آتش‌نشانی در ایران
به گزارش تاسیسات نیوز، شالوده اداره آتش‌نشانی در سال ۱۳۰۵ یا در سال ۱۳۰۴ و در زمان تصدی سرلشکر بوذرجمهری در شهرداری تهران ریخته شد و عده‌ای شوفرهای مستعد نقلیه قشون و گروهبان‌های قدیمی هنگ‌های بهادر و آهنین به این موسسه منتقل شدند و به امر پهلوی اول یک نفر آلمانی به نام «هانری فردریش دوئل» به ریاست فنی و یکی از افسران روس سفید به نام «کلنل وربا» به ریاست نظامی آتش‌نشانی تعیین شدند و سپس این موسسه تحت نظر روسای ایرانی که غالبا از افسران بودند قرار گرفت.
در این اوقات تشکیلات آتش‌نشانی عبارت بود از: ۱۵ دستگاه ماشین اطفائیه نو و آماده کار، سه دستگاه بنز مرسدس، ۴ دستگاه اشکودا، دو دستگاه پورسک ان-آ-گ و چهار دستگاه موتور پمپ که جمعا ۱۹ ماشین می‌شد. به علاوه ۸۴ کامیون هم در اختیار موسسه اطفائیه یا آتش‌نشانی بود. در سال ۱۳۰۶ نیز یک دستگاه اتومبیل آب‌پاشی برای خیابان‌های تهران خریداری شد.
زیرا خیابان‌ها هنوز خاکی بود و گرد و غبار زیاد داشت. در آذر ۱۳۰۷ پنج دستگاه اطفائیه و یک دستگاه آب‌پاش بزرگ و چهار دستگاه آب‌پاش کوچک به وسیله بلدیه از آلمان خریداری شد و برای ساختمان محل و تامین بودجه اطفائیه پیشنهادی تهیه و تقدیم شد. به علاوه یک فروند کشتی اطفائیه به وسیله دولت از آلمان خریداری شد که برای خاموش کردن حریق کشتی‌ها در بحر خزر و مرکز آن در بندر انزلی بود.
این اداره در ابتدا در سه راه امین حضور در گاراژ حسینی تشکیل شد و در سال ۱۳۱۱ به چهارراه عباس‌آباد که گورستانی بود و از جمله قبر کلهر، خوش‌نویس معروف قرن اخیر ایران در آنجا بود، منتقل شد. در اواخر سال ۱۳۳۳ با موافقت شهرداری قرار شد که شهر تهران دارای یک مرکز و سه شعبه آتش‌نشانی باشد و یک شعبه نیز در شمیران تاسیس شود. محل شعبه‌های مزبور در شهر به این ترتیب معین شد: یک شعبه در انتهای خیابان شهباز، یک شعبه در خیابان شوش و یک شعبه در انتهای خیابان بهار.
برای تکمیل وسایل آتش‌نشانی و موتور پمپ هم چون کارخانه ارج در تهران ماشین‌های مزبور را از روی مدل ماشین‌های خارجی می‌ساخت، بنابراین قرارداد ساخت چهار دستگاه تانکر و موتور پمپ با کارخانه ارج امضا شد و چهار دستگاه شاسی هم از طرف اداره آتش‌نشانی تحویل کارخانه مزبور شد و نیز قرار شد به نسبت احتیاج هر محل کلیه وسایل در شعبه‌ها متمرکز شود.
در شهریور ۱۳۴۴ برای نجات حریق زدگان و محاصره‌شدگان در آتش، اداره آتش‌نشانی شهرداری تهران لباس ضد حریقی که در ۱۲۰۰درجه حرارت و آتش می‌تواند سه دقیقه مقاومت کند، وارد کرد و این لباس از آن موقع مورد استفاده ماموران آتش‌نشانی قرار گرفت.
در اردیبهشت ۱۳۳۷ سه قطعه زمین، یکی در برزن (محله- مطابق تقسیمات شهری آن زمان) ۲۰ ، دیگری در میدان امین سلطان و سومی در خیابان شهباز برای تاسیس شعب آتش‌نشانی در نظر گرفته شد و برای تکمیل وسایل اطفای حریق این شعب چهار دستگاه ماشین مجهز از آمریکا خریداری شد و شعبه اطفای حریق شمیران هم تکمیل و چند دستگاه ماشین در آنجا متمرکز شد که کمتر احتیاج به اداره مرکزی داشته باشند.
اکنون بازار تهران نیز دارای ایستگاه آتش‌نشانی شده بود. از آبان ۱۳۴۹ به این طرف ۴۸ مامور و هشت دستگاه اتومبیل آتش‌نشانی برای مراقبت در اطفای حریق بازار مامور شدند که باید تمام ۲۴ ساعت آماده کار باشند. ایستگاه بازار در زمینی به مساحت تقریبی ۱۴۰۰ متر ساخته شد.
همچنین بعدها اداره آتش‌نشانی مجهز به وسایل و مواد شیمیایی لازم جهت خاموش کردن آتش شد. از جمله تعدادی دستگاه‌های مولد کف که می‌توانست حریق بنزین و مواد محترقه دیگر را خاموش کند.
در سال ۱۳۳۶ آتش‌نشانی دارای ۲۱ دستگاه ماشین اطفای حریق بود که ۵ دستگاه آن از سابق بود و ۳ دستگاه در زمان شهرداری دکتر نامدار خریداری شده بود و بقیه در سال ۱۳۳۳ در زمان شهرداری غلامحسین ابتهاج تهیه شد. در خرداد ۱۳۴۷ مقداری وسایل آتش‌نشانی از قبیل سکوی آتش‌نشانی، جرثقیل و ماشین‌های کف‌سازی از چکسلواکی خریداری شد. تعداد کامیون‌های مخصوص آتش‌نشانی ساخت چکسلواکی هشت دستگاه بود.
این کامیون‌ها دارای دستگاه مخصوص ایجاد کف ضد آتش به ظرفیت ۲۰۰ لیتر و تانکرهای آب به‌ظرفیت ۳۵۰۰ لیتر و پمپ‌های بسیار نیرومندی است که در صورت گشودن آنها به‌سوی آتش در هر دقیقه سه هزار لیتر آب روی شعله‌ها می‌پاشد. قدرت پرتاب این پمپ‌ها چنان است که به هر نقطه‌ای از محل حریق انتقال داده شود، سه هزار لیتر آب را در مدت یک دقیقه در منطقه حریق‌زده می‌ریزد.
با این کامیون‌ها هشت مامور آتش‌نشانی می‌توانند به عملیات بپردازند و در روی کامیون‌ها وسایل کمک‌های اولیه، ابزار لازم برای خاموش کردن حریق، لباس‌های نسوز آلومینیومی، ماسک‌های ضددود، نورافکن‌های قوی، اره، لوله‌های آتش‌نشانی، قفل‌بر، کپسول‌های آتش‌نشانی به ارزش ۳۰۰هزار ریال نصب شده و ماموران در تمام مدت عملیات از این وسایل می‌توانستند استفاده کنند.
این ماشین‌ها دارای ترمز موتور، فرمان هیدرولیک، ظرفیت ۸ سرنشین و سایر خصوصیات مورد احتیاج آتش‌نشانی بود. در سال ۱۳۳۶ یک متخصص آتش‌نشانی به نام «مستر استاک» برای بهبود وضع آتش‌نشانی با متصدیان مربوط همکاری می‌کرد که حضورش در بهبود کیفیت فعالیت‌های آنها موثر بود.
منبع: حسین محبوبی‌اردکانی، تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۰.
انتهای خبر