وضعیت قرمز چاه‌های غیرمجاز

به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، بحران آب بر سر سفره‌های زیرزمینی ایران سایه انداخته و آمار و ارقامی که درباره این منابع آبی اعلام می‌شود، چندان خوشایند نیست؛ به طوری‌ که طبق آخرین آمار، تمامی دشت‌های کشور با افت سطح منابع آب زیرزمینی مواجه هستند. ۴۰۵ دشت ایران در وضعیت ممنوعه است و ۱۷ دشت دیگر نیز در حال بررسی است که این موضوع بسیار هشداردهنده به نظر می‌رسد.

وضعیت قرمز چاه‌های غیرمجاز

آمار و ارقام مختلفی درباره تعداد چاه‌های غیرمجاز اعلام می‌شود؛ حدود ۴۷۰ هزار حلقه چاه مجاز و حدود ۳۲۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد. کل برداشت آب به صورت مجاز، ۴۹ میلیارد مترمکعب و به صورت غیرمجاز ۷.۳ میلیارد مترمکعب است. گفته می‌شود یکی از برنامه‌های وزارت نیرو این است که چاه‌های غیرمجاز تعیین تکلیف شود، البته از ۳۲۰ هزار چاه غیرمجاز ۲۲۰ هزار چاه زیر ۲۰ متر است و برداشت قابل توجهی از آن‌ها صورت نمی‌گیرد.

وقتی گفته می‌شود حدود ۴۷۰ هزار حلقه چاه مجاز و حدود ۳۲۰ هزار حلقه غیرمجاز داریم که سالی ۱۳ تا ۱۴ هزار حلقه مسدود می‌شود، یعنی نزدیک به ۲۰ تا ۲۲ سال زمان می‌برد که همه چاه‌های غیرمجاز کشور مسدود شوند.

از میان ۴۸۷ هزار حلقه چاه دارای پروانه بهره‌برداری، حدود ۴۱۶ هزار حلقه چاه مربوط به بخش کشاورزی است. تاکنون برای ۴۸۷ هزار حلقه چاه کشاورزی، شرب، صنعت و خدمات پروانه بهره‌برداری صادر شده است. از این تعداد ۴۱۶ هزار حلقه مربوط به بخش کشاورزی است و عمده‌ تخلیه آب سفره‌های زیرزمینی مربوط به مصارف این بخش است.

طبق آمارهای وزارت نیرو، ۱۱۴ هزار حلقه چاه غیرمجاز با عمق بیش از ۲۰ متر در کشور وجود دارد. چاه‌های یاد شده با ۵.۵ میلیارد مترمکعب تخلیه از منابع زیرزمینی تاثیر سنگینی بر منابع این بخش دارند و ۸۰ درصد از تخلیه چاه‌های غیرمجاز را به خود اختصاص داده‌اند. در این بین، ۲۰۰ هزار حلقه چاه کم عمق و چاهک غیرمجاز نیز وجود دارند که تخلیه چندانی از منابع آب زیرزمینی ندارند. این چاه‌ها عمدتا از آب‌های سطحی استفاده کرده و آب‌دهی یک لیتر در ثانیه دارند.

افزایش کسری مخازن سفره‌های زیرزمینی

در نخستین روز تابستان سال جاری بود که قاسم تقی‌زاده خامسی- معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا- در یک نشست خبری اعلام کرد: مخازن سفره‌های زیر زمینی آبی کشور ۱۳۰ میلیارد مترمکعب کسری دارد و این میزان کسری با یکسال بارندگی تأمین نمی‌شوند، زیرا ما حدود ۱۰ سال خشکسالی داشتیم.ما به دلیل بارندگی‌ها ۷۶ میلیارد مترمکعب ورودی آب داشتیم، اما همه این میزان را نتوانستیم نگه داریم.

به گفته وی بخشی به تالاب‌ها و بخشی به دریاها رفته است. مخازن سدها می‌تواند کلاً ۵۰ میلیارد مترمکعب آب نگه دارند که از این میزان ۲۰ درصد آن برای سیلاب‌های احتمالی خالی نگه داشته می‌شود.

آمار ارائه شده توسط تقی‌زاده خامسی طی سه ماه گذشته تغییر یافت و طبق آخرین آمار و به نقل از وزارت نیرو در حال حاضر کسری تجمعی سفره‌های زیرزمینی به ۱۳۴ میلیارد مترمکعب رسیده است. طبق این آمار ۱۰ هزار روستای کشور هنوز آب پایدار ندارند و شرایط آبی کشور مناسب نیست. مسئولان بر این باورند که در ابتدا باید مصرف را کنترل کنیم و اولویت مدیریت مصرف در بخش کشاورزی است که حدود ۹۰ درصد آب را در اختیار دارد.