پیشگیری از حوادث با تجربیات پلاسکو

به گزارش تاسیسات نیوز به نقل از روابط عمومی شورای مرکزی، عباداله فتح اللهی، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در چهارمین کنفرانس جامع مدیریت بحران و HSE با بیان این که منشور پلاسکو یک گفتگوی آزاد بین مدیران اجرایی، دانشگاهیان، صاحبنظران و متخصصین امر است، خاطرنشان کرد: تبادل تجربیات حادثه تلخ پلاسکو می‌تواند منجر به پیشگیری و تقلیل وقوع حوادث مشابه گردد.

فتح‌اللهی در این کنفرانس ضمن ارائه بازتاب حادثه پلاسکو در بخش‌های مختلف (اعم از؛ دولت، مجلس، قوه قضائیه، شورای شهر، شهرداری، نظام مهندسی، مراکز علمی و پژوهشی، شخصیت های و گروه ها و نیز رسانه‌های مختلف) و آموزه‌های حاصل از آن‌ها برای نوسازی بافت‌های فرسوده، به تشریح اقدامات ضروری و ناظر بر آموزه‌های یاد شده که در شهر تهران مدنظر قرار گرفته، پرداختند. ایشان به اظهارات و توصیه‌های مسئولین مختلف در خصوص حادثه پلاسکو اشاره کرد و گفت: حادثه پلاسکو پس از وقوع با حساسیت قوای سه گانه، صاحبنظران، مراجع علمی، شخصیت ها، انجمن ها و تشکل های ذیربط مواجه می‌شود و در اخبار شاهد اظهار نظرها، توصیه ها و نصایح مسئولان متعدد بودیم که بصورت اجمالی به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم.

فتح اللهی در ادامه سخنرانی خود با اشاره به این که پلاسکو، ساختمانی بود که از لحاظ تعریف شورای عالی معماری و شهرسازی در بافت فرسوده واقع نشده بود، یادآور شد: ۳۲۶۸ هکتار بافت فرسوده در سطح شهر تهران بر اساس سه مؤلفه‌ی نفوذناپذیری، ریزدانگی و عدم استحکام شناسایی شده که ۵% مساحت، ۱۵% جمعیت و ۲۲% پلاک ها و پارسل‌های شهر تهران را در بر گرفته است.

وی افزود: اگر بخواهیم حادثه پلاسکو را در اشل این مساحت، این جمعیت و این تنوع قومی با در نظر گرفتن عدم دسترسی‌های لازم و نفوذناپذیر بودن بافت‌های فرسوده بررسی نماییم، همانطور که در اظهار نظرات مسئولان در رابطه با حادثه پلاسکو اشاره شد، طبیعتاً این بحران چندین هزار برابر می شود که مدیریت آن را صدها برابر سخت تر و پیچیده تر از پلاسکو خواهد کرد.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در جمع بندی آموزه‌های حادثه پلاسکو، تصریح کرد: زمانی که مهندس ناظر ساختمان فرمی را امضاء می‌کند ولی بر ساخت و ساز نظارت نمی‌کند؛ زمانی که یک کارمند وظیفه نظارتی و اداری خود را به نحو شایسته انجام نمی‌دهد و بیشتر ذهن او معطوف به حاشیه‌های شغلی مثل مزایا، اضافه کار و … است؛ زمانی که نماینده مجلس قانون ضرورت نوسازی سالانه ۱۰% بافت های فرسوده توسط دولت و شهرداری را می گذارد اما کنترلی برای اجرای این مهم در بودجه سالانه انجام نمی‌دهد، زمانی که نظارتی بر اجرای قانون توسط دستگاه‌های مجری وجود نداشته باشد و … حوادثی مشابه با حادثه تلخ پلاسکو دوباره به وقوع خواهد پیوست.

فتح اللهی بر ضرورت ایجاد باور علمی جامعه در گفتگو و شکل‌گیری تعاملات ملی به منظور ایجاد خیزش عمومی برای نوسازی بافت‌های فرسوده تأکید کرد و اظهار داشت: اکسیر مدیریت هماهنگ و ایفای نقش تمامی دستگاه‌های ذی‌مدخل در یک سیستم بهم پیوسته لازمه تحقق نوسازی است و تا زمانی که دستگاه‌های اجرایی به شکل جزیره‌ای به وظایف خود عمل نمایند، نتیجه‌ای در این خصوص حاصل نخواهد شد.

وی افزود: خوشبختانه در دولت یازدهم تدبیر شکل‌گیری ستاد بازآفرینی ملی و به تبع آن ستاد بازآفرینی کلانشهر تهران و سایر شهرهای کشور به منظور ایجاد مدیریت هماهنگ و بسیج ظرفیت‌ها و امکانات کلیه دستگاه‌های ذی مدخل در نوسازی اتخاذ شد. اما این آغاز راه است.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با اشاره به وجود ۷۷ هزار هکتار بافت فرسوده، حاشیه نشینی و اسکان‌های غیر رسمی در سطح کشور، گفت: قریب به ۳۰% جمعیت شهری کشور یعنی ۱۹ میلیون نفر از هم وطنان ما در بافت‌های ناپایدار و فرسوده ساکن هستند که در پی تخلیه و تخریب هزاران روستا به حاشیه شهرها رانده شده اند.

فتح اللهی با بیان این که دولت یکبار در روستاها اقدام به احداث مدرسه روستایی، خانه بهداشت روستایی و غیره کرده است و بار دیگر نیز در پی تخریب و تخلیه روستاها مجبور به ساخت و احداث مدرسه، خانه بهداشت و … در حاشیه شهرها می‌شود، تأکید کرد: فقدان تفکر سیستمی در کشور یکی از نکاتی است که تمامی صاحبنظران، دلسوزان و مسئولان لازم است به آن عنایت داشته باشند و تا زمانی که توسعه شهرها مبتنی بر مطالعات آمایش سرزمینی نباشد، شاهد توسعه حاشیه نشینی، شکل گیری بافت های فرسوده و غیره خواهیم بود.

وی ضمن جمع‌بندی آموزه‌های حاصل از بررسی اعلام نظرهای صورت‌گرفته از سوی بخش‌های مختلف در خصوص حادثه پلاسکو، از منظر نوسازی شهری خاطرنشان کرد: به رغم اینکه موضوع اصلی در حادثه پلاسکو آتش سوزی بود، اهمیت و فراگیری تبعات زلزله سبب شده‌است، اعلام نظرها و هشدارها بیشتر معطوف به زلزله احتمالی و عواقب ناشی از آن باشد. اتفاق نظر درخصوص زلزله به عنوان یکی از مهمترین تهدیدهای شهری، می‌تواند به عنوان عاملی در جلب مشارکت دستگاه‌های ذیربط و تدوین رویکردها و اولویت‌های ایمن‌سازی بافت‌های فرسوده مورد توجه متولیان اصلی قرار گیرد.

فتح اللهی افزود: مهاجرت جمعیت در شکل گسترده آن از روستاها به شهر و به ویژه تهران در جریان اصلاحات ارضی، و ادوار بعدی ضمن ایجاد بخش قابل از بافت‌های فرسوده و حاشیه نشینی‌های فعلی، سبب فروپاشی نظام‌ها و ساختارهای اجتماعی شد که در طول سالیان متمادی به تدریج ایجاد و متناسب با مقتضیات تکامل پیدا کرده‌بودند.

وی ادامه داد: در این دگرگونی شهری، نظام محلات و ارتباطات اجتماعی ساکنان نیز دچار تغییر شد. جابه‌جایی‌های جمعیتی در داخل شهر و جایگزینی ساکنان اصیل با مهاجرانی که حس تعلقی به محله نداشتند نیز شرایط نامناسبی را برای این محدوده‌ها پیش آورد. دگرگونی ارتباط سکونت‌گاه‌ها، بخصوص شهر و روستا، و شرایط متغیر و پیچیده‌ی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیر رسمی، امکان مدیریت بهینه جریان نوسازی و بازآفرینی شهری را با مشکلات فراوانی مواجه می‌کند. ضروری است همه این مسائل در منظومه فکری منسجم و سیستم یکپارچه‌ای بازاندیشی و با رویکردی آمایشی تدبیر و در اجرا نیز ظرفیت دستگاه‌های ذیربط با مدیریتی هماهنگ، بصورت همکارانه، مشارکتی و هم افزا مورد استفاده قرار گیرد.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران افزود: توجه مراجع، احزاب، گروه‌ها و گرایش‌های سیاسی به موضوع بافت‌های فرسوده و ضرورت نوسازی آن‌ها، موضوع مهمی است که در صورت بهره‌گیری مناسب از آن، نوسازی و بازآفرینی بافت‌های فرسوده به عنوان مطالبه‌ای عمومی وارد برنامه‌ها و رویکردهای گرایش‌های عمده‌ی سیاسی و در نهایت حاکمیت ملی و مدیریت‌های محلی و شهری خواهد شد.

فتح اللهی گفت: مفاهیم و اطلاعات ارائه شده در خصوص بافت‌های فرسوده و نوسازی آن‌ها، از سوی افراد، دستگاه‌ها و منابع مختلف نشان می‌دهد که درخصوص اطلاع رسانی، آموزش و ترویج در امور یادشده نیازمند فعالیت‌های بیشتری هستیم. چرا که رسیدن به تلقی و درک مشترک از موضوع و ابعاد آن در بین متولیان و بخش‌های ذیربط، شرایط بهتری برای گفت‌وگوی مناسب کنشگران، ارائه‌ی تحلیل‌های دقیق و برنامه‌ریزی و اقدامات کارآمد فراهم می‌نماید. همراهی رسانه‌های جمعی و بخصوص صدا و سیما در ارتباط با این بحث می تواند بسیار مثمر ثمر باشد.

وی ادامه داد: حساس‌تر شدن دستگاه‌های مختلف؛ نظیر سازمان میراث فرهنگی، وزارت بهداشت و درمان، وزارت آموزش و پروش و … نسبت به ایمن‌سازی فضاها و ساختمان‌های حوزه‌های فعالیتی خود را می‌شود یکی از آثار مهم و مثبت حاصل از حادثه‌ی پلاسکو دانست. شایسته است از جریان‌های ‌ایجاد شده‌ی بخشی، در قالب ستادهای بازآفرینی برای تحقق ابعاد جامع‌تری از نوسازی شهری بهره برد.

وی افزود: هماهنگی بخش‌های مختلف نظیر وزارت راه و شهرسازی، شهرداری و نظام مهندسی به عنوان متولیان اصلی مدیریت و نظارت بر ساخت و ساز، نقش قابل توجهی در ارتقاء کیفیت ساختمان‌ها دارد. لذا با شفاف‌سازی وظایف و مسئولیت‌ها و همدلی و هماهنگی در اقدامات، می‌توان با افزایش پایداری بناها و کمک به تاب‌آوری بیشتر شهر، از منابع ملی و هزینه‌های صورت‌گرفته در بخش ساختمان بصورت بهینه‌تری بهره‌برداری کرد.

این مسئول ادامه داد: ارتقاء کیفیت ساخت و ساز در شهر و بخصوص در جریان نوسازی بافت‌های فرسوده شهر تهران باید یکی از اولویت‌های اصلی باشد و در این راستا از ظرفیت‌های نظام مهندسی و شهرداری به نحو شایسته‌ای استفاده شود. اعطای تسهیلات مختلف نوسازی نیز می‌تواند با هدفمندی بیشتر و با تمرکز بر موضوع کیفیت، مدیریت شود.

فتح اللهی گفت: با عنایت به حضور بیمه‌ها در پوشش خسارت‌های حوادث، بهتر است این موضوع از آغاز و مرحله ساخت پروژه‌ها مدنظر باشد، تا کیفیت‌های لازم و مباحث ایمنی بطور کامل در ساختمان‌ها رعایت گردد. در این ‌خصوص غیر از پشتوانه‌های حقوقی موجود و آموزه‌های داخلی، تجربه‌ی سایر کشورها در استفاده از پوشش‌های بیمه‌ای برای تضمین کیفیت ساخت و ساز نیز قابل بهره برداری است.

وی در ادامه افزود: ابهامات موجود در خصوص مباحث حقوقی و مالکیتی و شناسایی این موضوع به‌عنوان یکی از موانع نوسازی در بررسی‌های صورت‌گرفته، در کنار سایر الزامات و مسائل نوسازی املاک تجاری، ضرورت توجه ویژه به این بخش را نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد پیش‌بینی برنامه و تسهیلات ویژه برای نوسازی املاک تجاری و فضاهای کار و فعالیت بایستی با جدیت بیشتری پی‌گیری شود.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در کنار تشریح آموزه‌ها، در خصوص محورهای اصلی اقدامات صورت‌گرفته متناظر نیز که به منظور تسهیل نوسازی و بهبود کیفی آن اتخاذ شده است، موارد زیر را برشمرد: توجه به حساسیت‌های عمومی موجود نسبت به موضوع زلزله و بهره‌گیری از آن در بسیج کنشگران حوزه نوسازی، ترویج گفتمان نوسازی و بازآفرینی‌شهری و ایجاد وفاق عمومی و اتفاق نظر بین متولیان و دستگاه‌های ذیربط (با فعالیت های پژوهشی، آموزشی و ترویجی)، پی‌گیری تحقق مدیریت هماهنگ نوسازی بافت‌های فرسوده شهر تهران در قالب ستاد بازآفرینی کلانشهر تهران، ستادهای بازآفرینی مناطق و دفاتر خدمات نوسازی، تسهیل جریان نوسازی (با بسته تشویقی و ارائه خدمات رایگان توسط دفاتر)، اهتمام بر ارتقاء کیفیت ساخت و ساز (پشتیبانی فنی با همکاری سازمان نظام مهندسی).

دبیر ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران در خاتمه سخنان خود در چهارمین کنفرانس جامع مدیریت بحران و HSE با رویکرد ایمنی و تاب آوری شهری ابراز امیدواری کرد که با کمک مراکز علمی، دانشگاهی و تمامی دستگاه‌های ذی‌مدخل بتوان با نگرش سیستمی و استقرار مدیریت هماهنگ به راهکارهای اجرایی بهتری برای پیش‌گیری از حوادثی نظیر حادثه پلاسکو و بهبود ایمنی و شرایط زیست سکونت‌گاه‌های شهری دست یافت.

 

 

 

 

 

 

انتهای خبر