تاسیسات نیوز: او یکی از کارشناسان باسابقه دفتر معماری و طراحی شهری وزارت راه و شهرسازی است. وی از تیرماه سال ۱۳۹۷ با حکم حناچی شهردار تهران عهدهدار مدیریت اداره کل شهرسازی و طرحهای شهری معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران شده بود و در دی ماه همان سال با حکم محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی، فرزانه صادق مالواجرد سکان معاونت معماری و شهرسازی این وزارتخانه را به دست گرفت. مالواجرد در دولت سیزدهم با روی کارآمدن مرحوم رستم قاسمی در این سمت باقی ماند.
پس از قاسمی، مهرداد بذرپاش نیز او را در معاونت معماری و شهرسازی این وزارتخانه ابقا کرد و بالاخره در مرداد سال ۱۴۰۲ برکنار شد تا «انتخاب» این برکناری را اینگونه تیتر کند: «برکناری فرزانه صادق معاون وزارت راه، به دلیل افشای تخلفات زاکانی؟» گویا چند ماه قبل از برکناری او، نامههایی از خانم فرزانه صادق مالواجرد به رسانهها درز کرده بود که در آنها تخلفات گسترده زاکانی در کمیسیون ماده ۵ مطرح شده بود.چند ماه قبل از برکناری مالواجرد، ویدیوهایی درباره جمعیت تهران و سند آمایش سرزمین از او منتشر شد که توجه رسانهها را جلب کرد. همچنین، نامهای که از سوی مالواجرد به شهردار تهران منتشر شد، به صراحت سیاستهای شهرداری در زمینه صدور پروانههای جدید را به چالش کشید. در این نامه، او به تخلفات و مشکلات قانونی موجود در کمیسیون ماده ۵ اشاره و تأکید کرده بود که هرگونه اقدام اجرایی براساس مصوبات کمیسیون ماده ۵ باید به تصویب شورای عالی شهرسازی برسد. این نامه و مشکلات مربوط به آن باعث ایجاد تنشهایی بین او و شهرداری تهران شد و درنهایت به برکناریاش از سمت معاونت شهرسازی و معماری منجر شد.
این روزها، مالواجرد ۴۸ ساله که روزی معاون حناچی و اسلامی بوده، در کمیته انتخاب وزرای پزشکیان، از آن دو پیشی گرفته است. در رأی نهایی اعضای این کمیته، حناچی با ۲۲ رأی و اسلامی با ۱۸ رأی گزینههای پس از صادق مالواجرد هستند که با ۲۴ رأی در جایگاه دوم، پس از آخوندی قرار گرفته است.
در شرایطی که بعید است مجلس به آخوندی رأی اعتماد بدهد، مالواجرد میتواند شگفتیساز دولت مسعود پزشکیان باشد.
اگرچه برخی رسانهها انتخاب او به عنوان وزیر راه و شهرسازی را به خاطر ماهیت مردانه مأموریتهای این وزارتخانه، یک ساختارشکنی بیسابقه در قوای اجرایی کشور قلمداد کردهاند، اما سابقه مدیریت و مواضع مالواجرد نشان میدهد که او برخلاف برخی مدیران مرد، در اجرای تصمیمات سخت و پایبندی به اسناد بالادستی بسیار سختگیر است.
در کنار تجربه و تحصیلات مرتبط فرزانه صادق مالواجرد و نیز اینکه او از مدیران باسابقه بدنه وزارت راه و شهرسازی است که پلههای مدیریتی را یکشبه طی نکرده، خصوصیاتی مثل مقاومت در برابر فساد و تخلف، تحولآفرینی، مطالبهگری و مدنی بودنش، میتواند دلایلی کافی باشد تا مسعود پزشکیان با اطمینان او را به عنوان وزیر پیشنهاد راه و شهرسازی به مجلس معرفی کند.
علاوه بر حمایتهای گسترده برخی گروههای اجتماعی و سیاسی از وزارت صادق مالواجرد، جمعی از ایثارگران و فرزندان شاهد هم در کارزاری از او حمایت کردهاند. در متن این کارزار آمده است: «ما جمعی از ایثارگران و فرزندان شاهد از سرکار خانم دکتر فرزانه صادق مالواجرد، به عنوان تنها گزینه فرزند شهیدی که در مجموعه وزارت راه و شهرسازی رشد نموده و براساس شایستگی مدارج مدیریتی را به صورت کامل طی کرده و تا تصدی معاون وزیری رسیده است، برای تصدی پست وزارت راه و شهرسازی حمایت مینماییم.»
انصافنیوز سال گذشته پس از برکناری مالواجرد، در بیان خصوصیات او نوشت:
«بسیاری به مقاومت در برابر فساد و تخلف و همینطور مقابله با اقدامات مخرب برای شهرسازی توسط «فرزانه صادق مالواجرد» در شورای عالی شهرسازی و معماری بهعنوان یک ویژگی مهم او اشاره میکنند و اظهار نگرانی میکنند که با رفتن او، تخلفات شهری ازجمله توسط شهرداری تهران گسترش مییابد. گرچه نقش صادق مالواجرد در تعدیل تخلفات شهری چه از طریق پافشاریهای کارشناسی، چه نقش نظارتی و حتی افشاگرانه (برای مثال درباره شهرداری تهران)، چه مصوبات موردی (مثل انحرافات و تخلفات شهری در ارومیه) و مصوبات سیاستی (برای نمونه مصوبه پیرامون الزامات شهرسازی مربوط به تأمین اراضی مورد نیاز قانون جهش تولید مسکن، که در حکم کنترلگر و مهارکننده سیاستهای قانون جهش تولید مسکن بود) غیرقابل انکار است و البته باز گرچه تحت فشارها در این دوره، بسیاری مصوبات الحاق اراضی و تغییر کاربری برای برنامههای نهضت ملی مسکن و جهش تولید مسکن نیز اتفاق افتاد، اما اهمیت و نقشِ فرزانه صادق مالواجرد ورای این جنبه بوده است.
اهمیت مالواجرد علاوه بر این جنبه دارای دو وجه بنیادین دیگر است. نخست وجه تحولآفرینی. این تحولآفرینی یک بعدِ عام داشته که شورای عالی شهرسازی و معماری ایران را از یک نهادِ عمدتا تشریفاتیِ بررسی طرحها به نهادِ تنظیمگر و سیاستگذار بدل کرده است.
مقایسه مصوبات راهبردی و سیاستیِ این دوره با دورههای پیشین کاملا گویا است. مصوبات راهبردی و سیاستی نظیر «چهارچوب شرح خدمات طرحهای جامع با رویکرد نوین»، «چهارچوب طرحهای ویژه حفاظت و احیای محدوده تاریخی شهرها»، «لحاظ بازآفرینی در طرحهای جامع و تفصیلی شهرها در مصوبه بازنگری شیوهنامه شناسایی بافتهای ناکارآمد و فرسوده»، «جایگاه قانونی بخشیدن به طرحهای توسعه محله بهعنوان سطح سوم طرحهای توسعه و عمران در آییننامه چگونگی اجرا و نظارت بر حسن اجرای طرحهای توسعه و عمران»، «آییننامه طراحی معابر شهری» و رویکرد انسانمحور در آن، «راهنمای کشاورزی شهری»، «سند الزامات و ضوابط عامِ شهر دوستدار کودک». وجهِ خاص این تحولآفرینی، اتخاذِ رویکرد اجتماعی و نهادی بوده است؛ امری که اوجش را میتوان در «سند الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک» مشاهده کرد که به مواردی نهادی نظیر شورای مشورتی شهری کودکان و جنبههای اجتماعی مانند «ارزیابی تأثیر پروژههای عمرانی و بزرگ مقیاس شهری بر کیفیت زندگی کودکان و نوجوانان»، «برنامه عملیاتی پنجساله شهر دوستدار کودک» و توجه به مواردی نظیر «تبعیض علیه و بین کودکان»، «رابطه کودکان با طبیعت و میراث»، «مشارکت کودکان»، «شکوفایی و رشد کودکان»، «امنیت و ایمنی کودکان» در «چهارچوب انطباق طرحهای شهری و روستایی با ملاحظاتِ دوستدار کودک» اشاره کرد که این موضوع در کل تاریخ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران از پیش از انقلاب تاکنون بیسابقه بوده است.
وجه دوم، مدنی بودن است. این وجه نیز دو بعد دارد. یک بعدِ آن، دفاع از حقوق مردم بوده است که مثال برجستهاش، لغو طرحِ ضدمردمیِ طرحِ توسعه دانشگاه تهران پس از ۲۰ سال بود. بعد دیگرِ آن، روحیه مدنی بوده است؛ روحیهای که از نمودهایش میتوان به حمایت از فرآیندِ مشارکتیِ تهیه سند الزامات و ضوابط عامِ شهر دوستدار کودک و درجِ اسامی تمامی مشارکتکنندگان در آن صفحه شناسنامه سند است. فرزانه صادق مالواجرد با همین روحیه بود که در کلاب هاوسِ «تبیین سند الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک» گفت: «تنها چیزی که میگویم و میخواهم این است: مطالبه، مطالبه، مطالبه.»