آبگیری هورالعظیم با آب شور و شیرین

به گزارش تاسیسات نیوز، تالاب هورالعظیم تنها باقیمانده تالاب‌های بسیار بزرگ بین‌النهرین است که حدود یک سوم مساحت آن در خاک ایران قرار دارد.

این تالاب که در روزگاری نه چندان دور به سبب ویژگی‌های بکر طبیعی‌ محل زندگی و امرار معاش بسیاری از مردم بود، اکنون به‌دلیل عدم تامین حقابه آن و همچنین فعالیت‌های شرکت‌های نفتی برای اکتشاف و استخراج نفت با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند.

چندی پیش رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور از آبگیری 70درصدی هورالعظیم خبر داد. این در شرایطی است که برخی از فعالان محیط‌زیست خوزستان آبگیری تالاب با آب رودخانه کرخه را تایید نمی‌کنند و ورود انواع پساب‌های تصفیه نشده کشاورزی به هورالعظیم را سبب از دست رفتن اکوسیستم طبیعی تالاب می‌دانند.

ناصر عبیات، فعال محیط زیست در این باره می‌گوید: آبگیری تالاب هورالعظیم با آب رودخانه کرخه واقعیت ندارد و آنچه به‌عنوان حقابه وارد تالاب شده است زهاب‌های شور نیشکر، پساب‌های آلوده کشاورزی و فاضلاب شهرهای دشت آزادگان و هویزه است.

وی همچنین با رد این ادعا که هورالعظیم دیگر منشا وقوع پدیده ریزگردها نیست، می‌افزاید: بخش عمده ریزگردهای اخیر خوزستان منشا داخلی دارند و خشکی تالاب‌ها و نداشتن رطوبت کافی خاک بر شدت این پدیده می‌افزاید و درباره هورالعظیم آنچه بسیار نگران کننده به نظر می‌رسد این است که در صورت عدم تامین حقابه قانونی این تالاب و خشکی مجدد آن حجم وسیعی از مواد سمی(به‌دلیل آبگیری بخش‌هایی از تالاب با پساب‌‌های کشاورزی) هم علاوه‌بر گردوخاک به ریه‌های مردم وارد خواهد شد.

علیرضا عامری از دیگران فعالان محیط‌زیست استان نیز با گلایه از شرایط نامطلوب بخش وسیعی از تالاب هورالعظیم می‌گوید: متاسفانه قسمت‌های گسترده‌ای از تالاب به‌منظور جاده‌سازی و استخراج نفت کاملا خشک شده است و در آن مناطق اثری از حیات وجود ندارد. عامری با رد ادعای آبگیری 70 درصدی تالاب با آب رودخانه کرخه می‌افزاید: خشکی بستر رودهای منتهی به تالاب نشان می‌دهد که این حجم آب از رودخانه کرخه وارد تالاب نشده است.

وی ادامه می‌دهد: تالاب خشک بهتر از تالابی است که به انواع و اقسام مواد سمی و شیمیایی آلوده باشد؛ چراکه این مواد رفته رفته حیات تالاب و حتی انسان‌هایی را که کیلومترها از آن فاصله دارند نیز با خطرات جدی مواجه خواهد کرد. این فعال محیط زیست می‌افزاید: در کشور با بحران آب روبه‌رو هستیم و ضرورت دارد برای استفاده از منابع آب اولویت‌بندی داشته باشیم، در چنین شرایطی آیا رکوردشکنی تولید صنایع آب‌بری چون فولاد در استان‌های فلات مرکزی باید در اولویت باشد یا تامین حق‌آبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها؟!

عامری با تاکید بر لزوم وجود واحدهای نظارت مردمی می‌گوید: اگر واقعا خواهان احیای هورالعظیم هستیم، لازم است علاوه‌بر نگاه جامع، مدیران، مردم، فعالان محیط زیست و گروه‌های تخصصی هم امکان نظارت و دسترسی به بخش‌های مختلف تالاب را داشته باشند.

سیدمحمدباقر نبوی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر نیز با اشاره به اهمیت تالاب هورالعظیم می‌گوید: این تالاب از نظر اکولوژیک، اجتماعی و اقتصادی جایگاه خاصی در کشور دارد و جمعیت حاشیه تالاب از طریق ماهیگیری، شکار پرندگان و صنایع دستی امرار‌معاش می‌کنند. نبوی درباره مشکلات پیش آمده برای تالاب می‌گوید: عدم تخصیص حقابه تالاب، فعالیت‌های غیرمسوولانه شرکت‌های نفتی و همچنین ورود پساب‌های تصفیه نشده همچون عوامل اصلی تخریب هورالعظیم در سال‌های اخیر است.

وی می‌افزاید: لازم است زهاب‌های کشاورزی، پساب‌های صنعتی و فاضلاب‌های شهری پیش از ورود به تالاب‌ها و رودخانه‌ها مطابق با استانداردهای بین‌المللی تصفیه شوند؛ چراکه ورود فاضلاب‌های خام به تخریب گسترده اکوسیستم منجر می‌شود. نبوی در ادامه درباره عدم تامین حقابه هورالعظیم می‌گوید: وقتی آبی وارد تالاب نشود رفته رفته کیفیت و عمق آب کاهش می‌یابد و تالاب قدرت خودپالایی‌اش را از دست می‌دهد و اینجاست که حیات آن به مخاطره خواهد افتاد.

وی با اشاره به اهمیت احیای تالاب هورالعظیم می‌گوید: علاوه‌بر کارکردهای زیست محیطی هورالعظیم یکی از جاذبه‌های گردشگری در سراسر دنیا تالاب‌ها هستند و ما هم می‌توانیم با مدیریت یکپارچه از این ظرفیت به‌منظور اشتغال‌زایی و رونق صنعت گردشگری استفاده کنیم.

وی می‌افزاید: هورالعظیم می‌تواند ثبت جهانی شود. در این زمینه کافی است سازمان محیط‌زیست کشور اقدام به جمع‌آوری آمار و اطلاعات دقیق تالاب کند و مشکلات زیست محیطی پیش آمده را سامان دهد؛ اما ثبت جهانی هورالعظیم مشکلی را حل نخواهد کرد و آنچه اهمیت دارد حفاظت و احیای تالاب است.

مهران مومن‌غریب، مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب استان خوزستان نیز می‌گوید: بیش از 60 درصد تالاب هورالعظیم با آب رودخانه کرخه آبگیری شده است؛ ولی بخش عمده مشکلات ما در این تالاب به فعالیت شرکت‌های نفتی مربوط می‌شود؛ چرا که این شرکت‌ها برای حفاری و استخراج نفت اقدام به مسدود کردن دریچه‌های بین حوضچه‌های تالاب می‌کنند.

مومن غریب درباره تامین حقابه هورالعظیم نیز اظهار می‌کند: متاسفانه در سال آبی جاری بارندگی مناسبی نداشته‌ایم و با توجه به اینکه سال زراعی را در پیش داریم لازم است در ارتباط با رهاسازی ذخیره آب سد کرخه با احتیاط عمل کنیم تا هم بتوانیم آب مورد نیاز کشاورزان را تامین کنیم و هم نیازهای زیست محیطی تالاب را مد نظر قرار دهیم. وی می‌افزاید: در همین زمینه تلاش می‌کنیم حق‌آبه قانونی هورالعظیم را مصوب کنیم تا در آینده مسائل زیست محیطی فدای نیازهای آبی بخش کشاورزی نشوند.

احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل سازمان محیط‌زیست خوزستان نیز با تایید آبگیری بخش‌هایی از تالاب هورالعظیم با آب رودخانه کرخه می‌گوید: از سال 80 تا 81 به‌دلیل مسائل امنیتی و با هدف حفظ آب جاری در قسمت ایرانی تالاب و همچنین به‌دلیل منحرف کردن مسیر رودخانه دجله و تخلیه آب هورالعظیم از سوی عراق، ایران اقدام به ساخت دایک مرزی بین قسمت ایرانی و عراقی تالاب کرد، از آن زمان تاکنون بخش ایرانی هورالعظیم تنها از آب رودخانه کرخه و در مواقع سیلابی آب رودخانه دویرچ و زهکش‌های مربوط به زمین‌های کشاورزی دشت آزادگان و کشت و صنعت نیشکر دهخدا استفاده می‌کند.

لاهیجان‌زاده با اشاره به آغار فعالیت شرکت‌های نفتی در هورالعظیم می‌گوید: از سال 89 وزارت نفت با هدف اکتشاف و استخراج نفت اقدام به خشک کردن حوضچه‌های 3، 4 و 5 تالاب کرد و با این اقدام، مساحتی حدود 60هزار هکتار از هورالعظیم را خشک کرد.

 

 

 

 

 

 

انتهای خبر