ابزارهای نجات تهران از بحران

به گزارش تاسیسات نیوز، زنگ خطر حادثه آتش‌سوزی و تخریب کامل برج پلاسکو برای ایمن‌سازی کل سازه‌های جدید و به خصوص قدیمی پایتخت، از دیدگاه کارشناسی دست کم 14 راهکار مهم و لازم‌الاجرا را پیش روی مدیریت شهری تهران قرار می‌دهد.

ماحصل آنچه طی دو روز گذشته از سوی کارشناسان و صاحب‌نظران شهری به‌عنوان مهم‌ترین تکالیف مدیریت شهری پایتخت برای به حداقل رساندن ریسک سکونت و فعالیت در شهر تهران مطرح شده حاکی است شهر تهران به واسطه قرار گرفتن در معرض خطرات بالقوه طبیعی و غیرطبیعی نیازمند اعمال تدابیر مضاعف برای کنترل و به حداقل رساندن تهدیدات ثانویه پس از وقوع حوادث اصلی است.

اولین راهکار کارشناسی از نحوه به حداقل رساندن آسیب‌های ساختمانی ناشی از حوادث طبیعی همچون زلزله و غیرطبیعی همچون آتش‌سوزی، به «ضرورت ایجاد پلیس یا شهردار ساختمان» در همه ساختمان‌ها به خصوص ساختمان‌های مهم و عمومی اعم از مجتمع‌های تجاری و تولیدی برمی‌گردد. طوری که به واسطه تخصص، آگاهی و توانمندی‌های این فرد در مدیریت امور جاری و بنیادین ساختمان‌، هر تصمیمی از سوی وی مورد پذیرش تمام افراد، مالکان و کسبه قرار بگیرد.

راهکار دوم، به «ضرورت تحول بنیادین مدیریت حوادث طبیعی و غیرطبیعی در پایتخت به لحاظ فنی، اجتماعی و روانی» برمی‌گردد؛ لازم است بازنگری جدی در تشکیلات فنی شهری همچون تجهیزات، دستگاه‌ها و نحوه مدیریت بحران پس از وقوع حوادث شکل بگیرد؛ این در حالی است که کنترل برخی رفتارهای اجتماعی همچون ممانعت از ازدحام شهروندان در محل وقوع حوادث که منجر به کاهش سرعت امدادرسانی به آسیب‌دیدگان و روند آواربرداری می‌شود، بعد دوم این راهکار محسوب می‌شود. همچنین در این راستا لازم است مدیریت بحران شهری به لحاظ روانی به توانایی ایجاد آرامش در میان افراد یا بستگان کسانی که در اثر وقوع حادثه اموال یا فردی از اعضای خانواده‌شان را از دست داده یا منتظر خارج کردن وی از زیر آوار هستند، مجهز شود.

کارشناسان معتقدند سومین اقدام مهم و موثر در راستای اصلاح اساسی و بهینه‌سازی فرآیند مدیریت بحران شهری، «تبدیل مانورهای نمایشی امداد و نجات به مانورهای هدفمند» است؛ مرور حوادث ناگوار و تلخ شهری طی دست کم سه سال اخیر در پایتخت-همچون دو حادثه آتش‌سوزی در خیابان جمهوری، وقوع سیل در مترو، چند ریزش ساختمانی و فرونشست زمین در خیابان‌های مختلف پایتخت ناشی از گودبرداری‌های غیر اصولی، تخریب یک پل در محدوده کن ناشی از سیل و… که به حوادث خبرساز پایتخت طی مدت یاد شده تبدیل شدند-نشان از ضرورت بازتعریف اهداف و شکل این مانورها دارد. «علت‌یابی سریع حوادث اولیه و ثانویه بعد از وقوع این حوادث» چهارمین ضرورت شهری در این زمینه محسوب می‌شود.

این در حالی است که روندهای قبلی علت‌یابی برای حوادث طبیعی و غیرطبیعی پایتخت به گونه‌ای بوده است که در بسیاری موارد از جمله حادثه ریزش خیابان شهران در خردادماه امسال، هنوز علت مشخصی که مورد توافق همه دستگاه‌های شهری مربوط به این حادثه باشد، اعلام نشده است. «افزایش ضریب ایمنی ساختمان‌ها به‌خصوص ساختمان‌های با کاربری اداری، تجاری و تولیدی به منظور پیشگیری از خطر آتش‌سوزی» راهکار پنجم به حداقل رساندن خسارت‌های ثانویه پس از بروز حوادث اولیه طبیعی و غیرطبیعی محسوب می‌شود.

«اخطار و اقدام ضربتی به منظور توقف بهره‌برداری از ساختمان‌های ناایمن و در معرض خطر»، ششمین راهکار کارشناسی در این‌باره است.

هم اکنون اقدامات مدیریت شهری در راستای پیشگیری از برخی حوادث غیرطبیعی همچون خطر ریزش ساختمان‌ها و برج‌ها، در اثر آتش‌سوزی، تنها در حد «اخطار کتبی» به مالکان این ساختمان‌هاست؛ این در حالی است که کارشناسان معتقدند راهکار واقعی برای ایمن‌سازی در برابر حوادث طبیعی و غیرطبیعی عبور از مرحله اخطار و اقدام ضربتی برای توقف بهره‌برداری از ساختمان‌هایی است که به اخطارهای دوره‌ای سازمان آتش‌نشانی درخصوص ضرورت ایمن‌سازی ساختمان مربوط، بی‌توجهند.

به عبارت دیگر لازم است مدیریت شهری در این بخش از ظرفیت‌های سیستم قضایی برای به حداقل رساندن مخاطرات ناشی از ناایمن بودن ساختمان‌ها استفاده کند.

هفتمین راهکار کارشناسی به «ضرورت بازگشت به قانون شهرداری‌ها در راستای اجرای تکلیف قانونی مدیریت شهری موجود در بند 14 ماده 55 این قانون» اشاره می‌کند.

در این ماده قانونی شهرداری‌ها مکلف به «اتخاذ تدابیر موثر و اقدام لازم برای حفظ شهر از خطر سیل، حریق و همچنین رفع خطر از بناها و دیوارهای شکسته و خطرناک واقع در معابر عمومی و کوچه‌ها و اماکن عمومی و دالان‌های عمومی و خصوصی و. . . » شده‌اند.

این بخش از ماده 55 قانون شهرداری‌ها به وضوح نشان‌دهنده نقش قانونی مدیریت شهری در راستای جلوگیری و انجام اقدام عملی برای پیشگیری از بروز حوادث ساختمانی در ساختمان‌های عمومی در معرض خطر، نظیر ساختمان پلاسکو است؛ نقشی که از حد اخطار فراتر می‌رود و به اقدام عملیاتی مدیریت شهری تاکید دارد.

این درحالی است که براساس تبصره همین ماده از قانون شهرداری‌ها، «در کلیه موارد مربوط به رفع خطر از بناها و …، شهرداری پس از کسب نظر مامور فنی خود به مالکان یا صاحبان اماکن ابلاغ مهلت‌دار متناسبی صادر می‌کند و اگر دستور شهرداری در مهلت معینی به موقع به اجرا گذاشته نشود شهرداری رأسا با مراقبت ماموران خود اقدام به رفع خطر خواهد کرد و هزینه صرف شده را با محاسبه 15 درصد اضافه، به‌عنوان خسارت، از مالکان دریافت خواهد کرد.»

این تبصره به خوبی نشان می‌دهد که مدیریت شهری تهران می‌توانست پس از خطرناک تشخیص دادن ساختمان پلاسکو نسبت به رفع خطر از این ساختمان راسا وارد عمل شود.

«راه‌اندازی نهضت ایمن‌سازی ساختمان‌ها» به‌عنوان حرکتی اجتماعی و فنی راهکار هشتم کارشناسان برای به حداقل رساندن آسیب‌های ثانویه ناشی از وقوع حوادث اولیه طبیعی و غیرطبیعی است.

نهمین راهکار کارشناسی در این راستا، «تجدیدنظر در نحوه مدیریت بحران شهری» است.

این در حالی است که دهمین راهکار کارشناسی در این باره به «برخورد قاطع مدیریت شهری با مالکان ساختمان‌های فاقد مقاومت و ایمنی کافی در برابر حوادث» برمی‌گردد؛ کارشناسان می‌گویند همان‌گونه که مدیریت شهری در برابر دریافت عوارض شهری و مطالبات خود از صاحبان کسب و کار مقررات خاص خود را دارد که در بسیاری موارد شاهد انسداد مراکز بدهکار با استفاده از بلوک‌های بزرگ سیمانی هستیم، ملاحظات اجتماعی در برخورد با ساختمان‌های فاقد مقاومت کافی در برابر حوادث نیز باید کنار گذاشته شود.

مدیریت شهری می‌تواند با استفاده از ابزارهای در اختیار خود در بحث ایمنی و حریق و مقاومت ساختمان‌ها برخورد جدی‌تری داشته باشد. راهکار یازدهم، «ضرورت تفهیم نهضت ایمن‌سازی به عموم مردم» را مورد تاکید قرار می‌دهد؛ باید تدابیری اندیشیده شود که عموم مردم با استفاده از ابزارهای مختلف آموزشی، حقوقی، تشویقی و در صورت لزوم تنبیهی، نسبت به این موضوع که وقوع حوادثی همچون آتش‌سوزی، دربردارنده زیان دو سویه برای امنیت عمومی شهر و منافع شخصی مالکان است، واقف شوند.

«تقویت سیستم‌های فنی حفاری» دوازدهمین راهکار کارشناسی در این زمینه است؛ حادثه اخیر ساختمان پلاسکو نشان داد به‌رغم فداکاری‌های آتش‌نشانان غیور پایتخت، سیستم فنی حفاری شهر تهران در زمان وقوع بحران ضعیف بوده و نیازمند تقویت است. «تقویت اعتبارات مدیریت بحران» سیزدهمین راهکار کارشناسی برای کاهش و به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از حوادث اولیه و آسیب‌های ثانویه است.

طبق اعلام نتایج «پایش برنامه 5 ساله دوم شهرداری تهران»، سهم اعتبارات ماموریتی ایمنی و مدیریت بحران شهر تهران از کل اعتبارات مدیریت شهری طی سال 91 تا 95 بین 2 تا حداکثر 6/ 3 درصد بوده است. این در حالی است که میزان این اعتبار با توجه به محاصره شدن شهر تهران در میان سه تهدید عمده، سهمی بسیار ناچیز و نیازمند تقویت است. از سوی دیگر به رغم وجود گنجینه نیروی انسانی فعال، توانمند و فداکار در سازمان آتش‌نشانی شهر تهران که کارنامه درخشانی در سابقه تمام فعالیت‌های خود در حوادث بزرگ و کوچک دارد، حادثه اخیر ساختمان پلاسکو نشان داد ظرفیت ناوگان آتش‌نشانی پایتخت نیازمند تقویت است.

هم اکنون 123 ایستگاه آتش‌نشانی در مناطق مختلف شهر تهران وجود دارد که ناوگان 10 ایستگاه به محل حادثه ساختمان پلاسکو اعزام شدند؛ این در حالی است که در صورت نشت گاز و ایجاد انفجار و آتش‌سوزی در ساختمان‌های مجاور این سوال ایجاد می‌شود که آیا این ظرفیت پاسخگوی اطفای حریق و مهار آتش در کل محدوده خطر بود؟

این موضوع به خصوص با توجه به خطر بروز زلزله احتمالی در پایتخت و نیاز به حجم وسیع ناوگان آتش‌نشانی در آن زمان از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است که لازم است مدیریت شهری تهران در این مورد نیز اقدام لازم را انجام دهد.

«الزامی کردن استفاده از پوشش ضد حریق در همه ساختمان‌ها و ایجاد مشوق‌هایی برای این منظور» به خصوص ساختمان‌های قدیمی عمومی از دیگر اقداماتی است که لازم است به‌عنوان راهکار چهاردهم مورد توجه قرار بگیرد؛ هم اکنون به رغم آنکه بسیاری از ساختمان‌های جدیدالاحداث از این سیستم برخوردار هستند اما عموم ساختمان‌های قدیمی مشابه ساختمان پلاسکو از این سیستم بی‌بهره‌اند؛ هر چند بهسازی و مقاوم‌سازی این ساختمان‌ها به دلیل هزینه و دردسرهای ناشی از آن چندان از سوی مالکان ساختمان‌های خصوصی مورد استقبال قرار نمی‌گیرد اما مدیریت شهری تهران می‌تواند با استفاده از برخی مشوق‌ها و ابزارهای تشویقی همچون «اعمال تخفیف در عوارض کسب و پیشه»، هزینه‌های ناشی از بروز آتش‌سوزی‌های گسترده و همچنین هزینه‌های مربوط به مهار آتش همچون هزینه به‌کارگیری ماشین‌آلات اطفای حریق، تلفات جانی و… را کاهش دهد.

 

 

 

 

 

 

انتهای خبر