پاسخ به معمای ریزش پلاسکو – 1

به گزارش تاسیسات نیوز،  هیات ویژه بررسی حادثه پلاسکو، با انتشار گزارش 23 صفحه‌ای درباره «دلایل فاجعه» و «سطح خطر نهفته در پایتخت ناشی از وجود ساختمان‌های مشابه»، به «معمای ریزش» پاسخ داد. هیات ویژه در گزارش خود به رئیس‌جمهور و عموم مردم، از 7 پارامتر «محرک آتش» و «تسری آتش» در پلاسکو همچون «اجناس قابل اشتعال داخل ساختمان و نبود سیستم‌های اعلام و اطفای حریق»، نام برده است که در کنار 10 اشکال در فرماندهی مدیریت حادثه، باعث شد «حریق جزئی» ناشی از اتصال برق، به «حریق کلی» و «فروپاشی سازه» منجر شود.

هیات ویژه گزارش ملی حادثه ساختمان پلاسکو روز گذشته در حضور اصحاب رسانه چکیده‌ای 23 صفحه‌ای از 1700 صفحه گزارش تهیه شده درخصوص ابعاد مختلف این حادثه را منتشر کرد.

این گزارش که به دنبال دستور رسمی رئیس‌جمهوری و پس از 2 ماه تحقیق 6 کمیته تخصصی و 10 عضو اصلی این هیات ویژه تدوین شده است، ماموریت داشت به پنج سوال اصلی شامل «علت آتش‌سوزی و ریزش ساختمان»، «نحوه مدیریت حادثه»، «کیفیت مدیریت بحران»، «شناسایی راه‌های پیشگیری از تکرار حوادث» و «پیشنهاد یکسری اقدامات و اصلاحات در حوزه‌های مرتبط با ایمنی و پیشگیری مدیریت» به دولت پاسخ دهد.

این گزارش از یک سو به معمای ریزش ساختمان پلاسکو در اثر یک آتش‌سوزی جزئی پاسخ می‌دهد و از سوی دیگر ضمن اینکه سطح و درجه خطر حوادث مشابه ساختمان پلاسکو در ساختمان‌های بلندمرتبه شهر تهران و سایر کلان‌شهرها را محاسبه کرده، به صراحت برای نجات پلاسکوهای پایتخت از حوادث مشابه 15 تکلیف ضربتی برای مجموعه دولت، مالکان یا بهره‌برداران ساختمان، شهرداری، وزارت راه و شهرسازی، نظام مهندسی و همچنین سازمان‌های آتش‌نشانی و مدیریت بحران به رئیس‌جمهوری پیشنهاد کرده ‌است تا قوانین و مقررات و ضمانت‌های لازم برای اجرای این تکالیف در دولت و مجلس به تصویب برسد.

نقشه‌ای که برای اجرای تکالیف 15گانه از سوی این هیات ویژه در چهار بعد طراحی شده ‌است یک جهت اصلی را دنبال می‌کند. در قالب این جهت اگر هیات دولت مطابق قول رئیس‌جمهوری به هیات ویژه، تکالیف ضربتی را به سرانجام برساند، ریسک آتش‌سوزی از طریق ایمن‌سازی ساختمان‌های موجود در پایتخت کاهش پیدا می‌کند، ساختمان‌ها در برابر حریق جزئی مقاومت حداقلی پیدا می‌کنند و در نتیجه احتمال تبدیل حریق جزئی به حریق گسترده و کلی و نهایتا ریزش ساختمان کاهش می‌یابد و از همه مهم‌تر ضعف و اشکالات کلیدی در فرماندهی مدیریت بحران شهر تهران به‌عنوان عاملی که با استناد به جزئیات گزارش، وجود آن باعث ریزش و تلفات انسانی در حادثه پلاسکو شد، برطرف می‌شود.

به تعبیر دیگر یافته‌های تحقیقات هیات‌ویژه گزارش ملی ساختمان پلاسکو نشان می‌دهد: با به‌کارگیری این تکالیف، شهر تهران و ساختمان‌های بلندمرتبه و قدیمی درون آن به لحاظ ایمنی احیا می‌شوند و همچنین ضعف فرماندهی مدیریت بحران شهر تهران برطرف خواهد شد.

هیات ویژه گزارش ملی ساختمان پلاسکو با مدل‌سازی کامپیوتری فرآیند آتش‌سوزی و سرایت آتش به طبقات و ریزش ساختمان در این گزارش درخصوص معمای ریزش ساختمان پلاسکو در اثر یک آتش‌سوزی تصریح کرده ‌است: سه مولفه شامل وجود محرک‌های آتش‌سوزی در ساختمان پلاسکو، خلأ تجهیزات ایمنی و پیشگیری از آتش‌سوزی در ساختمان، اشکالات فرماندهی و مدیریت بحران شهر تهران باعث شد آتش‌سوزی که ابتدا در اثر یک اتصال برق و نشت همزمان گاز از کپسول گاز در طبقه دهم به وجود آمده در کمتر از 2 ساعت تبدیل به آتش‌سوزی گسترده شود و در نهایت در کمتر از 4 ساعت کل ساختمان ریزش کند.

این هیات در مورد دلایل گسترش سریع آتش در ساختمان که منجر به ریزش آن در سه مرحله شده،‌ ضمن رد شایعه وقوع انفجار به 7 دلیل اصلی اشاره کرده است. طبق یافته‌های کمیته‌های تخصصی این هیات حقیقت‌یاب بار حریق بسیار زیاد به‌خاطر حجم زیاد پارچه، خلأ پلکان اضطراری در ساختمان، ارتباط کامل بین فضاها از طریق سقف کاذب، نبود سیستم بارنده خودکار و سیستم اعلام حریق، نبود سیستم گرمایش استاندارد، موانع زیاد برای فعالیت آتش‌نشانان در ساختمان و کمبود جدی در فرماندهی، سازماندهی و فرآیند عملیات مدیریت بحران تیم‌های عملیات و امداد و نجات مهم‌ترین دلایلی است که در این گزارش به‌عنوان دلایل گسترش آتش در ساختمان پلاسکو به آن اشاره کرده‌اند. این گزارش پس از توضیح درباره معمای ریزش پلاسکو، درجه و سطح خطر ناشی از وجود پلاسکوها در پایتخت را تشریح می‌کند.

در این گزارش به صراحت در مورد ساختمان‌های بالای 30 سال به‌خصوص خطر آتش‌سوزی‌های مشابه در ساختمان‌های بلندمرتبه قدیمی هشدار داده و اعلام کرده است: در صورت بروز حریق و عدم اطفای آن در زمان کوتاه این نوع ساختمان‌ها در معرض فروپاشی قرار می‌گیرند. بررسی‌های هیات ویژه گزارش ملی ساختمان پلاسکو درباره نحوه عملیات امداد و نجات از یک واقعیت مغفول مانده درباره بلندمرتبه‌های شهر تهران پرده برداشته است که به گفته اعضای این تیم حقیقت‌یاب به یک تصور ذهنی غلط بهره‌برداران برج‌های مسکونی و غیرمسکونی مربوط است.

این واقعیت به راه‌پله‌های ساختمان‌ها برمی‌گردد و مشخص شده در حادثه آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو، راه‌پله‌ها در همان دقایق ابتدایی آتش سوزی به خاطر آکنده شدن از دود، تیرگی و حرارت زیاد عملا قابلیت تردد و فرار برای افراد معمولی(ساکنان ساختمان) را از دست داده است. هیات ویژه در این بخش از گزارش خود شرایط راه‌پله‌های برج‌ها حین آتش‌سوزی را یک هشدار برای بهره‌برداران پلاسکوهای موجود دانسته و در بخش سوم گزارش خود برای نجات پلاسکو‌های شهر یک نقشه چهار بعدی شامل 15 تکلیف برای مالک یا بهره‌برداران، شهرداری، دولت(وزارتخانه‌ها، نظام مهندسی و دستگاه‌های دولتی) و سازمان‌های آتش‌نشانی و مدیریت بحران ارائه داده است.

اعضای هیات ویژه گزارش ملی پلاسکو این تکالیف را این‌گونه تشریح کرده‌اند: نصب آسانسور مخصوص دسترسی آتش‌نشانی در برج‌ها و محافظت محدوده آسانسورها در برابر آتش‌سوزی، نصب سیستم کشف و اعلام حریق در همه ساختمان‌ها، نصب شبکه بارنده خودکار، برطرف کردن خلأ‌های بازرسی، نظارت و تامین ایمنی در همه سازه‌ها، الزام به اجرایی کردن اخطارها و دستورها و حذف موانع برای ملزم کردن مالکان به رفع نقص و مسیر قانونی برای اخطارها پنج تکلیف ابتدایی است که برای هر چهار گروه تعریف شده است.

 

از سوی دیگر لحاظ مقررات ایمنی در زمان صدور مجوزهای تراکم ساختمانی، تغییر کاربری و بلندمرتبه‌سازی، ریسک حریق و کاهش خطرپذیری در ساختمان‌های قدیمی استراتژیک، دولتی و عمومی، تکمیل مباحث مقررات مباحث 2 (استفاده از مراجع ذی‌صلاح در ساخت‌وساز) و 22(مدیریت و نگهداری ساختمان)، بررسی دوره‌ای ساختمان‌ها از سوی شرکت‌های دارای صلاحیت و طراحی سازه‌های جدید براساس مدلی که اگر بخشی از سازه دچار حریق شد، خرابی به‌صورت پیش‌رونده منجر به خرابی کل نشود.

همچنین این تحقیقات نشان می‌دهد باید نقشه جانمایی راه‌های خروج اضطراری، فایرباکس‌ها و محل فیوزهای قطع برق در برج تحویل سازمان آتش‌نشانی شود، شناسنامه ایمنی حریق برای تمامی ساختمان‌های موجود با ضوابط حداقلی و برای ساختمان‌های جدید براساس مقررات ملی تهیه شود، برای مالکان و بهره‌برداران و سازنده‌های بی‌توجه به اجرای مباحث مقررات ملی ساختمان مجازات انتظامی پیش‌بینی شود، کانون جامع نظام مسوولیت ساختمان نیز تدوین شود. به این معنی که مسوولیت هر فردی در یک ساختمان به تناسب جایگاه وی در برابر ایمنی و حریق روشن شود.

آخرین تکلیفی که از سوی این هیات تعیین شده به مدیریت ریسک و بیمه مربوط می‌شود. براساس این تکلیف نیاز است تا بیمه مرکزی برج‌ها را به اجرای طرح بیمه جامع و مالکان برج‌ها را به اخذ بیمه‌نامه ملزم کند.

نکته قابل توجه آنکه براساس اطلاعات به‌دست آمده از سوی این هیات ساختمان پلاسکو در سال 89 به مبلغ 6 میلیارد و 800 هزار تومان تحت‌پوشش بیمه قرار گرفته است اما در سال‌های بعد بنا بر اظهار مسوولان شورای ساختمان، عدم تمدید بیمه نامه به‌طور عمده ناشی از زیاد بودن هزینه بیمه و به جهت صرفه‌جویی در هزینه‌ها بوده ‌است.این گزارش با توجه به اینکه اگر یک ربع زودتر ساختمان تخلیه می‌شد(یافته‌های این هیات نشان می‌دهد ساختمان پلاسکو به جای ساعت 11 و 5 دقیقه باید در ساعت 10 و 50 دقیقه تخلیه می‌شد) تلفات انسانی به وجود نمی‌آمد؛ اشکالات، نقاط ضعف و اشتباهات فنی مدیریت بحران شهر تهران را مورد تحلیل قرار داده است.

یکی از اشکالات اولیه مدیریت بحران حادثه پلاسکو این است که عملیات اطفای حریق برخلاف آنچه باید انجام می‌شد به اجرا درآمد. به این معنی که برای اطفای حریق ساختمان پلاسکو عملیات ابتدا به‌صورت تهاجمی و در ادامه به شکل تدافعی و از خارج ساختمان شکل گرفت، این در حالی است که براساس الگوی استاندارد در عملیات اطفای حریق ساختمان‌های بلند اولویت با جلوگیری از گسترش حریق و بعد از آن ادامه عملیات به شکل تهاجمی است.

 

 

ادامه دارد…

 

 

 

 

 

 

انتهای خبر