ساز و کار محاسبه افزایش تعرفه نظام مهندسی

در حالی که به گفته مسئولان این سازمان، یکی از درخواست‌های مهم جامعه مهندسی واقعی شدن تعرفه خدمات مهندسی براساس تورم عمومی کشوراست، اما این در حالی است که فاصله زیادی تا واقعی شدن نرخ خدمات مهندسی وجود دارد.

ضرورت اصلاح تعرفه خدمات مهندسی

در این رابطه رییس سازمان نظام مهندسی استان سیستان و بلوچستان با انتقاد از وضعیت نامناسب اقتصادی معتقد است: در حال حاضر با توجه به اوضاع اقتصادی کنونی، به طور قطع مهندسان نیز مانند بقیه مردم از مسائل معیشتی خود رنج می‌برند.

به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، کامبیز نرماشیری با بیان این مطلب تاکید کرد: بنابراین شورای مرکزی باید این مهم را در اولویت امور خود قرار دهد و از آنجایی که تمامی استان‌ها مسئله تعرفه خدمات مهندسی را به شورای مرکزی منعکس کرده‌اند، شورا باید تکلیف این امر را روشن کند.

به گفته وی، براساس جدول شماره ۱۰ مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، حق الزحمه مهندسان نیز شامل درصدی از هزینه ساخت است و اصلاح تعرفه خدمات مهندسی موضوعی است که باید شورای مرکزی در سال جاری روی آن تمرکز کند.

تعیین مبانی قیمت‌گذاری خدمات مهندسی

برهمین اساس، از آنجایی که یکی از وظایف شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی، تعریف مبانی قیمت‌گذاری است؛ در اواسط خرداد ماه سال جاری طی جلسه‌ای در شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی، تدوین مبانی قیمت‌گذاری خدمات مهندسی بر پایه ارزش گذاری خدمات هر یک از رشته‌های هفت‌گانه در دستورکار «کمیته راهبری مبانی قیمت‌گذاری خدمات مهندسی» قرار گرفت.

در این راستا دبیر اجرایی شورای مرکزی ابراز امیدواری کرد که طبق برنامه زمان‌بندی مصوب، حداکثر تا پایان شهریور ۹۸ مبانی قیمت‌گذاری خدمات مهندسی برای اولین بار و با هدف صیانت از ارزش‌افزوده خدمات مهندسان در صنعت ساختمان، تدوین و به وزارت راه‎وشهرسازی اعلام شود.

به گفته علیرضا مجربی کرمانی، در شیوه جدید قیمت‌گذاری خدمات مهندسی که مبنای محاسبه تعرفه خدمات طراحی و نظارت در رشته‌های هفتگانه خواهد بود، سعی در برآورد علمی و دقیق هر گونه خدمات مهندسی فارغ از هزینه‌های کلی ساختمان و یا هر نوع ارتباط رشته‌ای خواهد شد.

ابلاغ تعدیل ۲۵ درصدی تعرفه در اسفند ۹۷

بر اساس این گزارش، در اسفندماه سال گذشته نیز درپی موافقت وزیر راه و شهرسازی با پیشنهاد معاون مسکن و ساختمان پیرامون واگذاری اختیار تعدیل تعرفه خدمات مهندسی به هیئت‌های چهار نفره استان‌ها و هیئت پنج نفره در استان تهران، اختیار تعدیل تعرفه خدمات مهندسی به هیئت‌های استانی واگذار شد.

در این راستا مازیار حسینی گفته بود: با بررسی جوانب امر و توافق اعضا، خدمات نظارت چهار رشته معماری، عمران، تاسیسات مکانیکی و برقی و همچنین بازرسی گاز به میزان ۲۵درصد نسبت به تعرفه قبلی افزایش یافته است و از تاریخ ۱۳اسفندماه ۹۷ لازم‌الاجرا خواهد بود.

در همین حال، به گفته منصور بهادری عضو هیئت رییسه شورای مرکزی، تعدیل ۲۵ درصدی قیمت‎ها در اختیار هیئت‌های چهار نفره قرار گرفت که این تعدیل به معنای افزایش یا کاهش قیمت خدمات مهندسی است و به‌روزرسانی تعرفه‌ها بستگی به تصمیمات استان‌ها دارد.

لزوم پرداخت تعرفه مهندسی برمبنای تورم

این گزارش حاکی است، اما تعیین تعرفه خدمات مهندسی موضوعی است که همواره محل چالش بین سازمان نظام مهندسی و سازندگان و تولیدکنندگان مسکن بوده است. حال سوالی که در اینجا مطرح می‎شود، این است که آیا افزایش تعرفه نظارت، تاثیری بر روند ساخت‌وسازها خواهد داشت؟

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در پاسخ به این پرسش معتقد است: اگر قرار باشد خدمات قابل قبولی ارائه شود، باید هزینه خدمات نیز پرداخت شود.

محمد طاهری با اعلام اینکه تعرفه خدمات نظام مهندسی در سال ۹۶ تغییر نکرده و در اواخر سال ۹۷، معادل ۲۵درصد افزایش داشته است، افزود: مردم باید هزینه هر گونه خدماتی را که دریافت می‌کنند، پرداخت کنند و بنابراین، این افزایش تعرفه کمترین اتفاقی بود که باید برای جامعه مهندسی رخ می‌داد.

وی با بیان اینکه وظیفه خود می‌دانم تعرفه نظام مهندسی در سال ۹۸ را افزایش دهم، افزود: نرخ تعرفه خدمات مهندسی در آخرین افزایش، نسبت به نرخ تعرفه این خدمات در سال ۸۳ تنها ۵۰ درصد بیشتر شده است؛ بنابراین تعرفه خدمات مهندسی همچنان از نرخ واقعی خود فاصله دارد.

طاهری با بیان اینکه این تعرفه طی سال‌های گذشته بدون توجه به تورم و دیگر مسائل اقتصادی افزایشی نداشته است، تاکید کرد: واقعی شدن تعرفه خدمات مهندسی برمبنای تورم عمومی کشور یکی از درخواست‌های مهم جامعه مهندسی است.

نبود نظام‌‌نامه و شیوه‌نامه مقتضی

رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه در پاسخ به این پرسش گفت: با توجه به اینکه سازمان نظام مهندسی یک تشکل خصوصی است، تمامی دستورالعمل‌ها از طرف وزارت راه و شهرسازی صادر می‌شود.

حسن شرفی نیز در این خصوص تاکید کرد: وجود تناقضات و اختلاف‌سلیقه در بین مدیران مربوطه، همواره باعث شده که حق مهندسان تضعیف و نادیده گرفته شود. از سوی دیگر، تغییر اعضای شورای مرکزی در هر سه سال یکبار و همچنین تغییرات مدیران، وزیران و مدیران میانی و بی‎ثباتی در این بخش‎ها باعث شده که نتوانیم مبانی قیمت‌گذاری مشخصی داشته باشیم.

وی افزود: علیرغم اینکه هرساله متناسب با افزایش تورم، هر اقلام از کالاها چندین بار دچار افزایش قیمت می‎شوند؛ اما درخصوص افزایش تعرفه خدمات مهندسی بزرگترین کالا یعنی ساختمان، چالش‎های زیادی وجود دارد.

به گفته این مسئول، ناهماهنگی بین وزارتخانه و شورای مرکزی باعث شده که هنوز نظام‌نامه و شیوه‌نامه مقتضی که بتواند جوابگوی ۵۰۰هزار نفر مهندس فعال در بخش‌های طراحی و نظارت و اجرا باشد، تهیه نشده و جامعه مهندسی از این بابت دچار لطمه شده‌اند.

رییس سازمان نظام مهندسی کرمانشاه با تاکید بر لزوم هماهنگی و تعامل بین وزارتخانه و نظام مهندسی، گفت: واقعی شدن تعرفه خدمات مهندسی، همزمان به نفع بهره‌برداران و مهندسان است و نرخ واقعی حق‌الزحمه و شرح خدمات را باید یک تیم کارشناسی مشخص کنند.

وی تشریح کرد: درواقع تعیین شرح خدمات و تعرفه واقعی، موجب می‎شود که ساختمان‏ها متناسب با آیین‌نامه‌ها و استانداردهای روز دنیا ساخته شود و درنهایت بهره‌برداران مسکن حداکثر بهره را از دانش فنی مهندسان ببرند. درمقابل، ناچیز بودن تعرفه خدمات مهندسی موجب می‎شود که مهندسان انگیزه کمتری برای ایجاد خلاقیت در ساخت و سازها داشته باشند و درنهایت دود آن به چشم مردم و حتی دولت می‎رود. چراکه ساختمان جزو سرمایه‌های ملی است و اجرای صحیح و استفاده از مصالح باکیفیت، افزایش عمر مفید ساختمان‏ها را به دنبال دارد.

سازو کار محاسبه افزایش تعرفه مهندسی

اما صرفنظر از این موارد، ابهاماتی درخصوص نحوه محاسبه تعرفه خدمات مهندسی وجود دارد. سوال این است که وقتی تعرفه مهندسی افزایش پیدا می‌کند، تکلیف پروژه‎های نیمه‌کاره که مهندس در حال کار روی آنها است، چه خواهد بود و آیا تعرفه خدمات مهندسی در آن پروژه مشمول تعرفه جدید می‎شود؟

شرفی در پاسخ به این پرسش گفت: معمولا از زمان ابلاغ افزایش تعرفه‌ خدمات مهندسی، ضرب‌الاجل و مهلتی را مشخص و از آن تاریخ تعرفه‎های جدید را اجرایی می‌کنند. به طور مثال مشخص می‎کنند نقشه‌هایی که از اول تابستان به سازمان ارجاع داده می‎شود، مشمول قوانین جدید تعرفه است و برای پروژه‎هایی که قبل از این تاریخ دستور نقشه گرفته‌اند، کمافی‌السابق تعرفه‌های قبلی شامل حال آنها می‌شود و مهندسان تعرفه‌های قبلی را دریافت می‌کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه مبانی قیمت‌گذاری تعرفه مهندسی براساس شیوه‌نامه ماده۳۳ یا مبحث دوم به وزارت راه و شهرسازی واگذار شده است، می‎گوید: درصدی از هزینه‌ ساخت ساختمان‌ها مربوط به تعرفه خدمات مهندسی در چهار رشته در بخش طراحی و نظارت است. لذا از زمان ابلاغ تعرفه جدید خدمات مهندسی، می‌توان فرصتی را معین کرد که تعرفه‌ها طبق تاریخ مشخص شده از سوی سازمان نظام مهندسی محاسبه شود.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مهندسان

بر پایه این گزارش، سوال دیگری که در این بخش مطرح می‎شود، این است که بعد از ابلاغ تعرفه‎های جدید خدمات مهندسی، مالیات بر درآمد مهندسان به نسبت تعرفه قبلی چگونه محاسبه می‌شود و در این رابطه سازمان نظام مهندسی چه سازوکاری با سازمان امور مالیاتی اندیشیده است؟

شرفی در این رابطه گفت: معمولا سازمان امور مالیاتی در محاسبه مالیات بر درآمد مهندسان، کارهای یک سال قبل را مدنظر قرار می‌دهد. بنابراین کارکرد‌هایی که از طرف سازمان‌ها به سازمان امور مالیاتی اعلام می‌شود، می‌تواند دو کد داشته باشد.

وی در ادامه تشریح کرد: به طور نمونه کارکرد مهندسان تا فصل تابستان با تعرفه کد۱ و کارکرد قدیمی و بعد از فصل تابستان با تعرفه کد۲ و کارکرد جدید محاسبه می‎شود. لذا از این طریق، مالیات بر درآمد مهندسان قابل تشخیص و محاسبه است و سازمان نظام مهندسی، قیمت‌ها را در جدولی طبق فرمول‌ خاص به سازمان امور مالیاتی تحویل می‎دهد که درنهایت درآمد مهندسان می‌تواند مشمول مالیات شود و یا نشود.

به گفته شرفی، از آنجایی که در شهرهای بزرگ تعداد مهندسان زیاد و کارکردها کم است، مالیات بردرآمد به‌ندرت شامل حال مهندسانی می‌شود که در بخش‌های طراحی و نظارت مشغول فعالیت هستند. به این ترتیب، در اکثر موارد کارکردهای مهندسان زیر سقف مشمول مالیات است و بخشودگی مالیاتی شامل حال مهندسان می‎شود. اما در رشته‌های دیگر مثل اجرا، مالیات بردرآمد وجود دارد و از مهندسان مالیات اخذ می‎شود.