مصرف آب در ایران فراتر از میانگین جهانی
میزان مصرف آب در ایران حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد فراتر از میانگین جهانی است. بر اساس اعلام بانک جهانی، سرانه مصرف آب خانگی برای کشورهای بیابانی مانند ایران باید ۷۰ لیتر در شبانه‌روز باشد، اما اکنون بیش از این مقدار در شبانه‌روز مصرف می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، در چند دهه اخیر با افزایش گازهای گلخانه‌ای و تشدید روند گرمایش کره زمین و تغییر اقلیم، بخش‌هایی از کره زمین به خصوص در منطقه خاورمیانه، تحت تأثیر خشکسالی‌های پی در پی و برداشت‌های بی‌رویه، با بحران آب مواجه شده‌اند و ایران نیز از این بحران مستثنی نبوده است.
این در شرایطی است که سرانه منابع آب تجدیدشونده در سال ۱۳۹۵ معادل ۱۴۵۰ مترمکعب برای هر نفر بوده و پیش‌بینی می‌شود که این عدد به ۱۰۴۹ مترمکعب در سال ۱۴۲۰ برسد، بنابراین، ایران در حال حاضر در مرحله تنش آبی قرار دارد.
در بخش چاه‌های غیرمجاز و برداشت از این چاه‌ها اشاره نیز باید گفت که در ۵۱ سال اخیر ۱۳۱ میلیارد مترمکعب و در ۱۵ سال اخیر ۷۵ میلیارد مترمکعب آب از مخازن آب زیرزمینی کشور اضافه برداشت داشته‌ایم و این برداشت‌ها باعث شده است که از ۶۰۹ دشت کشور، برداشت آب در ۳۶۶ دشت ممنوع اعلام شود.
ایران در گودال بی‌آبی
هم‌چنین در بحث آب مجازی، در حدود سه دهه گذشته میزان صادرات آب مجازی در جهان از ۴۳۸ میلیارد مترمکعب به ۹۸۹ میلیارد مترمکعب افزایش یافته است و ایران تنها با ۱۵ میلیارد مترمکعب واردات آب مجازی در رتبه هشتم جدول تجارب آب مجازی است و ژاپن که بحران آب ندارد، با واردات آب مجازی به میزان ۹۲ میلیارد مترمکعب (یعنی شش برابر واردات ایران که حدود ۷۰ درصد آب تجدید پذیر سالانه ما است) در رتبه نخست قرار دارد.
بهره‌وری پایین آب در بخش‌های مختلف، افزایش تقاضای ناشی از افزایش جمعیت، پیامدهای بحران آب، بیابان‌زایی، فرونشست، تخلیه روستاها، شور شدن ذخایر آبی، از بین رفتن تالاب‌ها باعث ایجاد محدودیت‌های منابع آبی شده است.
ایران چندین سال است که با بحران آب دست و پنجه نرم می‌کند
ایران چندین سال است که با بحران آب دست و پنجه نرم می‌کند و سرعت حرکت به سمت ورشکستگی آبی شتاب یافته است، اما با پیشینه تاریخی ایرانیان در مدیریت منابع آب، می‌توان گفت که ایران به ورشکستگی آبی دچار شده است و به ناچار مرکز و شرق تخلیه می‌شود، اگرچه در صورت عدم مدیریت بهینه منابع آب و در نظر نگرفتن ملاحظات آمایش سرزمین، ورشکستگی آبی گزینه دور از ذهنی نیست.
بر این اساس، اجماع متولیان برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی- اجتماعی، بخشی و کالبدی به نظام یکپارچه مدیریت سرزمین مبتنی بر آمایش سرزمین، فراهم کردن زمینه اجرایی راهبردهای بلندمدت بخش آب از منظر آمایش سرزمین، طراحی و اعمال ساز و کار قیمتی تبعیضی برای مناطق، برقراری تعرفه یا جریمه‌های بازدارنده مصرف بیش از حد استاندارد در مصارف مختلف و ایجاد و توسعه بازارهای محلی آب به عنوان راهبردها و سیاست‌هایی که درباره مدیریت بحران آب باید مورد توجه بیش‌تری قرار گیرد.
راهکارهای مدیریت بحران آب
هم‌چنین الزام فعالیت‌های صنعتی به به‌روزرسانی فناوری در راستای افزایش بهره‌وری آب مصرفی، تدوین الگوی کشت متناسب با اقلیم مناطق مختلف، ظرف حداکثر یک سال آینده، تمرکز استقرار صنایع با مصرف بالای آب در سواحل جنوبی ایران، بازسازی شبکه آب و فاضلاب در راستای کاهش هدررفت آب، رعایت کلیه ملاحظات زیست محیطی، عدم انتقال بیشتر آب بین حوضه‌ای برای مصارف کشاورزی و صنعت از دیگر راهکارهای مدیریت بحران آب مطرح شده است.
پیش از این نیز یک کارشناس آب گفته بود، اصلی‌ترین چالش موجود در بخش آب را بهره‌وری پایین و مدیریت آب دانست و اظهار کرد: با توجه به پتانسیل‌هایی که در ایران وجود دارد، می‌توان بهره‌وری آب را تا حد زیادی افزایش داد که باید برای این مهم تدابیر متعددی در نظر گرفته شود.
سلطانی، کارشناس آب، با اشاره به ارزش بالای آب، تاکید کرده بود: زمانی که آب محدود باشد، قیمتی را تحت عنوان قیمت کمیابی برایش لحاظ می‌کند که باید گفت قیمت کمیابی در حوزه آب در ایران بسیار بالا است، چرا که اگر بخواهیم آب جدیدی را تولید کنیم، هزینه‌های زیادی تحمیل می‌شود.
این کارشناس آب با تاکید بر این مساله که در حال حاضر آب تجدیدپذیر در ایران تقریباً به اتمام رسیده است، ادامه داد: اگر بخواهیم آب جدیدی را تولید کنیم، باید به دنبال شیرین‌سازی آب‌های شور و یا تصفیه آب‌های خاکستری برویم که این دو اقدام نیز هزینه‌های سرسام‌آوری را به دنبال دارد.
به گفته سلطانی بر اساس برآوردهای صورت گرفته، آبی که از این دو روش به دست می‌آید، به طور متوسط مترمکعبی ۱۲ تومان تخمین زده می‌شود و این در شرایطی است که میزان بهره‌وری آب در ایران بسیار پایین است که در این شرایط مهم‌ترین انتخابی که در بحث مدیریت آبی داشته باشیم، بی‌شک افزایش بهره‌وری آب است.
منبع
زیست آنلاین