ضعف عملکرد نظام مهندسی در حوزه نما
رییس بخش انرژی، نور و اکوستیک مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تاکید بر اینکه در شهرستان‌ها وضعیت نماها به مراتب در مقایسه با تهران بسیار بهتر است، بر ضرورت اهتمام جدی تر سازمان نظام مهندسی و شهرداری تهران درخصوص ارتقای وضعیت نمای ساختمان های پایتخت تاکید کرد.
به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، بهروز کاری همچنین خبر از ویرایش جدید مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان داد و اعلام کرد: در ویرایش جدید مبحث ۱۹ توجه جدی به تامین روشنایی طبیعی ساختمان شده است.
مشروح این گفت و گو به شرح ذیل است:
آقای دکتر کاری، وضعیت امروز نمای ساختمان ها را چگونه ارزیابی می کنید و این نماها تا چه حد از نظر کیفیت مصالح و تناسب آنها با اقلیم هر منطقه مناسب هستند؟
وضعیت نمای ساختمان ها رفته رفته بدتر می‌شود. به طوری که نماهای جدید به خصوص نماهای سنگی که در حال حاضر در تهران و تعدادی از شهرهای جدید ساخته می‌شود، به هیچ وجه نه تنها با مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، بلکه حتی با حداقل‌ها هم انطباق ندارد و جای کار زیادی در این بخش وجود دارد. این در حالی است که در شهرستان‌ها وضعیت نماها به مراتب بهتر است.
به نظر شما وضعیت نامناسب نمای ساختمان های پایتخت ناشی از چیست؟
دلیل این امر به سهل انگاری در اجرای ضوابط و قوانین مربوط می شود. در راهنمای مبحث ۱۹ یکسری از جزئیات و اصول به بحث نمای ساختمان پرداخته است؛ ولی این اصول و ضوابط در تهران اصلا رعایت نمی شود و در شهرهای دیگر بیشتر رعایت می شود.
نقش کدام نهادها در این زمینه پررنگ است و باید نظارت و توجه جدی تری بر نمای ساختمان داشته باشند؟
این مسئله ناشی از ضعف سازمان نظام مهندسی تهران است. در شهرهای دیگر سازمان‌های نظام مهندسی در حوزه نما جدی‌تر و فعال‌تر عمل می کنند.
عملکرد شهرداری را در بخش اجرای نما چگونه ارزیابی می کنید؟
شهرداری نیز از از سازمان نظام مهندسی تاثیر می گیرد. به این معنا که وقتی جدیت لازم در سازمان نظام مهندسی وجود ندارد، شهرداری نیز انگیزه‌ای برای پیگیری این مبحث ندارد و خود مهندسان ناظر و مهندسان محاسب باید آن جدیت لازم را در این بخش به خرج دهند. شهرداری به نحوی باید دنباله‌رو باشد.
لطفا بیشتر توضیح دهید که سازمان نظام مهندسی در چه مواردی کوتاهی کرده است؟
به طور نمونه اگرچه نماهایی که با رابیتس و سنگ از بیرون و یا با رابیتس و گچ از داخل اجرا می‌شود، با هیچ اصولی منطبق نیست؛ اما این نوع نماها در تهران بسیار زیاد اجرا می شود.
اگر در حوزه نما از مشکلاتی نظیر آتش بگذریم، نمای ساختمان ها از بعد انرژی هم مشکلات بسیار زیادی دارند. یعنی در مقایسه با نماهای قدیمی که با آجر و بلوک سفالی ساخته می‌شدند، وضعیت نماهای جدید نسبت به آنها نیز از نظر دوام و مصرف انرژی بسیار بدتر است.
امروز ایمنی نماها در چه وضعیتی است و چه چالش هایی در این زمینه وجود دارد؟
در حال حاضر ایمنی این نماها هم کاملا زیر سوال رفته است. بحث‌هایی که در مورد انرژی مطرح است، مسائلی مثل رطوبت را به دنبال دارد و نتیجه رطوبت نیز در فصل سرما وقوع یخبندان و بسیاری از مسائل دیگر است که می‌تواند ایمنی را کاملا زیر سوال ببرد.
یعنی حتی اگر زلزله هم رخ ندهد، این نماها بعد از مدتی شروع به ریزش می‌کنند. کما اینکه شاهد سوانحی از این دست هستیم که اتفاق می‌افتد. در فصل تابستان نیز چون معمولا در این نماها درزبندی به خوبی انجام نمی‌گیرد، هوای گرم وارد ساختمان می‌شود و همین مسئله باعث می‌شود که مصرف انرژی افزایش یابد.
بیشترین نمایی که امروز در ساختمان‌ها به کار برده می شود، از چه نوعی است؟
در تهران هر دو نمای سنگی و آجری به کار برده می شود. اما آنچه که وضعیت نما در تهران با دیگر شهرها را متمایز می‌کند، این است که در بسیاری از شهرستان‌ها، بحث به کارگیری عایق بسیار جدی و الزامی شده است، این در حالی است که در تهران به هیچ وجه این مسئله رعایت نمی‌شود و تهران از این نظر بسیار عقب است.
با توجه به اینکه به تازگی شهرداری تهران بخشنامه کاربرد رنگ در فضاهای شهری را ابلاغ کرده است؛ کاربرد رنگ در شهر را چقدر در بهبود وضعیت نما و منظر شهری موثر می بینید؟
رنگ می‌تواند در بخش نما تاثیر داشته باشد. یعنی رنگ هم در شرایط گرم و هم شرایط سرد می‌تواند وضعیت انتقال حرارت را بهتر یا بدتر کند، بسته به اینکه انتخاب به درستی انجام شود و یا به درستی انجام نشود.
ولی موضوع این است که اکنون این ذهنیت غلط ایجاد شده که در بسیاری از جاها استفاده از رنگ در نما می‌تواند جای عایق را بگیرد.
یعنی برخی تصور می کنند که به جای کاربرد عایق، با استفاده از رنگ می‌توانند کارهای لازم را انجام دهند؛ در حالی که این تصور اصلا درست نیست.
به خصوص در شهرهایی مثل تهران که بحث آلودگی و چرک شدن نما وجود دارد، آن مشخصات اولیه رنگ بعد از کثیف شدن نما دیگر وجود ندارد و می‌تواند زیر سوال برود، در حالی که عایق کاری نما این مشکل را ندارد و در طولانی‌مدت می‌تواند آن عملکرد خود را داشته باشد.
یکی دیگر از مسائلی که در شهر تهران وجود دارد، این است که اغلب ساختمان ها به خصوص در واحدهای مسکونی کوچکتر از نور کمتری برخوردارند. برای جلوگیری از تاثیرات منفی روانشناختی در این نوع ساختمان ها، بهتر است چه نماهایی اجرا شود؟
وقتی که عمق ساختمان ها زیاد است و نوردهی به درستی انجام نمی‌شود، حتی اگر بخواهیم سطح شیشه را هم زیاد کنیم، یکسری از مشکلات مثل خیره‌گی و… را ایجاد می‌کند. یکسری بحث‌های دیگری مثل طاقچه نوری هم در ساخت و سازهای فعلی عملا قابل اجرا نیست.
در همین راستا ما در ویرایش جدید مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان که در حال آماده کردن آن هستیم، به بحث تامین روشنایی طبیعی در ساختمان ها بسیار جدی‌تر می‌پردازیم.
بنابراین در آینده در مبحث ۱۹ سختگیری بسیار بیشتری در این مورد اعمال خواهد شد تا ساختمان ها بتوانند از روشنایی طبیعی برخوردار شوند.
مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در بخش نما چه اقداماتی انجام داده است؟
جزییات مبحث ۱۹ یکسری توصیه هایی را در این مورد ارائه داده است. در بخش سازه هم باز قبلا دستورالعمل‌هایی اعمال شده و ما مجموعه‌ای را هم در مورد نمای شیشه ای آماده می‌کنیم که نتیجه اقدامات سال های پیش است، ولی هنوز آماده نشده و در دست آماده شدن است.
با توجه به اینکه در کمیته های نما مخالفت هایی درباره کاربرد نمای شیشه ای در ساختمان وجود دارد، به نظر شما این رویکرد چقدر قابل قبول است؟
هم اکنون در بسیاری از ساختمان‌های بزرگ و جدید، نمای شیشه‌ای اجرایی می‌شود و به این صورت نیست که نمای شیشه‌ای حذف شده باشد. به نظر من این پاک کردن صورت مسئله تبعات خوبی را به دنبال ندارد.
یعنی به جای اینکه نمای شیشه‌ای را ممنوع کنیم، باید یکسری شروط سخت‌تر برای استفاده از آن در نما بگذاریم و ممنوع کردن آن صحیح نیست.
به طور مثال در همه کشورها چه کشورهای لرزه خیز و چه کشورهای غیرلرزه خیز، نمای شیشه‌ای را می‌بینیم.
در نتیجه نمی‌شود این نوع نما را در کشور حذف کرد و نتیجه حذف کردن آن بروز یکسری ناهنجاری‌هایی خواهد بود که نمونه آن را می‌بینیم. نمای شیشه‌ای باید حتما باشد، ولی با ضوابط سختگیرانه اجرا شود.
به طوری که به صورت سیستماتیک انجام نشود و سازندگان و مالکان فقط در مواقعی که واقعا توجیه دارد، به طرف استفاده از آن در نما بروند.
گفتنی است همایش «نما با محوریت مصالح و جزئیات اجرایی» در روزهای نهم تا یازدهم بهمن ماه سال جاری به مدت ۳روز در بوستان گفتگو برگزار می‌شود.