وضعیت فعلی طراحی و نظارت بر آتش نشانی در تاسیسات مکانیکی استان تهران

دکتر رامین قاسمی اصل

عضو گروه تخصصی مکانیک سازمان استان تهران

---

با توجه به مسایل مطروحه در حوزه آتش نشانی برای رشته تاسیات مکانیکی ساختمان مواردی به شرح زیر در خصوص مشکلات فعلی این حوزه تعریف می شود:

۱- دخالت اشخاص فاقد صلاحیت حرفه ای

۱- ۱- در حال حاضر برای طراحی در حوزه آتش نشانی شرکت های ذیصلاح طراحی خدمات آتش نشانی با مجوز سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی تشکیل شده و امور طراحی بر آتش نشانی را برعهده دارند. این فرایند مغایر ماده ۴ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مبنی بر داشتن صلاحیت حرفه‌ای برای انجام خدمات مهندسی در حوزه صنعت ساختمان می باشد.

۱- ۲- در حال حاضر سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی نظارت بر امور اجرایی آتش نشانی را برای ساختمان های مشمول سیستم های اعلام و اطفاء اقدام نموده و گواهی تایید سیستم آتش نشانی را صادر نموده، سپس شهرداری تهران نسبت به صدور گواهی پایان کارساختمان اقدام به عمل می آورد.

این فرایند مصداق دقیق تعارض منافع بوده زیرا مسئول اینمی و اطفا حریق در صورت بروز حادثه در ساختمان خود مسئول نهایی تایید سیتم اطفا حریق ساختمان در زمان ساخت بوده است.

۲-فقدان قوانین و ضوابط ابلاغی

با عنایت به اینکه ضوابط و مقررات ملی ساختمان در حوزه سیستم اطفاء حریق وفق ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان بایستی در مجموعه مقررات ملی ساختمان دیده شود تا سال ۱۳۹۶ در این حوزه اطلاعات مشخص و روشنی موجود و در دسترس نبوده است.

در بهمن ماه ۹۶ بخشی به مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در حوزه اطفاء حریق اضافه شده و اعلام جزئیات مربوط به آن منوط به ابلاغیه و قوانینی که در آینده اعلام خواهد شد، موکول گردیده است.

۳-فقدان میزان تعرفه خدمات آتش نشانی

در تعرفه خدمات مهندسی با توجه به ضوابط و مبانی قیمت گذاری که از ابتدا برای صنعت ساختمان اعلام گردیده به علت عدم وجود ضوابط و قوانین در حوزه آتش نشانی در مبانی قیمت گذاری میزان خدمات آتش‌نشانی تعرفه‌گذاری نشده است.

لذا در این خصوص انجام خدمات مهندسی بدون منظور شدن میزان تعرفه خدمات مهندسی در حوزه آتش نشانی امکان پذیر نمی باشد.

۴- درج موارد خارج از ضابطه در متن دستور نقشه صادره از شهرداری تهران

با عنایت به اینکه ضوابط و قوانین تشریحی در خصوص آتش نشانی تا این لحظه تدوین و ابلاغ نشده در حال حاضر شهرداری تهران بر اساس ضوابطی نامعلوم نسبت به درج نوع سیستم آتش نشانی و اطلاعات مربوط به آن در هامش دستور نقشه ها اقدام می نماید. این امر مغایر ضوابط و مقررات ملی ساختمان بوده است.

۵- کمبود دوره آموزشی مشخص در دوره های تمدید و ارتقا پایه

با توجه به اینکه عمده مهندسین رشته تاسیسات مکانیکی سازمان نظام مهندسی آزمون های ورود به حرفه را قبل از سال ۱۳۹۷ سپری نموده اند و در مفاد و منابع آزمون در خصوص اطفاء حریق در حوزه تاسیسات مکانیکی سرفصلی ارائه نشده است لذا چنین استنباط می شود که این حوزه در محتوای صلاحیت مکانیکی احراز شده مورد توچه نبوده است.

پیشنهاد می شود هیات محترم مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با عنایت به موارد اعلام شده در بالا و بند های ۶ و ۷ از ماده ۱۵ اختیارات هیئت مدیره به منظور صیانت از حقوق مهندسین و حدود صلاحیت حرفه ای آنها تحت شرایط اعلام نماید در حال حاضر امکان نظارت و طراحی بر آتش نشانی در ساخت و ساز شهری فراهم نبوده و برای تحقق این موضوع از وزارت راه و شهر سازی درخواست نماید اقدامات قانونی ذیل در اسرع وقت به وقوع بپیوندد:

الف- وفق ماده ۳۵ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان وزارتخانه محترم نسبت به دخالت اشخاص فاقد صلاحیت حرفه‌ای در امر ساخت و ساز شهری که از سوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران در حال وقوع بوده ممانعت به عمل آورده و نظارت آن سازمان و همچنین تاییدیه اتمام کار آتش نشانی در زمان صدور پایان کار از چرخه اداری حذف نماید.

ب- وفق ماده ۴ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان به صورت رسمی عدم صلاحیت حرفه ای شرکت های طراحی خدمات آتش‌نشانی که زیر نظر سازمان آتش‌نشانی مشغول به فعالیت می باشند به شهروندان متقاضی پروانه ساختمان، سازمان استان و شهرداری تهران اعلام شود.

ج- جزئیات و تشریح سیستم آتش نشانی طبق مفاد مندرج در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان برای اجرای بخش مربوط به اطفاء حریق برای موضوع ساخت و ساز شهری در حوزه کنترل نقشه خدمات مهندسی و اشخاص حقیقی، حقوقی و دفاتر مهندسی. ابلاغ شود.

د- اعلام دوره آموزشی و طرح تفصیلی آن طبق اختیارات قانونی وزارت راه و شهرسازی به سازمان استان به همراه شیوه نامه و دستورالعمل مربوطه حاوی سرفصل، روش اجرا، ساعات آموزشی و مدرس جهت پیاده سازی آن به منظور تربیت و آشنایی مهندسان با اصول و مقررات حاکم بر این حوزه و در صورت نیاز ایجاد یک صلاحیت حرفه ای جدید برای این بخش از فعالیت های مهندسی مشابه تاسیسات لوله کشی گاز فشار ضعیف و قوی.اتفاق افتاده است.

ه- هدایت مسئولیت‌های طراحی در حوزه اعلام و اطفاء حریق به اشخاص حقیقی حقوقی و دفاتر مهندسی وفق مبحث دوم مقررات ملی ساختمان صورت پذیرد.

و- اعلام میزان تعرفه خدمات مهندسی برای طراحی و نظارت در بخش آتش نشانی منضم به تعرفه خدمات مهندسی در ساخت و ساز شهری ابلاغ شود.

ز- هماهنگی با شهرداری تهران برای اصلاح دستور نقشه و حذف اطلاعات مربوط به آتش نشانی از هامش دستور نقشه ها صورت پذیرد.زیرا با توجه به مشخص شدن عناصر و جزئیات سیستم های اعلام و اطفاء حریق که برحسب ضرورت مطابق ضوابط طراحی در حوزه ساخت وساز شهری برای کلیه اجزا و عناصر ساختمان توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و یا دفاتر مهندسی در حال اجرا می باشد. لذا ضوابط قانونی را سازمان استان در نقشه های طراحی اعمال خواهد نمود.