هوشمندسازی شهر؛ تخریب و نوسازی به سبک تورنتو
پروژه «بازسازی یک محله شهری در تورنتو» که ماهها از شروع آن میگذرد، در صورت موفقیت به الگوی سایر شهرهای جهان برای «دستیابی به شهر هوشمند» تبدیل میشود. در این پروژه، از فرصت نوسازی محله قدیمی به نفع «خدماترسانی هوشمند در شهر و تجهیز ساختمانها به امکانات مدرن» استفاده شده است تا سرویسهای شهری به شکل استارتآپی و روباتیک به شهروندان ارائه شود. پایه اصلی این پروژه بر «دادههای اطلاعاتی از سبک زندگی اهالی» استوار است. پیادهسازی سبک تورنتو در تهران نیازمند دو تغییر نگاه است.
به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، مقامات محلی در بزرگترین شهر کانادا برای نوسازی یک محله ۸/ ۴ هکتاری، از شرکتهای فعال در حوزه فناوری اطلاعات بهره گرفتهاند تا از فرصت تخریب و بازسازی به نفع «هوشمندسازی خدمات شهری و سکونتی» استفاده کنند. پروژه نوسازی هوشمند محلهای در قلب تورنتو از سال گذشته در این شهر توسط یکی از شرکتهای اقماری گوگل استارت خورد و اکنون آزمایشگاه تجهیزات شهری و ساختمانی روباتیک و هوشمند، مشغول تست امکاناتی است که قرار است در این محله سرویسهای استارتآپی و مستقل از نیروی انسانی در حوزه خدمات شهری و همچنین خدمات مدرن به ساکنان ساختمانهای مسکونی ارائه کنند.
«کاهش استفاده از انرژی برق برای روشنایی معابر از طریق سنگفرشهای نوردهنده با صفحات خورشیدی»، «پیادهروهای ضدیخ»، «روباتهای مخصوص جمعآوری زباله»، «تاکسیهای بدون راننده» و همچنین «سایهبانهای دو منظوره روی نمای ساختمانها برای کاهش تابش نور خورشید در تابستان و جذب آب باران در پاییز و زمستان» بخشی از عناصر محله هوشمند در تورنتو را تشکیل میدهد که با نوسازی و احیای این محله، به ساکنان آن سرویس خواهد داد. مجری محله هوشمند در تورنتو میگوید: محله ساحلی این شهر قرار است زنده شود؛ بهطوریکه این محله بر پایه فناوری روز در حال نوسازی است. همه خدمات و امکانات محله هوشمند بر پایه اطلاعات و دادههای جمعآوری شده از رفتار شهروندان همچون «میزان رفت و آمد روزانه در شهر»، «سبک سفرهای درون شهری»، «میزان و نوع فعالیت هر شهروند در شبکههای مجازی»، «خریدهای روزانه و مقاصد سفر» و هر نوع فعالیت و اقدام در شهر است.
هنر شرکتهای فناوری اطلاعات در پروژه شهر هوشمند، جمعآوری کامل دادههای رفتاری شهروندان و نحوه پردازش اطلاعات برای فعالسازی روباتهای شهری است. دولت محلی تورنتو برای این منظور «بنیاد دادههای شهری» راهاندازی کرده است. سبک مقامات دولتی کانادا و مدیران محلی تورنتو برای تخریب و نوسازی بافت فرسوده شهری، چشمها در سایر مناطق شهری جهان را به فرجام پروژه «شهر هوشمند» در مرکز استان انتاریو دوخته است. موفقیت در این پروژه میتواند نقطه عطف در طرحهای نوسازی بافت فرسوده و مدرنسازی خدمات شهری تلقی شود. هر چند هنوز در تورنتو انجمنهای محلی نسبت به سوءاستفاده از اطلاعات رفتاری شهروندان نگرانیهایی دارند.
در تهران، طرح بازآفرینی شهری در نزدیک به ۱۷۰ محله پایتخت مدتهاست در حد حرف پیش رفته است. در این طرح قرار است سالانه بخشی از بافت فرسوده تهران نوسازی شود.
دو تغییر در نگاه مدیران دولتی و شهری میتواند «اجرای پروژه تورنتو در بافت فرسوده تهران» را ممکن کند.
برای نوسازی مدرن بافت فرسوده باید «تعجیل و میل به اجرای پروژههای زودبازده برای نمایش کار در دوره مسوولیت مدیران» برای همیشه فراموش شود. گذار به شهر هوشمند از بافت فرسوده، پروژه زودبازده نیست و نیازمند صرف زمان است. دومین تغییر نگاه به شکل نوسازی مربوط است. نوسازی بافت فرسوده در حد «تخریب و نوسازی ساختمان»، حتما به احیای محله و تحول در خدمات شهری منجر نمیشود. برای نوسازی بافت فرسوده باید میدان دید مدیران شهری گسترش یابد و نوسازی محله را هم در بر بگیرد.
هوشمندسازی در گرو اطلاعات شیشهای
همزمان با بروز دو موج توسعه شهرنشینی و فناوری در جهان، بسیاری از شهرها تصمیم گرفتهاند از این شرایط برای افزایش حداکثری فرصتهای خود در زمینه توسعه رفاه شهری بهره بگیرند. از اینرو حرکت بهسوی هوشمندسازی شهری یکی از رویکردهای نوظهور به شمار میآید که طی چند سال گذشته توجه و تمرکز نهادها و سازمانهای مربوطه را به خود معطوف ساخته است. اگرچه تاکنون یک تعریف واحد جهانی از شهر هوشمند ارائه نشده است اما بهطور کلی میتوان اینگونه آن را تشریح کرد که درجهت افزایش رفاه شهروندان از فناوریهای نوین و اطلاعات نهایت استفاده به عمل آید. در همین راستا شهر تورنتو را میتوان از پیشگامان شهرهای هوشمند جهان دانست که با شتاب هرچه تمامتر در این مسیر حرکت میکند. مقامات شهری تورنتو اما تمرکز برنامه هوشمندسازی را که از سال ۲۰۱۲ کلید زدهاند بر لزوم دسترسی آزادانه تمامی افراد به اطلاعات و گردش آن قرار دادهاند. درجهان امروز، توسعه اقتصادی، مرهون دسترسی به دادههای مرتبط، با کیفیت و معتبر است. نهادهای شهری دادهها و اطلاعاتی در اختیار دارند که میتواند دسترسی به آنها را برای عموم آزاد بگذارد و به این ترتیب کارآفرینان و سازمانهای خصوصی راهکارهای ارزشمندی برای بازار ایجاد کنند. این امر نهتنها برای جامعه بسیار سودمند خواهد بود بلکه موجب تکاپو در اقتصاد محلی نیز خواهد شد.
جهان در سالهای گذشته شاهد حرکتی پرشتاب بهسوی توسعهشهرنشینی بوده و همزمان رشد استفاده از دستگاههای متصل (به اینترنت) رخ داده است. پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۰، تعداد ابزارهای متصل به ۵۰ میلیارد عدد نیز برسد. از همین رو شانس بالایی برای سازمانهای شهری وجود دارد تا از طریق فناوری و ابزار متصل، جوامع خود را غنی سازند. درجهت حفظ توانایی رقابتپذیری و آمادگی برای پاسخ مناسب به چالشها و فرصتهای نوظهور حوزه شهری، سازمانهای مربوطه باید در ارتقای تواناییهای خود برای استفاده از این موج سرمایهگذاری کنند تا به این طریق در راستای ایجاد جوامعی هوشمندتر، سالمتر و دارای برابری بیشتر گام بردارند. سرمایهگذاریها در حوزه فناوری اگر به درستی انجام شوند قادر خواهند بود تا سودآوری پایداری برای جامعه داشته باشند. اما باتوجه به ناشناخته بودن زوایای مختلف این موضوع، تبیین برنامه جامع هوشمندسازی میتواند نقشهراه قرار بگیرد و بر اساس آن نیازهای ضروری روز جامعه مشخص شوند. هدف این دسته از برنامهریزیها آن است که یک شهر هوشمند را از صفر پایهگذاری کند تا اطمینان حاصل شود که از این امکان برای ارتقای سطح کیفی زندگی استفاده و به چالشهای محلی شهروندان نیز پاسخ درستی داده میشود.
قانون نانوشتهای وجود دارد مبنی براینکه یک شهر هوشمند باید فناوریهای نوین را بهعنوان ابزاری برای بهبود کیفیت پاسخ به نیازهای شهروندانش بهکار بگیرد ؛ نیازهایی که نه از سوی فناوری یا شرکتهای فعال این حوزه، بلکه از سوی شهروندان مشخص میشوند. یک تعریف جدید دیگری که از شهر هوشمند بیان شده آن است که این گزاره بهطور عمومی به بهبود سطح کیفی زندگی مردم با بهکارگیری دادهها و فناوری دیجیتال اطلاق میشود. این فناوری درجهت فراهم ساختن فرصتها برای توسعه اقتصادی و ارتقای خدمات شهری، حفاظت منابع طبیعی و کاهش هزینهها عمل میکند. حوزههای کلیدی که در هوشمندسازی شهرها مورد توجه قرار میگیرند شامل حمایت از نوآوریها در صنایع و جوامع، ایجاد و جذب استعدادها، تقویت و توسعه زیرساختهای شهری، حملونقل و عملکرد تاسیسات است.
دسترسی آزاد به اطلاعات یکی از پیششرطهای ضروری برای تحقق شهرهای هوشمند تلقی میشود. از همین رو، تورنتو از سال ۲۰۱۲ برنامه هوشمندسازی را براساس دسترسی آزاد به اطلاعات کلید زده است. این امر البته رابطه مستحکمی نیز با اینترنت اشیا (IOT) دارد. اطلاعات میتواند نقش بسیار مهمی در توانایی جوامع برای نیل به بینشی صحیح از شرایط با استفاده از اطلاعات قانونی از منابع مختلف داشته باشد.
از طریق اینترنت اشیا، این اطلاعات برای آگاهی از تصمیمگیری به جوامع کمک میکند. پلتفرمهای اطلاعات شهری یکی از ملزومات اطمینان از گردش و دسترسی آزاد به اطلاعات است. پلتفرمها قادر هستند تا کارآمدی و هماهنگی را برای تمامی ذینفعان و آژانسها بهبود ببخشند. مقامات شهری تورنتو معتقدند که شایستگیهای اصلی این شهر در زمینه نوآوری، تنوعسازی، فناوری و استعداد فرصتی را فراهم آورده است تا پتانسیل اطلاعات آزاد فعال شود و در تکاپوی کنونی دولتهای الکترونیک، تورنتو به یکی از رهبران جهانی بدل شود. نهادهای شهری دادهها و اطلاعاتی در اختیار دارد که میتواند دسترسی به آنها را برای عموم آزاد بگذارد و به این ترتیب کارآفرینان و سازمانهای خصوصی راهکارهای ارزشمندی برای بازار ایجاد کنند. این امر نهتنها برای جامعه بسیار سودمند خواهد بود؛ بلکه موجب تکاپو در اقتصاد محلی نیز خواهد شد.
از سوی دیگر در جهت از میان برداشتن مشکلات شهری و اجتماعی برای شهروندان تورنتو، این شهر نمیتواند در انزوا به فعالیتش ادامه دهد. افزایش حداکثری مشارکت جامع نیازمند تمرکز بر ایجاد یک شبکه مشترک همکاری است که برای شهروندان تورنتو بسیار سودمند باشد. از این رو میتوان نتایج موفقیتآمیز این مدل را بهطور گستردهتری در جامعه تشریح و ترویج کرد. بهعلاوه میتوان برنامههایی را برای پرداختن به جزئیات این برنامه در دسترس عموم قرار داد.
منبع
دنیای اقتصاد