتخاب هستند.

پایان پیام /.