بازرسان در سیستم فعلی به مدیران نان می‌دهند

طی سال‌های اخیر تبدیل شدن سازمان نظام مهندسی به بنگاه‌های اقتصادی و اداری و نبود نظارت دقیق بر عملکرد هیات مدیره‌ها، این سازمان‌ها را از پرداختن به وظایف اصلی و حرفه‌ای خود منحرف کرده و این در حالی است که در کشورهای دیگر، نهادهای مشابه هیچ دخالتی در امور مالی، اداری و مهندسی ندارند.

به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، علی‌رغم اینکه طبق قانون، سازمان های نظام مهندسی باید از مسائل مالی و اقتصادی فاصله بگیرند و به وظایف قانونی خود یعنی ارتقای جایگاه مهندسی بپردازند؛ اما به گفته صاحب نظران، در سال های گذشته نظامات مهندسی به امور خارج از وظایف خود پرداخته اند و در این پروسه تنها منافع عده خاصی تامین شده است.

این رویکرد‌ خود موجب بروز مشکلات متعددی در این سازمان‌ها شده و لازمه رفع آنها، اصلاح این ساختار است.

در این بین یکی از عوامل مهم در بروز این مسائل، ضعف بازرسی و نظارت بر عملکرد مسئولان سازمان‌های نظام مهندسی است.

به طوری که فقدان سیستم‌ بازرسی دقیق در این سازمان‌ها منجربه افزایش تخلفات در آنها شده و نمونه بازر آن در اختلاس های اخیر قابل مشاهده است.

برخی بر این باورند که با توجه به ناکارآمدی شورای مرکزی و بازرسان در نظارت بر عملکرد هیات مدیره‌ها، باید یک سیستم نظارتی دقیق، فراتر از آنچه که اکنون در این سازمان‌ها به عنوان سیستم بازرسی وجود دارد، تعریف شود تا به طور دقیق بر این سازمان‌ها اعمال نظارت و کنترل کند؛ سیستمی که در آن تمامی اقدامات و سازوکارهای مالی به صورت شفاف و مشخص در اختیار اعضای سازمان و جامعه مهندسان قرار گیرد و در عین حال با متخلفان برخورد شود.

در همین راستا رییس کمیسیون حقوقی انجمن انبوه سازان استان تهران با اشاره به اینکه در همه نهادها و Ngo ها مسئله ای به نام بازرسی مطرح است، گفت: بازرسی به معنای جایگاهی است که باید به طور دقیق عملکردها و به خصوص مسائل مالی را کنترل کند.

محمد علی ربانی با اشاره به ضعف های موجود در این زمینه بیان کرد: متاسفانه در بازرسی هایی که انجام می شود، بازرسان به مدیران نان می دهند. چرا که می دانند اگر بخواهند با مدیران در بیفتند، درواقع شرایطی از سوی مدیران برای آنها ایجاد می شود که در آینده دیگر نمی توانند از این سمت برخوردار باشند.

ضرورت پیش بینی ساختار مستقل برای بخش بازرسی

وی ادامه داد: از همین رو عیب و ایراد در این حوزه مربوط به بخش بازرسی است و برای رفع این ضعف ها باید استقلالی برای بخش بازرسی قائل شوند تا به واسطه این استقلال، افرادی که وظیفه بازرسی را برعهده می گیرند، امکان کنترل و نظارت بر عملکرد مدیران را داشته باشند و طبق قانون تجارت، تخلفات انجام شده را گزارش دهند.

رییس کمیسیون حقوقی انجمن انبوه سازان استان تهران با ابراز تاسف از اینکه تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است، تصریح کرد: در دوره هشتم یکی از مهمترین اهداف اعضای هیئت مدیره باید شفافیت مالی باشد و این مهم به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

وی خاطر نشان کرد: شفاف سازی مالی در سازمان های نظام مهندسی نیز در گروی بازرسی دقیق انجام می پذیرد.

شفاف سازی امور حرفه ای، گام مهم در ارتقای بازرسی

در همین حال رییس سازمان نظام مهندسی استان هرمزگان درخصوص راهکارهای ارتقای بازرسی در سازمان های نظام مهندسی گفت: وضعیت بازرسی و کنترل در سازمان ها از یک استان به استان دیگر متفاوت است و برای آسیب شناسی در این حوزه باید مفهوم کنترل و بازرسی در شورای مرکزی و سازمان های نظام مهندسی را به طور جداگانه بررسی کنیم.

مهدی رضایی با بیان این مطلب افزود: در برخی از موارد، ضعف بازرسی، مربوط به شورای مرکزی است و در مواردی نیز استان های خاصی را در برمی گیرد.

وی ادامه داد: اما به طور کلی در برخی از استان ها اقدامات مناسبی را انجام داده اند که می تواند به عنوان الگو در سایر استان ها هم مورد استفاده قرار بگیرد.

رضایی در تشریح این اقدامات بیان کرد: به طور مثال در بحث بازرسی و کنترل، بسیاری از استان ها به این سمت و سو رفته اند که این بازرسی و کنترل را چه در امور اداری و چه در امور حرفه ای سازمان، به سمت شفافتر شدن و در معرض دید قرارگرفتن ببرند و حتی مراجع مختلف در آن دخیل شده اند.

طراحی نرم افزاری برای بازرسی دقیق در ساخت و ساز

وی همچنین در تشریح الزامات بهبود بازرسی در امر ساخت و ساز ادامه داد: به عنوان نمونه اگر یک نرم افزاری طراحی شود که عوامل دخیل در ساخت و ساز اعم از مالک، ناظر، سازمان نظام مهندسی و راه و شهرسازی به صورت همزمان درخصوص وضعیت نظارت، بازرسی و کنترل فعالیت های ساختمانی در جریان قرار بگیرند، عملا می توان بهترین بازرسی و کنترل را روی فعالیت های حرفه ای انجام داد.

رضایی با بیان اینکه این گونه فعالیت ها در برخی سازمان های نظام مهندسی استان ها انجام شده است، افزود: استان هرمزگان به دنبال استفاده از این تجربیات است و به طور قطع استان های دیگر نیز به فکر استفاده از چنین اقداماتی هستند و اگر این گونه اقدامات شکل منسجمی پیدا کند، کفایت خواهد کرد.

جایگاه بازرسی در ساخت و ساز و عملکرد هیئت مدیره ها

رییس سازمان نظام مهندسی استان هرمزگان اضافه کرد: مگر اینکه به طور مثال این بحث بازرسی را برمبنای آن بازرسی تعریف کنند که در شیوه نامه ابلاغی وزارت راه و شهرسازی به آن اشاره شده و در این صورت باید به بحث بازرسی به عنوان یک مقوله جدید یا بازار جدید باید نگاه کنیم.

وی ادامه داد: اما اگر منظور این نباشد و بازرسی به معنی کنترل بر فعالیت هایی باشد که اعضای هیئت مدیره انجام می دهند، هر کدام مقوله متفاوتی است که بحث جداگانه ای می‌طلبد.

اما به هر جهت در بخش کنترل که بازرسان باید بر روی فعالیت اعضای هیئت مدیره نظارت داشته باشند، ضعف هایی مشاهده می شود که این ضعف ها شاید به اعضا مربوط نباشد و بیشتر به ساختار قانونی یا فعالیت بازرسان یا نوع عملکرد آنها باز می گردد.

لزوم تغییر در نحوه انتخاب بازرسان

این موضوعات در حالی مطرح می شود که به عقیده بسیاری از صاحب نظران، انتخاب بازرسان از سوی هیئت مدیره ها خود عاملی است که موجب می شود تا بازرسان امکان برخورد جدی با عملکردهای مغایر با قانون هیئت مدیره ها و تخلفات آنها را نداشته باشند.

رضایی در این خصوص معتقد است: در بسیاری از جاها نوع انتخاباتی که در سازمان وجود دارد، می تواند به نحوه دیگری انجام پذیرد تا بتواند موثرتر باشد. ازجمله این موضوعات شورای انتظامی است. حتی در ساختار شورای مرکزی نیز بعضا انتخاب هایی صورت می گیرد که اگر به شیوه کنونی انجام نگیرد، شاید بتواند تاثیرگذاری بیشتری به همراه داشته باشد.

ایراد در انتخاب بازرسان و اعضای شورای مرکزی

وی تاکید کرد: همین مسائلی که در انتخاب بازرسان در سازمان های نظام مهندسی وجود دارد، در شورای مرکزی و یا انتخاب خود اعضای شورای مرکزی نیز وجود دارد. این موارد دست به دست هم می دهد تا آن اثربخشی که هر کدام از آنها می توانند داشته باشند، کمرنگتر شود.

رضایی یادآور شد: این اشکالات به قانون برمی گردد و باید برای اصلاح آنها به سراغ اصلاح قانون برویم. تعجیل در اصلاح قانون و یا نادیده گرفتن هر یک از بخش ها در اصلاح قانون، آن قانون را ناکارآمد می کند.

وی خاطرنشان کرد: برای بهبود وضعیت بازرسی در سازمان های نظام مهندسی باید تمامی عوامل حضور موثر و محکم و قوی داشته باشند تا نتیجه خوبی از آن حاصل شود.