آسمانخراش ها هوا را گرم تر می کنند
نتایج مطالعه ای در کنفرانس بین‌المللی تغییر اقلیم نشان می دهد، متوسط دمای هوا در مناطقی با ساختمان های بلندمرتبه، نسبت به مناطقی که واحد‌های مسکونی یک طبقه دارند، ۴ تا ۵ درجه گرم تر هستند. این در حالی است که به طور معمول فصل تابستان هوا را ۱ تا ۴ درجه گرم تر می کند.
آسمانخراش ها هوا را گرم تر می کنند. این خلاصه یک پژوهش علمی است. بر اساس نتایج مطالعه ای که در کنفرانس بین‌المللی تغییر اقلیم مشخص شده است، افزایش دمای شهر‌های امروز متاثر از ساختمان های بلند و تراکم ساختمان سازی است. در این تحقیق مشخص شده است، هرچه تراکم ساختمان ها بیشتر شود، درجه حرارت منطقه تا چهار درجه افزایش می یابد. احتمالا خود شما نیز تجربه کرده اید، زمانی که از یک منطقه پر تراکم به خیابانی با خانه های تک طبقه برویم، هوا خنک تر می شود.
مسئله زمانی جدی می شود که تابستان مانند امسال گُر گرفته باشد و نیاز به وسایل سرمایشی بیشتر شود. از دیگرسو، تحقیقات نشان می دهد به ازای هر درجه افزایش دما به طور متوسط ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات مصرف برق نیز افزایش دارد.
به عبارت دیگر، مصرف برق مناطق پر تراکم حدود ۸۰ درصد بیشتر برق مصرف می کنند. این به معنای آن است در شرایط امروزی جهان که مدیریت منابع انرژی به صورت یک اولویت برای حکمرانی درآمده است و منطق مدیریتی به کنترل میزان مصرف انرژی حکم می کند، توسعه شهرها به صورت عمودی نتیجه ای جز تحمیل هزینه های بیشتر به مدیران و شهروندان این شهرها ندارد.
ساختمان بلندتر، هوای شهر گرم تر
امسال در کنفرانس بین‌اللملی تغییر اقلیم نتایج تحقیقی ارائه شد که نشان می دهد، گرم شدن شهرها با افزایش تراکم در شهر ارتباط مستقیم دارد. یعنی هرچه یک شهر بلند و متراکم باشد، هوای آن شهر نیز تا چهار درجه گرم تر می شود. به تبع افزایش دمای هوا و گرما، میزان مصرف برق را در روز‌های گرم بیشتر می کند.
این درحالی است که امسال رکورد افزایش درجه گرمای هوا زده شد و توجه به الگوی مصرف برق بیشتر از سال های قبل اهمیت پیدا کرد. داده های سازمان هواشناسی نشان می دهد، در اواسط تیر ماه میانگین دمای کشور به ۳۰.۵ سلیسیوس رسید که به نسبت میاگین بلندمدت ۱.۵ درجه سلسیوس افزایش داشته است. این افزایش دما در مقایسه با سال گذشته ۰.۵ درجه سلیسیوس افزایش داشته است. این میزان افزایش دما زمانی اهمیت پیدا می کند که بدانیم با هر درجه افزایش دما حدود ۲ هزار مگاوات برق بیشتر مصرف می شود.
جزیره گرمایی شهری یا پخت آهسته مردم
افزایش شدید گرمای هوا همیشه با افرایش تقاضای مصرف برق همراه بوده است. افزایش دما و در نتیجه افزایش مصرف برق زمانی مشکل ساز می شود که در کنار ناترازی برق کشور قرار گیرد. یعنی امروز، زیست‌پذیری شهر‌های مختلف ایران با یک خطر جدی مواجه هستند. به عنوان نمونه، طبق گفته رئیس سازمان هواشناسی، دمای هوای جهانی بعد از انقلاب صنعتی در حدود یک درجه افزایش داشته است. این درحالی است که در مدت ۵۰ سال گذشته، افزایش دما در کشور ۲ برابر شده است.
نمود بحران این مسئله زمانی بیشتر می شود که بدانیم امسال مردم تهران حتی دمایی بیشتر از میانگین کشور را تجربه کردند. به بیان دقیق تر، میانگین دمای هوای این استان از ابتدای سال زراعی جاری تا نیمه تیر ماه، ۱۲.۵ درجه سلسیوس ثبت شده که نسبت به میانگین بلندمدت آن ۱.۶ درجه سلسیوس افزایش داشته است. این افزایش دما نشان می دهد تهران دچار «جزیره گرمایی شهری» شده است. یعنی این شهر به علت بلند مرتبه سازی و داشتن مناطق پرتراکم، در مقایسه با محدوده های کم تراکم افزایش دمای بیشتری دارد.
جزیره گرمایی شهری نشان می دهد، با افزایش ارتفاع سازه ها در شهر، دمای هوا ۴ تا ۵ درجه افزایش پیدا می کند. حتی میزان افزایش دما تنها به یک شهر خلاصه نمی شود و منطقه به منطقه، بسته به میزان ساختمان های بلند و تراکم شهری، تفاوت می کند؛ بنابراین، مناطقی که ساختمان های بلند متراکم دارند به نسبت مناطق کم تراکم شهر تهران، به طور معمول ۴ تا ۵ درجه گرم تر هستند.
معنای این اعداد زمانی بهتر درک می شود که گرمای ۴۰ درجه تابستان، افزایش ۱ تا ۴ درجه ای داشته باشد. از سوی دیگر، هرچه هوا گرم تر شود، مصرف برق به علت استفاده از وسایل سرمایشی بیشتر می شود. در نتیجه با هر درجه افزایش دما به طور متوسط ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات به تقاضای مصرف برق در کشور افزوده می شود. یعنی، افزایش چهار درجه ای دمای ناشی از بلند مرتبه سازی مصرف برق را تا ۸۰۰۰۰ مگاوات افزایش می دهد. به بیان دیگر، این میزان افزایش برق معادل ۸۰ درصد ناترازی فعلی برق کشور است.
رؤیای بلندی که مانند بختک روی مردم افتاد
سعید محمدی کارشناس مسکن درباره مشکلات شهر‌های متراکم و بلندمرتبه سازی در این شهرها، اظهار کرد: افزایش دمای شهرها و مناطق متراکم تنها مشکلات بلندمرتبه سازی نیست. کاهش سرانه های خدماتی مانند پارکینگ، فضای سبز، آلودگی هوا، افزایش ترافیک سنگین و آسیب های اجتماعی و فرهنگی از دیگر مشکلاتی است که بلندمرتبه سازی به همراه دارد.
این کارشناس صنعت مسکن با اشاره به اینکه بررسی ها نشان می دهد، امروز مردمی که در خانه های بلند آپارتمانی زندگی می کنند، بیشتر در معرض بیماری های روان و اعصاب قرار دارند، گفت: همه این مشکلات، دلیل موجهی است که باید الگو‌های ساخت و توسعه شهری کشور به سمت کاهش ارتفاع ساختمان ها تغییر کند. دولت چهاردهم بهتر است به جای افزایش تعداد خانه های عمودی، مسیر ساخت خانه های تک طبقه را هموار کند تا بسیاری از این مشکلات حل شود.