تون، شهر حمام‌ها
به گزارش تاسیسات نیوز، شهر فردوس تا سال 1308 خورشیدی، تون نام داشته و در متون قدیمی اغلب به نام بلده طیبه تون و در مکاتبات دوره صفویه، به نام دارالمومنین تون نامیده شده است.
زمین‌لرزه سال ۱۳۴۷ این شهر تاریخی را به‌شدت ویران کرد و جز چند بنای قدیمی، سایر ساختمان‌های آن تخریب شدند. پس از آن زمین‌لرزه ویرانگر این شهر از محل قدیمی خود به منطقه جدیدی در مجاورت مکان قبلی منتقل شد. اهالی فردوس شهر تاریخی تون را با نام «شهر کهنه» می‌شناسند. این شهر در فاصله 345 کیلومتری جنوب مشهد و 195 کیلومتری شمال‌غربی بیرجند قرار دارد. شهر تون، در تاریخ ۸ خرداد ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
در معجم‌البلدان در مورد وجه تسمیه این شهر گفته شده که تون به معنی «سفیدی روی ناخن» است، اما در برهان قاطع نوشته شده که تون، «گلخن حمام» است که این معنی با توجه به حمام‌های متعدد موجود در این شهر درست‌تر به‌نظر می‌رسد. در مجمع‌اللغات این واژه به‌عنوان «حمام» و در فرهنگ نظام با معنی «خزانه و گنجینه» یاد شده است.
به دلیل مجاورت این شهر با طبس که به مفهوم سرزمین گرم و تفتیده است و در کتاب‌های تاریخ کهن به‌عنوان «چشمه آبگرم» از آن یاد کرده‌اند، احتمالا از تون به مفهوم «حمام گرم» استفاده شده است. وجود محوطه‌ها و تپه‌های باستانی، رونق این ناحیه را تا پیش از اسلام به‌خصوص در عصر تاریخی به اثبات رسانده‌است و قدیمی‌ترین آثار یافت‌شده در بررسی‌های باستان‌شناسی شهرستان فردوس توسط باستان‌شناسان میراث فرهنگی خراسان، مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد مسیح است.
همچنین آثاری از هزاره اول پیش از میلاد، دوران ساسانیان و دوره‌های مختلف اسلامی در این مکان پیدا شده که تداوم حیات طولانی در این شهر را نشان می‌دهد. شهر تاریخی تون دربردارنده چندین اثر تاریخی است که از آن جمله می‌توان به مسجد جامع تون، مدرسه علمیه علیا، مجموعه تاریخی کوشک، حمام سردشت و محله سردشت، حمام خیروز، حمام جهانیار، حوض‌انبار و مسجد سیدی و امامزاده محمد و ابراهیم اشاره کرد. در شهر تاریخی تون تعداد 35 اثر در فهرست آثار ملی کشور ثبت و علاوه بر این تعداد 20 اثر تاریخی دیگر نیز شناسایی شده است.
انتهای خبر