اصول چهارگانه در طراحی و نمای ساختمان
این بخش می‌تواند تعاملات یا تعارضات را تجلی بخشد و بیشترین ارتباط وسطح تعامل را با مردم شهر برقرار کند که می‌تواند نقش بسزایی در شکل‌گیری بافت در ذهن مردم داشته باشد. کارشناسان شهرسازی معتقدند: نما و ظاهر شهر کیفیت احساسی محیط است که به‌عنوان یکی از جنبه‌های شکل شهر در نظر گرفته می‌شود. به گفته آنها اغتشاش بصری در شکل شهر می‌تواند از طریق ادراکی-احساسی بر رفتارهای اجتماعی انعکاس یافته و اغتشاش رفتاری را در فضای شهری توجیه کند.
این در حالی است که در زمان کنونی با توجه به تغییرات دنیای امروز و در نتیجه گم‌گشتگی بین سنت و مدرنیته، بی‌توجهی به فرهنگ اصیل بومی و درک ناصحیح و بسیار سطحی از سبک‌های نوین معماری جهان از جمله مواردی است که در معماری امروز کلان‌شهرهای کشور به‌ویژه پایتخت به چشم می‌خورد و تاثیرات نامطلوب اجتماعی آن بر روند زندگی شهروندان قابل بررسی است. از این رو مدیریت شهری در دو سال اخیر پس از ابلاغ و اجرای طرح تفصیلی جدید تهران به تدوین ضوابط نمای ساختمان روی آورده‌اند که از این طریق با تکیه بر احکام سلبی، ایجابی و توصیه‌ای به سازندگان به ساماندهی نمای ساختمان‌های شهر بپردازند.
مدیران شهری نحوه عملکرد مالکان، طراحان و ناظران نمای ساختمانی را در سه محور احکام سلبی(به معنی آنچه که نباید انجام دهند)، احکام ایجابی (به معنی آنچه باید انجام شود) و احکام توصیه‌ای (به معنی آنچه بهتر است انجام شود ولی رعایت آن الزامی نیست)هدایت کرده‌اند. این سه محور در چهار بخش مصالح، فرم و رنگ، بام بنا، پیش آمدگی نما و ملحقات ساختمان (تاسیسات و تابلو) ارائه شده‌اند. در این ضوابط به‌طور کلی به طراحان نما توصیه شده است که به موضوع کیفیت نما در شب و پیش‌بینی نورپردازی، خصوصا در مورد همجواری ملک با گذرهای اصلی در هر منطقه توجه شود. البته این موضوع تاکید شده است که در صورت طراحی نور شب، ارائه نقشه‌ها و جزئیات الزامی است.
فرم، مصالح و رنگ
احکام سلبی: عدم استفاده از نماهای تمام
شیشه ای(بیش از 60 درصد سطح شیشه خور در نما) یا تمام فلزی، عدم استفاده از رنگ‌های نامتعارف و تند در نمای ساختمان، پرهیز از به کارگیری مصالح متعدد در نمای ساختمان (حداکثر چهار نوع)، عدم استفاده از فرم‌های نامتعارف و نامانوس (نظیر مجسمه و…) در طراحی و احداث بنا، پرهیز از به کارگیری مصالح برنده یا شکننده در طبقات همکف و اول، در محدوده‌ای که در تماس فیزیکی با انسان قرار می‌گیرد از قبیل فلز.
احکام ایجابی: ضرورت استفاده از مصالح مرغوب در مقابله با فرسایش و آلوده شدن نما، ضرورت هماهنگی رنگ غالب با رنگ ابنیه مجاور، ضرورت تایید طرح و نمای ساختمان‌های واقع در نبش گذرهای اصلی و پوشاندن درز انقطاع بین دو ساختمان با مصالح متناسب با نما.
توصیه‌ها: پرهیز از به کارگیری رنگ‌های متعدد در سطح غالب نما، استفاده از مصالح قابل شست و شو در طبقه همکف، به منظور حفظ زیبایی نما، نمای ابنیه از جنس آجر بندکشی شده، سیمان به صورت آب ساب یا شسته با آب چکان مناسب، سنگ یا ترکیبی از این نوع مصالح باشد، بهره‌گیری از مصالح بوم‌آور و مقاوم، بهره‌گیری از ارزش‌های معماری ایرانی-اسلامی در طراحی نما و اجزای آن.
بام بنا
احکام سلبی: ممنوعیت تعبیه هرگونه عناصر تاسیساتی همچون دودکش در بام به صورتی که از معابر جانبی قابل رویت باشد، عدم تجاوز پیش آمدگی و تراز بام از ساختمان‌های همجوار در طبقات یکسان در صورت واجد ارزش بودن.
احکام ایجابی: ضرورت هماهنگی خط پیشانی ساختمان با ساختمان‌های همجوار در صورت واجد ارزش بودن (براساس حقوق مکتسبه ناشی از طرح تفصیلی)، ضرورت هماهنگی فرم، نما و شکل غالب بام با ویژگی معماری بومی، ضرورت پیش‌بینی تدابیری همچون آب چکان برای بام، به نحوی که از لغزش آب بر روی نما و ایجاد لکه جلوگیری شود.
توصیه‌ها: استفاده از پوشش گیاهی در سطح بام ساختمان با رعایت نکات ایمنی و جزئیات اجرایی، هماهنگی کف سازی بام با ملک‌های همجوار در صورت ارزشمند بودن کف سازی ملک مجاور
پیش‌آمدگی و بازشوها
احکام سلبی: ممنوعیت ایجاد هرگونه اختلاف سطح (لبه، پله) در سطح پایین نما(در خط زمین)، ممنوعیت ایجاد هر گونه پیش آمدگی فضای ورودی در معبر عمومی، پیش‌آمدگی عناصری همچون لبه پنجره‌ها، قرنیز و قاب‌سازی‌های مجاز در فضای معبر عمومی بیش از 10 سانتی‌متر، عدم استفاده از بازشوهای با اشکال هندسی متفاوت و نامانوس در نما.
احکام ایجابی: ضرورت طراحی فضای ورودی ساختمان به صورت خوانا و متناسب با سایر ارکان و اجزا نما، ضرورت پیش‌بینی تدابیری همچون قرنیز برای کف پنجره‌ها به نحوی که از لغزش آب روی نما و ایجاد لکه جلوگیری شود.
توصیه‌ها: عقب‌نشینی ورودی پیاده و ماشین از حد مالکیت به میزان حداقل 5/1 متر، پیش‌بینی فضای مورد نیاز جهت خشک کردن البسه در محدوده‌ای خارج از دید عموم، هماهنگی خطوط تراز، پیش آمدگی، بازشوها و لبه بالکنی‌ها با نمای ساختمان مجاور، هماهنگی ابعاد و اشکال بازشوها با یکدیگر و توجه به بازشوهای موجود در پلاک‌های همجوار.
ملحقات (عناصر تاسیساتی در نما و تابلو)
احکام سلبی: ممنوعیت طراحی و اجرای هرگونه تجهیزات تاسیساتی به‌طور نمایان در نمای اصلی، جانبی و جداره‌های شهری، عدم درج هرگونه نوشته روی نمای ساختمان مازاد بر آنچه در نقشه نمای مصوب مجاز بوده است، ممنوعیت اجرا و نصب تابلو، خارج از جایگاه پیش‌بینی شده در طراحی نمای ساختمان‌ها، عدم استفاده از علائم و نمادهایی که اشاعه‌دهنده تفکرات ضددینی و ضدفرهنگی باشد.
احکام ایجابی: ضرورت طراحی، اجرا و نصب تمامی عناصر مربوط به تاسیسات ساختمان اعم مکانیکی، الکتریکی و نظایر آن در مکان‌هایی که در معرض دید از معابر عمومی قرار نگیرد.
توصیه‌ها: استفاده از جاگلی، بام سبزو… در لبه بالکنی‌ها یا در مجاورت پنجره‌ها، به منظور تامین مطلوبیت بصری در معابر، مشروط به رعایت اصول ایمنی و بهداشتی، هماهنگی شکل تابلوها در نمای تمامی ساختمان‌ها.