آبهای زیرزمینی، آب می‌رود
سالانه ۶۴ میلیارد مترمكعب آب از منابع زیرزمینی سرزمین ایران از طریق قنات ها، چشمه‌ها و چاه‌ها برداشت می‌شود كه این میزان به طور میانگین شش میلیارد متر مكعب بیش از توان این سفره‌ها است. به گفته سرپرست معاونت آب و آبفای وزارت نیرو، در حال حاضر ۶۰۰هزار حلقه چاه در كشور شناسایی شده كه بخش عمده آنها مصارف كشاورزی را تامین می‌كند. از این تعداد بیش از ۱۰۰هزار حلقه چاه غیرمجاز هستند؛ ضمن اینكه دارندگان چاههای مجاز هم در برخی از مواقع بیش از مصرف مجاز، برداشت می‌كنند.
علیرضا دائمی تخریب سریع سرزمین را از تبعات اضافه برداشت از آبهای زیر زمینی ذكر كرد و افزود: اضافه برداشت از آبهای زیرزمینی علاوه بر افت تراز آب و كم شدن كیفیت آن، منجر به از بین رفتن پوشش گیاهی، فرونشست زمین و ایجاد فروچال‌ها در سطح زمین می‌شود. بر اساس اظهارات این مقام مسوول، بیشترین مشكل در برداشت اضافه از سفره‌های زیر زمینی در اطراف تهران، فلات مركزی، دشت‌های همدان، سمنان، یزد، اصفهان و كرمان مشاهده می‌شود؛ اما تكان‌دهنده‌ترین پیامد برداشت بی‌رویه از آبهای زیرزمینی در كرمان رخ داده؛ به گونه‌ای كه ۶۰ هزار هكتار از باغات پسته رفسنجان به طور كامل خشك شده است. دائمی با اشاره به وجود بیش از ۱۰۰هزار حلقه چاه غیرمجاز در كشور و نیز افزایش برداشت اضافه از چاههای مجاز، اظهار كرد: نظارت و جلوگیری از اضافه برداشت و مسدود كردن چاه‌ها با مشكلات اجتماعی مواجه می‌شود و امكان اجرای قانون بسیار ضعیف است. به گفته وی، پرونده‌هایی در این زمینه وجود داشته كه وزارت نیرو شاكی بوده، اما زمان رسیدگی به پرونده‌ها طولانی شده است و به ثمر نمی‌نشیند و حتی در برخی از مواقع دستگاه‌های ناظر و قضایی به زیان شركت‌های آب منطقه‌ای حكم می‌دهند. دائمی با بیان اینكه به دلیل برداشت بی‌رویه، وضعیت آبهای زیرزمینی به شدت نگران‌كننده شده است، افزود: كشاورزان برای آب و برق مصرفی خود هزینه چندانی پرداخت نمي كنند و همین امر باعث شده است رقابت مخربی برای برداشت از آبهای زیرزمینی وجود داشته باشد. وی ادامه داد: در چنین شرایطی بروز مشكلاتی از قبیل افت سطح آبهای زیر زمینی و فرونشست قابل پیش‌بینی و واضح بود كه بعد از پنج سال دشت‌ها نابود می‌شود. به گفته وی، در حال حاضر به هر میزان آب از چاه برداشت شود، هزینه‌ای پرداخت نمی‌شود؛ در صورتی كه با نصب كنتور و ارائه پروانه مصرف متعارف، مصرف كنترل می‌شود. دائمی گفت: با توجه به اینكه آبهای زیرزمینی جزو انفال است، باید از استفاده‌كنندگان، حق مالكانه آب یا حق النظاره آب و انرژی به قیمت معقولی دریافت شود تا امكان نظارت بر آبهای زیرزمینی وجود داشته باشد. این مقام مسوول درعین حال از نصب كنتور برای تعدادی از چاه‌ها خبر داد و گفت: برای ساماندهی چاههای غیرمجاز هم در قالب قانون تعیین تكلیف چاهای فاقد پروانه، عمل می‌شود با این وجود اختلافی بین وزارت نیرو و دستگاه‌های نظارتی وجود دارد..