فولاد مبارکه پیشرو دراقتصاد مقاومتي
به گزارش تاسیسات نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد ، در شهریور ماه 1389 رهبر معظم انقلاب در دیدار با جمعی از كارآفرينان و فعالان اقتصادی سراسر كشور، معنای واقعی کارآفرینی در کشور را تحقق اقتصاد مقاومتى دانسته و بر ضرورت به‌وجود آوردن یک اقتصاد مقاومتی در کشور تأکید کردند. از آن پس، اقتصاد مقاومتی به عنوان منظر اقتصادی«الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت»، تبدیل به موضوعی شد که نقل محافل خبری، اقتصادی و دانشگاهي کشور گردید و بسیاری از صاحب‌نظران آن را راهکار مناسبی برای شرايط كنوني اقتصاد کشور و مقابله فعال با تحریم‌ها و محدودیت‌های تحمیل شده به کشور و مردم شريف ایران دانستند. در همین راستا، مطالب بسیاری درباره چیستی اقتصاد مقاومتی و چگونگی کمک آن به اقتصاد کشور در بین محافل علمی و تخصصی صورت گرفت و مطالب گوناگونی در این زمینه به رشته تحریر در آمد.
امروز همگان کم و بیش از معنای اقتصاد مقاومتی، جایگاه آن در کشور و نیاز اقتصاد ما به این مفهوم بسیار مهم آگاه هستند. از این رو، پرداختن به تعریف این مفهوم هدف و مقصود اصلی این مطلب نیست. همان گونه که بیان شد، مطالب بسیار و گوناگونی در زمینه اقتصاد مقاومتی نوشته و عرضه شده است، اما مباحثی که در این مدت مطرح شده‌اند بیشتر نظری بوده و کمتر به جنبه عملی آن پرداخته شده است. درست است که اقتصاد مقاومتی مفهومی نوآورانه و بسیار مهم است، اما پیاده‌سازی و رسیدن به اهداف آن میسر نخواهد شد مگر با برداشتن گام‌های عملی در این زمینه.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان با توجه به جایگاه و تجربه خود در صنعت کشور به ویژه صنعت استراتژیک فولاد و محصولات فولادی، از همان ابتدا با معرفی اقتصاد مقاومتی به اهمیت آن پی برد و آن را سر لوحه اهداف، استراتژی‌ها و برنامه‌های اجرایی خود قرار داد. در همین راستا، شرکت اقدام به تدوین استراتژی‌های مقاومتی و برنامه‌های اجرایی مربوطه در سطح صنعت و بنگاه و با توجه به مؤلفه‌های مطرح شده در رهنمودهای مقام معظم رهبری و اسناد بالادستی ( سند چشم انداز بیست ساله کشور، سیاست‌های کلی بخش صنعت، سیاست‌های کلی تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی ) نمود. سپس نتایج اقدامات صورت گرفته در راستای اقتصاد مقاومتی در کتابی با عنوان «اقتصاد مقاومتی و استراتژی مقاومتی در صنعت» به رشته تحریر در آمد.
اکنون با توجه به نام گذاری سال جاری با عنوان «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» از سوی رهبر معظم انقلاب و لزوم توجه دوباره به اقتصاد و شکوفایی آن در کشور که نیازمند عزم ملی و مدیریت جهادی است، تمرکز بر مفهوم اقتصاد مقاومتی با رویکردی عملی می‌تواند زمینه ساز تحقق اهداف این نامگذاری باشد. در ادامه این مطلب، اقدامات عملی انجام گرفته در شرکت فولاد مبارکه اصفهان در این راستا معرفی می‌گردند.
به منظور پیاده سازی مفهوم اقتصاد مقاومتی و اجرایی کردن آن فولاد مبارکه اصفهان به کمک کارشناسان خود ابتدا به بررسی و شناسایی مؤلفه‌ها و ابعاد اقتصاد مقاومتی پرداخت و با طراحی الگوی «تدوین و جاری سازی استراتژی‌های مقاومتی» و در راستاي سياستهاي کلي «چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404»، «سیاست‌های کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» و «سیاست‌های کلی بخش صنعت» و همچنین فرصت‌ها و چالش‌های شناسایی شده در این زمینه، اقدام به تدوین استراتژی‌های مقاومتی پیشنهادی برای بخش صنعت نمود. سپس، با توجه به الگوی مدیریت استراتژی مبتنی بر اقتصاد مقاومتی و استراتژی‌های تدوین شده پیشنهادی در بخش صنعت، استراتژی‌های مقاومتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان تدوین گرديد.
مؤلفه‌ها و ابعاد اقتصاد مقاومتی
با تعمق در رهنمودهاي مقام معظم رهبری، مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی استخراج می‌گردد . اين مؤلفه‌ها، الزامات مقاوم سازي اقتصاد در مقابل تهديدات آشكار و پنهان دشمنان مي‌باشند و تكاليف دولت، صنعت و مردم در مسير مقاوم سازي اقتصاد را مشخص مي‌كنند (تصویر 1) . این مؤلفه‌ها عبارتند از:
برنامه ریزی و ثبات در برنامه‌های اقتصادی
مدیریت بهینه منابع ارزی
امنیت اقتصادی و مردمی کردن اقتصاد
توسعه کارآفرینی
توسعه اقتصاد و صنایع دانش بنیان
حمایت از تولید ملی
استفاده بهینه از منابع
توسعه صادرات غیر نفتی و کاهش اتکا به نفت
ارتقای فرهنگ کار
استفاده از تولیدات داخلی
مدیریت و اصلاح الگوی مصرف و پرهیز از تجمل گرایی
داده‌هاي مركز آمار ايران نشان مي‌دهد كه 8/34 درصد از شاغلان كشور در بخش صنعت مشغول به‌كار هستند و اين بخش بعد از بخش خدمات بيشترين ميزان اشتغال را به خود اختصاص داده است(). همچنین، بخش صنعت و معدن با داشتن سهمی برابر با 5/19 درصد از تولید ناخالص ملی، از جایگاه مهمي در اقتصاد كشور برخوردار است() و تعاملات زيادی با ساير بخش‌های اقتصادي دارد(). از اين رو، تغییر سیاست‌های كلان دولت در این بخش علاوه بر اثرگذاری در خود بخش، اقتصاد ملی را نیز تحت تأثیر قرار مي‌دهد.لذا با توجه به جايگاه مهم بخش صنعت در اقتصاد كشور از يك سو و ماهيت تحريم‌ها و جنگ اقتصادي دشمن (كه به‌طور مستقيم بخش‌هاي نفت و صنعت كشور را هدف قرار داده است) از سوي ديگر، تدوين استراتژي‌هاي مقاومتي در اين بخش بسيار ضروري بوده و بي‌ترديد يكي از اركان اصلي ايجاد اقتصاد مقاومتي، تدوين و اجراي اثربخش استراتژي‌هاي مقاومتي بخش صنعت خواهد بود.تدوين و اجراي اثربخش استراتژی‌های مقاومتی بخش صنعت، امري مهم و خطير بوده و مستلزم تبعيت از يك فرآيند نظام‌مند است. مطابق اين فرآيند (تصویر 2) سند چشم‌انداز بيست‌ساله كشور (به عنوان سند بالادستي) و همچنين مؤلفه‌هاي اقتصاد مقاومتي (به عنوان ضروريات استراتژی‌های مقاومتی)، از دروندادهاي اصلي مي‌باشند كه سمت و سو و الزامات استراتژي‌هاي مقاومتي را تعيين مي‌كنند.از سوي ديگر سياستهاي كلي بخش صنعت، سياستهاي کلی تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی و سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، خطوط راهنماي كلي و بايدهاي استراتژی‌های مقاومتی بخش صنعت را مشخص مي‌نمايند. همچنين فرصت‌ها و چالش‌هاي كنوني پيش‌روي بخش صنعت، از يك سو و موانع و مشكلات از سوي ديگر، فرصت‌ها و اميدواري‌هاي موجود در اين بخش را توصيف نموده و كيفيت استراتژي‌های مقاومتي را تعيين خواهد نمود.خروجی این فرآيند، تدوین و جاری سازی استراتژي‌هاي مقاومتي در دو سطح است. بر این اساس، ابتدا استراتژي‌هاي مقاومتي بخش صنعت تدوين شده و سپس این استراتژي‌ها به صورت آبشاري در سطح بنگاه‌ها و شركت‌هاي صنعتي تدوين و اجرا خواهند شد و همسويي استراتژيك ميان اين دو سطح برقرار می‌گردد.در الگوي پيشنهادي «استراتژي‌هاي مقاومتي بخش صنعت» كارگران، كارآفرينان، جامعه و دولت، ذي‌نفعان اصلي بخش صنعت بوده و اهداف كلان يا دستاوردهاي اين بخش براي آن‌ها در راستاي دستيابي به هدف آرماني تعيين شده در سند چشم انداز 20 ساله، يعني «جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه» عبارتند از:
ذي‌نفعاناستراتژي‌هاي پيشنهاديكارگران، كارآفرينان،
جامعه و دولت افزايش سهم بخش صنعت در توليد ناخالص داخلي
توسعه صادرات كالا و خدمات به بازارهاي جهاني
افزايش توليد محصولات با ماهيت راهبردي
افزايش بهره‌وري عوامل توليد
گسترش كسب و كار
اشتغال زايي و ارتقاي سطح كيفيت زندگي
در الگوي تدوین و جاری سازی استراتژي‌هاي مقاومتي، رسالت بنگاه‌هاي صنعتي كشور، در جهت تحقق دستاوردهاي مورد انتظار، افزايش رقابت‌پذيري از طريق سه مضمون استراتژيك «تعالي عملياتي»، «مديريت بازار» و «نوآوري و توسعه فناوري» است. استراتژي‌هاي قابل طرح در هر يك از مضامين سه گانه به قرار ذيل است.
مضامين استراتژيكاستراتژي‌هاي پيشنهادي (نقش بنگاه‌ها)
تعالي عملياتيتوسعه بومي سازي و حمايت از ساخت/ تأمين از داخل كشور
ارتقاي كيفيت محصولات و كاهش ضايعات و دوباره‌كاري‌ها
بهبود مستمر فرآيندها و كاهش هزينه‌هاي توليد
بهينه‌سازي مصرف انرژي
مديريت بازارگسترش و نفوذ در بازارهاي داخلي با تمركز بر تأمين نيازهاي داخلي
شناسايي و ورود به بازارهاي هدف صادراتي
تقويت نام‌هاي تجاري (بِرند)
نوآوري و توسعه فناوريارتقاي قابليت‌هاي تحقيق و توسعه و نوآوري در جهت توسعه محصولات جديد
توسعه بومي سازي فناوري
ارتقاي توانمندي‌هاي تكنولوژيك و تجاري سازي فناوري
توسعه زيرساخت‌هاتأمين پايدار و اقتصادي حامل‌هاي انرژي و آب
توسعه شبكه حمل و نقل ايمن و اقتصادي
توسعه زيرساخت‌هاي فاوا (ICT)
پشتيباني سياسي و تجاري لازم براي نفوذ در بازارهاي جهاني
دسترسي به منابعايجاد دسترسي مناسب به منابع مالي ارزان و كافي (ريالي و ارزي)
ايجاد تناسب بين مراكز آموزشي و بازاركار در جهت توانمندسازي و پرورش نيروي انساني متخصص، ماهر، خلاق و كارآمد
ايجاد نظام ملي نوآوري
فراهم سازي آمار و اطلاعات دقيق و به هنگام مورد نياز بخش
بهبود فضاي كسب و كاراصلاح قوانين و مقررات پولي و بانكي، تأمين اجتماعي و ماليات‌ها
بهبود قوانين كار و روابط صنعتي
ارتقاي فرهنگ كار و كارآفريني و حمايت از سرمايه و كالاهاي ايراني
حمايت از گسترش اقتصاد دانش بنيان
حمايت از بنگاه‌هاي كوچك و متوسط در جهت كارآمدسازي آن‌ها
استراتژی‌های مقاومتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان
شرکت فولاد مبارکه اصفهان با تدوین نقشه استراتژی بخش صنعت و مبتنی بر مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی و سیاست‌های ابلاغی و تحلیل‌های محیط درونی و بیرونی و شناسایی قوت‌ها- ضعف‌ها و فرصت‌ها- تهدیدها در راستای مأموریت و چشم‌انداز خود، استراتژی‌های مقاومتی را به شرح زير تدوین نموده است:
توسعه مشاركت‌هاي ارزش افزا در زنجيره ارزش
بومي سازي و تأمين حداكثري از داخل کشور
توسعه قابليت‌هاي طراحي و توليد محصولات با ارزش افزوده بالاتر
افزايش مداوم توليد و ارتقاء سهم محصولات با ارزش افزوده بالاتر
توسعه كارآفريني سازماني
نقش آفرینی مؤثر در راهبری صنعت فولاد کشور
ايفاي نقش کليدي در سياستگذاري کلان و توسعه صنعت فولاد
ايجاد انضباط مالي و اقتصادي
ارتقاي بهره‌وري و رقابت پذيري
رهبری الهام بخش و مشارکتي
ارتقاي سطح رضايت، ایمنی و انگيزش کارکنان
توسعه فرهنگ تعالی، مشارکت و مدیریت دانش
افزایش بهره‌وری سرمایه‌های انسانی
اقدامات، دستاوردها و نتایج کلیدی
اجرای استراتژی‌های مقاومتی در شرکت فولاد مبارکه اصفهان نتایج و دستاوردهای کلیدی را در پی داشته است که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌گردد:
راه‌اندازی مگامدول‌های احیاء مستقیم با دانش فني داخلي به ظرفیت 3 میلیون تُن آهن اسفنجی در سال
راه‌اندازی واحد اکسیژن به ظرفیت 20000 متر مکعب در سال
اقدام جهت توسعه ظرفیت فولادسازی به میزان 4/5 میلیون تُن با اجراي پروژه‌های بهینه‌سازی کوره‌های فولادسازی
بهره‌برداری از پروژه احداث کارگاه کروم کاری غلطک‌هاي نورد سرد در راستای بهبود کیفیت محصولات
ساختاردهی و بومی سازی بیش از 90 درصد از قطعات و تجهيزات کارخانه
تدوین نظام جامع مدیریت شایستگی و ارزیابی عملکرد کارکنان
توسعه سیستم‌های اطلاعات مدیریت شرکت با رویکرد بومی سازی (ایجاد ERP ملی)
توسعه همکاری با بیش از 77 مرکز علمی و تحقیقاتی کشور در انجام پروژه‌هاي پژوهشي و تحقيقاتي
سرآمدی در جایزه ملی تعالی سازمانی و کسب امتیاز 654 (اولین تندیس زرین جایزه ملی تعالی سازمانی در کشور)
راه اندازی پيشرفته‌ترين خط توليد فولادهاي کيفي کم کربن درخاورميانه و واگن برگردان شماره 2 فولادمبارکه