برخورد میلیاردها پرنده با ساختمانهای شیشهای، معماری چه راه حلهایی دارد؟
در یک روز در اوایل اکتبر(مهر) دست کم هزار پرنده جانشان را از دست دادند. علت آن برخورد آنان با یک ساختمان مک کورمیک در شیکاگو بود که بزرگترین مرکز همایش در امریکای شمالی محسوب میشود. آن مرکز که الگویی در عرصه معماری مدرن محسوب میشود طی مراحلی از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۷ میلادی ساخته شد و یک غول بزرگ فولادی، بتنی و شیشهای میباشد.
به گزارش فرارو، اگرچه آن بنا طبق استانداردهای معاصر چندان مرتفع نیست، اما نمای شیشهای تقریبا شکسته نشده. آن بنا برای پرندگان باعث ایجاد مشکل میشود به ویژه در هنگام شب که نورهای داخلی درخشانش باعث ایجاد سردرگمی برای پرندگان میشوند. هزاران پرندهای که در آن روز جان شان را از دست دادند تنها بخش کوچکی از میلیونها پرنده مهاجری بودند که به سمت جنوب در سراسر قاره امریکا به سوی مناطق زمستانی حرکت میکردند سفری که دو بار در سال انجام میدادند.
آن چه مرگ انبوه آن پرندگان را غیر عادی میسازد تعداد آنان نیست چراکه سازمان حفاظت از پرندگان آمریکا تخمین میزند هر ساله بیش از یک میلیارد پرنده به سرنوشت مشابهی دچار میشوند بلکه جلب شدن توجه افکار عمومی به این موضوع است.
این وضعیت به لطف یک گروه داوطلب میسر شد که از سال ۲۰۰۳ میلادی برخورد پرندگان در آن شهر را ثبت کرده است. طبق سوابق آن گروه برخورد پرندگان با مرکز مک کورمیک در ماه اکتبر بیشترین میزان مرگ پرندگان در طول مدت یک روز در محوطه یک ساختمان بوده است.
یکی از راههای جلوگیری از برخورد پرندگان توجه بیشتر به طراحی ساختمانهای شیشهای در شهرها است. شیکاگو در سال ۲۰۰۹ میلادی زمانی که برج آکوا یا آبی اثر جین گنگ معمار آمریکایی به پایان رسید نمونهای برای این کار بود. نمای موج مانند و نمای شیشههای خرد شده آن تا حدی برای جلوگیری از پرواز پرندگان به داخل پنجرههای ساختمان طراحی شده بود.
نمای شیشه خرد شده با جوهر چاپ میشود و حاوی ذرات بسیار ریز شیشهای است که ظاهری مات یا کمی مات به آن میدهد. این تنها یکی از جنبههای تلاش گنگ برای طبیعیسازی آسمان خراش بود. ساختمانهایی که معمولا به دلیل قابهای فولادی یا بتنی شان از خطوط مستقیم تشکیل شده اند. همان طور که “آنتونی گائودی” معمار برجسته اسگانیایی زمانی گفته بود: ” هیچ خط مستقیم یا گوشههای تیزی در طبیعت وجود ندارد. ”
برج آکوا دارای بالکنهای منحنی شکل است تا لبههای سخت آسمان خراشهای معمولی را نرمتر نشان دهد. اثر موج مانند سبب به حداقل رساندن برش باد شده و باعث ایجاد سایه میشود. در کنار شیشه خرد شده کیفیت انعکاسی و لبههای سخت شیشه تعدیل شده و به جلوگیری از سردرگمی پرندگان به ویژه در هنگام شب کمک میکند.
این برج نشان میدهد که چگونه ویژگیهای معماری که معمولاً برای بهبود زندگی انسانها انتخاب میشوند میتوانند برای سایر موجودات نیز مفید باشد. این چالش در سال ۲۰۱۵ میلادی توسط “جویس هوانگ” معمار مقیم شهر بوفالو در ایالت نیویورک در پروژه خود تحت عنوان “منطقه بدون تصادف” پذیرفته شد.
هوانگ به طور موقت الگوهایی را روی پنجرههای مرکز سالیوان در شیکاگو اعمال کرد که ظاهرا برای جلوگیری از پرواز پرندگان به درون شیشه بود، اما هم چنین باعث افزودن علائق زیبایی شناسانه به بنا نیز میشد.
هوانگ استدلال میکند که معماران میتوانند کماکان از شیشه در ساختمانها استفاده کنند، اما با قدری لحاظ کردن تخیل میتوانند تزئینات گرافیکی را به کار ببرند که ما و سایر موجودات را خوشحال میکند و یا دست کم باعث کاهش حواس پرتی موجودات دیگر نمیشود.
راه حل آسانتر دیگر شامل استفاده از فیلم دوستدار پرنده است بدان معنا که لایهای از نقاط بر روی شیشه اعمال میشود تا به پرندگان کمک کند پنجرهها را بیش از آنکه شفاف ببینند. به عنوان اشیاء قلمداد کنند و همین موضوع خطر برخورد آنان با ساختمان را به حداقل ممکن میرساند. این ویژگی توسط ساختمان دانشگاه کلمبیا در نیویورک و چندین ساختمان دیگر از جمله یک هتل، یک گورستان، یک مرکز پستی و یک پایانه کشتی مورد استفاده قرار گرفته است.
چراغ خاموش
به نظر میرسد نحوه استفاده انسان از نور مصنوعی مشکل حل نشدنیتر در مراقبت از پرندگان است. در سال ۲۰۱۹ میلادی مشخص شد که نصب سالانه چراغ که هر ساله به مناسبت سالگرد حملات ۱۱ سپتامبر در نیویورک انجام میشود باعث ایجاد سردرگمی و خستگی پرندگان شده است. پرندگان به سمت پرتوهای نور به ارتفاع ۶ کیلومتر کشیده میشوند و از مسیرهای مهاجرت خود منحرف شده و در تله این منظره گرفتار میشوند. در نتیجه، در سال ۲۰۲۰ میلادی تصمیم گرفته شد که به طور دورهای چراغها خاموش شوند و سپس دوباره روشن شوند تا حتی اگر پرندگان دچار سردرگمی شدند توانایی بهبود یافتن داشته
باشند و به راه خود ادامه دهند.
نتیجه مطالعهای که در سال ۲۰۲۱ میلادی در شیکاگو انجام شد کاربرد گستردهتر این اصل را نشان داد: با خاموش کردن نیمی از چراغهای ساختمانهای بزرگتر در شب، برخورد پرندگان را میتوان به میزان ۶ تا ۱۱ برابر کاهش داد. در حال حاضر، در نیویورک بحث در مورد لزوم تغییر قانون مطرح است تا نورپردازی در شب ساختمانهای خالی از سکنه ممنوع شود. بسیاری از دادگاه ها، کتابخانهها و مدارس دولتی در این فصل که زمان مهاجرت پرندگان است چراغهای خود را خاموش میکنند. مشخص نیست که آیا این تغییرات میتواند منجر به دگرگونی گستردهتر نگرش نسبت به نور مصنوعی در شهرها شود یا خیر. در هر حال واقعیت آن است که روشنایی شبانه با فرهنگ زیست ۲۴ ساعته شهرها که چرخههای طبیعی نور و تاریکی را مدت هاست از بین برده مرتبط میباشد. امروزه شهرهای روشن تنها در شرایط اضطراری و شدید مانند قطعی برق گسترده در سراسر شهر نیویورک که پس از طوفان سندی در اکتبر ۲۰۱۲ رخ داد تاریک میشوند.
با این وجود، افراد میتوانند راههای دیگری را برای استفاده کمتر از نور مصنوعی انتخاب کنند. تاریکی جزء حیاتی طبیعت است و وسیلهای محسوب میشود که حیوانات و گیاهان به وسیله آن استراحت میکنند و پناه میگیرند. برای پرندگان مهاجر تاریکی شرایطی امن محسوب میشود. هم چنین، تاریکی به آنان اجازه میدهد جهان را همان طور که نیاز دارند درک کنند: با نور ماه و ستارگان (و حساسیت شان به میدان مغناطیسی زمین) که سفرهای طولانی شان را هدایت میکند.
مراقبت از پرندگان مهاجر هم چنین میتواند باعث درک بهتری از آسمان تاریک شود. مناسبتر کردن شهرهای شبانه برای پرندگان ممکن است به ساکنان انسانی آن شهرها نیز کمک کند تا با زیبایی و هیبتی که این مناظر طبیعی در آسمان القا میکنند ارتباط برقرار نمایند.