4هزار لیتر آب
قیافه شما جالب خواهد بود وقتی به شما بگویند حدود 4 هزار لیتر آب مصرف روزانه دارید.
به گزارش تاسیسات نیوز، امروزه شدت و اثرات مخرب مشکلات روزافزون محیط‌زیستی کشور بر هیچ فردی پوشیده نیست. روزی نیست که اندیشمندان و دلسوزان کشور در مورد کم‌آبی، خشکسالی، آلودگی‌های هوا، خاک و آب، حجم بالای تولید زباله به‌ویژه پلاستیک، نابودی جنگل‌ها، تخریب محیط‌زیست و کشتار حیات‌وحش صحبت نکنند. با وجود این، پیشنهاد شما به دولت برای درگیر کردن خود و مردم با این مسائل و رفع آنها و گامی عملی‌تر برای تقویت فرهنگ و اخلاق محیط‌زیستی در جامعه، چه می‌تواند باشد؟ مثلا نظر شما در مورد اینکه دولت در یک حرکت محیط‌زیستی، شنبه‌ها را «بدون گوشت» اعلام کند، چیست؟
پیرو یکی از شعارهای مهم روز جهانی محیط‌زیست از طرف برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد، تحت عنوان «فکر کن، بخور و ذخیره کن» که یادآور اصلاح الگوی مصرف است و همچنین باتوجه به گزارش‌های ناسا و هشدارهای بی‌پایان کارشناسان محیط‌زیست در مورد شروع خشکسالی 30ساله در ایران و بحران کم‌آبی فلج‌کننده، این نوشتار می‌کوشد تا یک اقدام اولیه ساده ولی عملی در زمینه مردمی‌سازی مسائل محیط‌زیستی، به دولت پیشنهاد دهد. پیشنهاد آن است که دولت، یک روز هفته (مثلا شنبه‌ها) را بدون گوشت اعلام کند. سپس این حرکت محیط‌زیستی «شنبه‌های بدون گوشت» را از بدنه خود شروع کرده و با اطلاع‌رسانی پیاپی، تدوین برنامه‌های مربوطه و دعوت از همراهی مردم برای اصلاح الگوی مصرف در منزل، دانش محیط‌زیستی را به جامعه تزریق کند.
شنیدن اینکه روزانه 3790 لیتر آب مصرف می‌کنید، ممکن است برایتان عجیب به‌نظر بیاید ولی حقیقتی است که ما به آن معتاد شده‌ایم و آن را نمی‌دانیم. درک میزان مصرف روزانه آب، به ما کمک می‌کند تا راهکاری برای مهم‌ترین مشکل محیط‌زیستی کشور بیابیم که همانا دسترسی همگان به آب مورد نیاز است، به‌طوری که هر کدام از مامی‌توانیم بخشی از این راهکار باشیم.
آب مصرفی روزانه رامی‌توانیم به 2 بخش مرئی و نامرئی تقسیم کنیم. بخش عمده آبی که برایمان قابل دیدن است و آن‌را در خانه برای نوشیدن، پخت‌وپز، شست‌وشو و غیره استفاده می‌کنیم، متعلق به قسمت مرئی است. برای این بخش، مصرف روزانه حدود 137لیتر آب برآورد شده است که شامل 5درصد برای تمیزکاری، 10 درصد برای پخت وپز و نوشیدن، 20درصد برای لباسشویی، 30 درصد برای سرویس بهداشتی و 35 درصد برای روشویی و حمام است.
مشکل کوچکی وجود دارد زیرا آنچه را که ما در منزل استفاده می‌کنیم برایمان مرئی است ولی این مقدار، بخش خیلی کوچکی از آن میزان آبی است که هر روز مصرف می‌کنیم. بخش نامرئی که به«آب مجازی» هم معروف است، به 2 قسمت تقسیم می‌شود؛ قسمت اول بخش نامرئی، مربوط به تولید محصولات صنعتی می‌شود که ما هر روز مورد استفاده قرارمی‌دهیم از قبیل کاغذ، پارچه، لباس، و غیره. برای این قسمت حدود 167لیتر آب در روز برآورد می‌شود. قسمت دوم بخش نامرئی، مربوط به تولید مواد غذایی است. آب مورد نیاز برای این قسمت حدود 3496 لیتر در روز برآورد شده است. به‌عبارت دیگر، حدود92درصد آبی را که ما هر روز مصرف می‌کنیم، نامرئی و در غذا مخفی است.
عبارت آب مجازی به ما کمک می‌کند تا درک کنیم که چقدر آب مورد نیاز است برای تولید کالاهایی که استفاده می‌کنیم و غذایی که می‌خوریم. اجازه دهید مطلب را روشن‌تر بیان کنیم که چرا این بخش نامرئی است؟ برای مثال، گوشت گاو را درنظر بگیرید. در یک دامداری صنعتی، حدود 3سال طول می‌کشد تا گوساله‌ای برای تولید حدود 200کیلوگرم گوشت بی‌استخوان رشد یابد و ذبح شود. در طول این 3 سال، یک رأس گاو حدود 1300کیلوگرم غلات (از قبیل گندم، جوژ و سایر بذور کوچک) و حدود 7200 کیلوگرم علوفه می‌خورد که برای تولید آنها بیش از 3 میلیون و 600هزار لیتر آب استفاده شده است. به‌علاوه یک گاو در مدت 3 سال، حدود 24هزار لیتر آب می‌نوشد. میزان 7هزار لیتر آب هم برای بهداشت و سلاخی درنظر بگیرید. بنابراین برای تولید 200 کیلوگرم گوشت گوساله به 3091000 لیتر آب نیاز داریم؛ یعنی برای تولید هر کیلوگرم گوشت، 15400 لیتر آب مورد نیاز است. بله این میزان آب فقط در یک تکه یک کیلوگرمی گوشت نهان شده است!
به لطف پژوهش‌های علمی میزان آبی که در تولید سایر محصولات مصرف می‌شود نیز برآورد شده است. مثلا برای تولید یک کیلوگرم گوشت گوسفند 10400 لیتر، بز 5500 لیتر و مرغ 4300 لیتر، یک کیلوگرم پنیر 3180 لیتر، برنج 2500 لیتر، سویا 2145 لیتر، گندم 1830 لیتر، جو 1425 لیتر، ذرت 1220 لیتر و سیب 822 لیتر آب مصرف می‌شود. همانطور که گویاست بیش از 92درصد آبی را که روزانه استفاده می‌کنیم به‌صورت نهان است که جهت تولید غذا در بخش‌های کشاورزی و دامپروری مصرف می‌شود. تعجب ما وقتی زیاد می‌شود که دریابیم بیش از 30درصد زمین‌های زیرکشت جهان برای تولید علوفه اختصاص یافته‌اند و نگهداری و پرورش حیوانات در مکان‌های سرپوشیده باعث تولید18 درصدگازهای گلخانه‌ای در سطح جهان می‌شود. این در حالی است که سهم تمام وسایل نقلیه موتوری تنها 13درصد است. در حقیقت، افزایش جمعیت، نیاز به تولید گوشت جهت تغذیه انسان‌ها را افزایش داده به‌طوری که صنعت تولید گوشت به یکی از بزرگ‌ترین صنایع تولید گاز دی‌اکسید‌کربن و مصرف آب تبدیل شده است.
سؤالی که ایجاب می‌کنداین است که با این آمار و واقعیت‌ها و کمبود شدید آب در کشور، راهکارها چه می‌توانند باشند؟ نخستین جواب می‌تواند بسیار ساده و کارساز باشد و آن هم اطلاع‌رسانی و تغییر الگوی مصرف جامعه است. بسیاری از کارشناسان تغذیه هشدار داده‌اند که نظام غذایی ما مطلوب نیست و مصرف گوشت از حد استانداردش که حداکثر به میزان300 تا 600گرم در هفته است فراتر رفته و به میزان 900 گرم در هفته می‌رسد که مسلما انسان‌های تهیدست سهم بسیار کمی در این برآورد دارند. گوشت هر چند برای بسیاری لذیذ است ولی خود باعث بیماری‌های خطرناکی همچون سرطان روده بزرگ و کوچک می‌شود. پس مصرف بیش از حد گوشت، نه‌تنها برای محیط‌زیست زیان‌آور است، بلکه سرطان‌زا نیز است. این چنین است که بسیاری از کارشناسان به حق هشدارهای فراوانی نسبت به آن داده‌اند و متعاقبا گروه‌های زیادی از مردم دنیا مصرف گوشت خود را کم کرده و بسیار کاملا گیاهخوار شده‌اند. پس اگر گیاهخوار نمی‌شویم حداقل برای سلامتی خود و ذخیره آب، مصرف گوشت را کاهش دهیم.
با توجه به آنچه بیان شد دولت و رساله ملی می‌بایست گام‌های بیشتری در زمینه اطلاع‌رسانی محیط‌زیستی بردارند و آن اقدام‌ها را به زندگی روزمره مردم وارد کند. یکی از اقدام‌های مطلوب کنونی می‌تواند اعلام یک روز در هفته، مثلا«شنبه‌ها»، به‌عنوان «روز بدون گوشت» باشد. شنبه را از آن جهت برجسته می‌کنم زیرا روز اول هفته است و تمام کارمندان و کارکنان کشور بعد از یک روز استراحت، پرتوان هفته‌شان را آغاز می‌کنند و چه بهتر که آغاز هفته با «روز بدون گوشت»، یادآور توجه به سلامت و دوستی با حیوانات باشد.
پایان پیام /.