پیشقدمی بنام دنی پاپن – قسمت 1

به گزارش تاسیسات نیوز، حقیقت آنست که در دوران قرن هفدهم مسئله خروج آب از چاه فقط در معادن مطرح نبود. هرجا که بالا بردن آن به ارتفاع مهمی مورد احتیاج بود عین این مسئله مطرح می شد: چه برای خروج آب از چاه های معمولی، چه برای آب دادن باغها و ایجاد چشمه ها و فواره ها و یا خشک کردن زیر زمین هایی که آب در آنها جمع می شد با همین مشکل مواجه می شدند.

فن ساختمان تلمبه ها که از دوران عتیق مورد استفاده قرار می گرفت هیچگونه مشکلی ایجاد نکرد تا روزی از روزهای سال 1637 که چشمه ساز دوک بزرگ شهر فلورانس با نهایت حیرت مشاهده کرد که آب از اوامر او اطاعت نمی کند و به هیچ عنوان حاضر نیست در لوله ها بالا رود. برای رفع این مشکل از گالیله مشورت کردند و وی اظهار داشت که ممکن نیست بتوان به کمک وسایل عادی آب را بیش از ارتفاع 31 قدم یعنی 101 متر و سی و سه سانتیمتر بالا آورد.

به محض اینکه، همچون پاه شهر فلورانس، لوله تلمبه را در عمق بیشتری فرو می بردند آب از چسبیدن به سمبه خودداری می کرد و در قسمتی از طول لوله که مافوق این ارتفاع قرار داشت خلائی ایجاد می کرد.

 

 

 

همه می دانند که چگونه این تجربه توجه توریچلی را جلب کرد و چگونه توانست با اتکای این موضوع کشف کند که اگر آب قادر نیست که از 10 متر و 33 سانتیمتر بالاتر بیاید به این علت است که ستون آبی به این ارتفاع با فشار هوا بر سطح آب تعادل ایجاد می کند؛ و نیز چگونه تجربه پاسکال در بالای کوه پویی دو دوم در فرانسه نظر توریچلی را تایید کرد و در نتیجه مساعی مردانی از قبیل اوتودوگریک و رابرت بویل و ماریوت تمام مکانیک گازها بر تجربه مزبور متکی شد.

خلاصه موضوع آن است که در حدود اواخر قرن هفدهم تمام فیزیک دانان بر این مسئله واقف بودند که اگر آب قادر نیست که در داخل لوله از ارتفاع 10 متر و سی و سه سانتیمتر بالاتر رود علت آنست که فشار جو مانع آنست. نتیجه این موضوع خود بخود واضح بود: اگر می خواهند آب را وادار کنند که با ارتفاع بیشتری بالا رود باید بتوانند این فشار را حذف کنند و به مفهوم دیگر در قسمت بالای سمبه خلاء بوجود آورند.

 

 

 

حداقل می توان گفت که این فکر در سال 1671 برای دنی پاپن جوان پیدا شد.

 

 

 

این شخص که در 22 اوت سال 1647 در شهر بلوآ متولد شده بود در سال 1671 بیست و چهار سال داشت و به کار طبابت می پرداخت، اما بیش از کار طب در دانش فیزیک به تجربه مشغول بود. وی در مسقط الراس خود با خانم بزرگی از اهل شهر بلوآ آشنایی یافته بود و این بانوی بزرگ همسر وزیر بی نظیر، کولبر بود. چگونه ممکن بود که این بانو از حمایت همشهری خود که استعداد شایسته ای در علم نشان می داد خودداری کند؟

 

 

 

بدون تردید کافی بود که همسر مزبور به عنوان سفارش کلمه ای در خصوص او به هویگنس بگوید و دانشمند بزرگ او را به سمت معاون خود انتخاب کند.

 

 

 

نابغه بزرگ هویگنس در این اوقات از دوستی و مراحم کولبر برخوردار می گردید. در همین هنگام لویی چهاردهم امر به ساختمان کاخ ورسای داده بود و متخصص بزرگ باغ سازی لنوتر کار تزئینات و ایجاد چشمه های بزرگ و آبشارها و استخرهای آن را بر عهده داشت. این هنرمند از جمله در پی وسیله ای می گشت که بتواند آب رودخانه سن را ابتدا تا سطح قنات مارلی بالا آورد و از آنجا آن را به باغ های ورسای برساند و در موارد متعدد از هویگنس تقاضا می کردند که بیاید و نظر خود را در مورد بعضی نقشه های تلمبه سازی و بالا آوردن آب اظهار دارد.

 

 

 

اما در همین اوقات دانشمند بزرگ ساعت آونگ دار دیواری و ساعت جیبی با فنر مارپیچی را اختراع می کرد و در عین حال قوانین اصلی مکانیک را کشف می نمود و برای منجم مشهور کاسینی دوربین های نجومی بزرگ می ساخت.

این اکتشافات شورانگیز و حیرت آور به مراتب بیشتر جلب توجه او را می کرد تا مشکلاتی که برای آبیاری کاخ ورسای با آن مواجه بودند. به همین دلیل کارهای عملی مزبور را بر عهده معاون خود گذاشت و بنابراین در حدود سال 1671 دنی پاپن مجبور شد که درباره مسئله ساختمان تلمبه ها و وسایلی که به کمک آنها ممکن است آب را به ارتفاعی بیش از 31 پا بالا کشید به تفکر پردازد.

 

 

 

برای اینکار می بایست در لوله های آب ایجاد خلاء کنند بنابراین کافی بود که لوله های مزبور را به ماشین تخلیه هوا متصل سازند اما ماشین تخلیه هوای بزرگ و اصلاح شده ای که برای همین منشور ساخته باشند. جستجو کننده جوان در سال 1674 در اولین کتاب خود عینا همینطور دستور داد و نام کتاب مزبور این بود: (( تجارب جدید درباره خلاء و شرح ماشینی که برای ایجاد آن می توان به کار برد)).

 

 

ادامه دارد…

 

 

 

 

 

 

انتهای خبر