کوشش شدید برای ایجاد تلمبه آتشی – 3
به گزارش تاسیسات نیوز، نقشه نیوکومن در سال 1705 به مرحله اجرا درآمد. ماشین مزبور تشکیل می شد از دیگر گرمی که بخار آب تحت فشار بسیار در داخل استوانه سمبه را به شدت تغییر مکان می داد و چون سمبه به انتهای خط سیر خود می رسید با جریان آب سرد فقط استوانه را سرد می کردند و بخار آب موجود استوانه به سرعت انقباض می یافت و خلاء مطلوب ایجاد می شد آنگاه بار دیگر بخار آب از دیگ گرم که حرارت خود را کاملا حفظ کرده بود وارد در استوانه می شد و این عمل متناوبا تکرار می گردید.
از آنجا که سمبه در نتیجه این دوره متناوب حرکت رفت و آمدی منظمی می یافت می توانستند دسته شاهین مانندی به آن بیاویزند که آن را لنگر می نامیدند و به وسیله زنجیری به سمبه اتصال می یافت و این لنگر تلمبه را فرمان می داد و عمل خروج آب و خشک کردن چاه معدن به سرعت انجام می شد.
بار دیگر از خشک کردن چاه معدن گفتگو کردیم، زیرا این نکته در خور تاکید و تایید است که نیوکومن دستگاه خود را فقط به همین منظور اختراع کرده بود واصولا در فکر او نمی گنجید که ممکن است در موارد دیگر غیر از خروج آب از معدن آن را مورد استفاده قرار داد. برای او نیز همچون ساوری موضوع اصلی این بود که با لجاجت و سرسختی آب که نمی خواست از ارتفاع 10 متر و سی و سه سانتیمتر بالاتر بیاید مبارزه کند و به این منظور راه حل مسئله را ایجاد خلاء به وسیله انقباض بخار آب می دانست.
مفهوم دیگر این بیان آن است که ماشین نیوکومن را نمی توان به مفهوم کلمه نوعی از ماشین بخار دانست بلکه آن در مواقع نوعی ماشین هوا بود یعنی عامل محرک این ماشین فشار بخار آب نبود بلکه فشار جو موجب حرکت سمبه می گردید. از این توضیح به خوبی معلوم می شود که چرا خود مخترع نیز دستگاه خویش را ماشین جوی نامید.
مسلما استفاده کنندگان از این دستگاه نیز بیش از آن درصدد کنجکاوی برنیامدند. منظور ایشان تامین شده بود و ماشینی در اختیار داشتند که قوی تر از ماشین ساوری بود، سریع تر کار می کرد و خرج و زحمت آن نیز در مقایسه ناچیز محسوب می شد. این دستگاه که در ابتدای عمل شش بار در هر دقیقه سمبه را به حرکت در می آورد کم کم اصلاح شد و در هر دقیقه ایجاد 12 حرکت و گاه 15 حرکت می کرد و در بهترین انواع آن قدرت ماشین تا صد اسب بخار بالا می رفت.
نیوکومن و کاولی بزودی قرار شرکت با ساوری گذاشتند و مشترکا در سال 1705 امتیاز این دستگاه را به نام خود ثبت کردند ولی فقط در سال 1712 بود که اولین مشتری به سراغ ایشان آمد. مشتری مزبور صاحب یکی از معادن ذغال در وولور هامپتون بود، اما در مقام عمل ماشین مزبور به قدری کار خود را خوب انجام داد که طولی نکشید که صاحبان معادن دیگر نیز یکی بعد از دیگری به ایشان مراجعه کردند.
این دستگاه برای رواج و استفاده هیچگونه زحمتی نیافت زیرا حسن اساسی آن این بود که قابلیت هر نوع اصلاح و تکمیلی را داشت و حال آنکه دستگاه هایی که تاکنون برای خروج آب به کار میرفتند و با قدرت اسب و یا آسیای بادی کار مر کردند فوق العاده در خور اصلاح بودند و یا اصلا قابلیت تکمیلی نداشتند.
نوعی از آن که در سال 1712 معمول شد آنقدر ساختمان زمخت و ناهنجار داشت که به زودی، پی در پی یکدیگر، اصلاحات اساسی در اجزای آن به عمل آوردند بطوریکه در اواسط قرن هجدهم ماشین مزبور به مرحله تکامل واقعی رسیده بود. اولین اصلاح اساسی در شیرهای آن بعمل آمد.
دستگاه سه شیر داشت. اولی برای آن بود که بخار را از دیگ گرم وارد در استوانه کند، دومی واسطه ورود آب سرد به دور استوانه می شد و سوی برای خروج آب از تلمبه به کار می رفت و این هر سه طبعا با دست کار می کردند و بنابراین می بایست کارگری را همواره برای تنظیم آنها بگمارند.
آیا خود نیوکومن به فکر افتاد که عمل این شیرها را خودکار کند؟ آیا کارگر که کودکی به نام پوتر بود این مشکل را حل کرد؟ هنوز در این مسئله تردید هست. قدر مسلم این است که در سال 1713 توانستند به وسیله نخی که به لنگر ماشین تعبیه می کردند کاری کنند که خود دستگاه در موارد لزوم شیرها را باز و بسته کند. آنگاه در سال 1718 مکانیسینی به نام بایتون این روش مقدماتی را حذف کرد و میله های فلزی مناسب به جای نخ قرار داد. از این پس دستگاه مزبور می توانست خود به خود و بی واسطه انسانی کار خویش را انجام دهد.
آنگاه درصدد اصلاح دیگ گرم برآمدند. یاکوب لویپولد آلمانی (1727-1674) در سال 1725 وسیله ای برای ازیاد فشار بخار موجود در آن یافت و جیمز بریندلی انگلیسی _1772-1716) در سال 1760 موفق گردید که خروج و ورود آب را در دیگ تنظیم کند. انگلیسی دیگری به نام جان اسمیتون (1792-1724) روشی ابداع کرد که به کمک آن ساختمان استوانه و سمبه در کارخانه با دقت بسیار انجام می گرفت و ارزش آن این بود که از خروج بخار و اتلاف آن جلوگیری به عمل می آمد. خلاصه موضوع آنست که ماشین نیوکومن نیم قرن بعد از تولد توانست با پیروزی نمایان تمام نواحی صنعتی اروپا را تصرف کند.
در سال 1732 برای اولین بار وارد فرانسه شد و در این مملکت نیز مانند انگلستان آن را برای خشک کردن چاه معادن مورد استفاده قرار دادند در کشور هلند مخصوصا برای خشک کردن نواحی باتلاقی به کار رفت و در ممالک دیگر بیش و کم آن راب برای مشروب کردن مزارع و باغ ها و توزیع آب در شهرها به کار می بردند، بطوریکه چند صد عضو از آن در انگلستان رواج یافته بود. این دستگاه ها عظمت خارق العاده داشتند و در مواردی ارتفاع آن از خانه های دو طبقه بیشتر بود.
لنگر وزین آن با کندی و طمانینه خاصی به حرکت در می آمد و هرجا که نمونه ای از آن یافت می شد جمعیت بیکاران جمع می شدند و حیرت زده آن را نگاه می کردند.
آخرین ماشین نیوکومن فقط در سال 1934 به افتخار بازنشستگی نائل آمد. این ماشین را که در سال 1787 ساخته شده بود همچون جسم مقدس و متبرکی در قریه بارنسلی در ایلت یورکشایر انگلستان حفظ کرده اند. لنگر آن بیش از هفت متر طول دارد و ارتفاع استوانه آن سه متر و سی سانتیمتر است. در سال 1951 به مناسبت نمایشگاهی که در انگلستان از ماشین های صنعتی افتتاح شده بود اداره معادن ذغال سنگ این مملکت از سر شوخی و مزاح بار دیگر آن را به کار انداخت.
اینکار چندان ساده و آسان نبود گاهگاه سمبه از بالا رفتن خودداری می کرد و زمانی دیگر پایین رفتن را فراموش می نمود و یا فریادهای جگرخراش از خستگی بر می کشید و آهسته توقف می کرد. در هر صورت بعد از 147 سال خدمت شایسته عذر او را پذیرفته بود. در ایام جوانی و دوران شباب این ماشین می توانست با هر ضربت سمبه 50 گالون یعنی 627 لیتر آب را با ارتفاع 40 متر بالا برد.
انتهای خبر