ارشمیدس هنر مهندسی را ایجاد کرد – 2
به گزارش تاسیسات نیوز، مشکل مسئله در اینجا بود که استاتیک دانشی است نظری و ماشین های ساده موجوداتی هستند عینی و عملی و برای دانشمند گودال بزرگی مابین این دو مرحله وجود داشت که می بایست با جهشی از آن بگذرد.
شاید در زمان افلاطون هرگز ارشمیدس موفق به جهش از این گودال نمی گردید لیکن در قرن سوم قبل از میلاد هم نفوذ تجربی و صنعتی مصریان راهبر او به عبور از این مرحله گردید و هم الزامات زمان چنین موضوعی را ایجاب کرد.
به این ترتیب ارشمیدس وارد میدان عمل شد و از دانش تعادل مایعات برای ایجاد تاسیسات آبیاری در رودخانه نیل استفاده کرد و در عین حال علم تعادل قوا را به منظور ساختمان ماشین های جنگی برای دفاع شهر سیراکوز در مقابل رومیان به کار برد. از آنجا که ارشمیدس اول کسی است که مکانیک استدلالی را در مقام عمل به کار برد و از آن برای مکانیک عملی استفاده کرد به حق و واقع می توان او را پدر هنر مهندسی دانست.
در واقع همه ماشین های ساده ای که در آن عهد به کار میرفته اند می توانستند از تئوری های استاتیک ارشمیدس برخوردار شوند. آرکیتاس از اهل تارانت (348-428 قبل از میلاد) صورتی از ماشین های ساده تهیه کرده و آنها را پنج عدد دانسته بود که عبارتند از: آلت چوب شکاف، اهرم، قرقره، چرخ چاه و پیچ، قرقره را قبل از قرن پنجم می شناخته اند و منجنیق که در واقع ترکیبی از قرقره و چرخ چاه است تقریبا از همین اوقات در تیاترها به کار می رفته است. (مثلا در مواردی که می خواستند ظهور ناگهانی کسی یا شبحی را در صحنه نشان دهند.)
به احتمال قوی ارشمیدس برای اولین بار قرقره مرکب را به کار برد و اگر جمعی اصرر دارند که منکر این اختراع او شوند قدر مسلم این است که وی روش منطقی استفاده از آنرا معین کرد. این ماشین ساده که از اجتماع چندین قرقره تشکیل می شود که همه دارای یک محور هستند نیروی آدمی را به مراتب بیشتر می سازد بطوریکه این دستگاه به زودی همراه با چرخ چاه و جراثقال جانشین دستگاه قدیمی بنام بیگ Bigue گردید که دو صنعتگر از اهل آتن به نام کرسیفرون و متاژنس ساخته بودند.
گذشته از اینها ارشمیدس برای اولین بار مجموعه پیچ آبیاری را که عموما چرخ چاه ارشمیدس می نامند تکمیل کرد. صورت قدیمی تری از این دستگاه سابقا به وسیله مصریان برای خشک کردن باتلاق ها به کار می رفت لیکن ارشمیدس تعلیم داد که چگونه می توان از این دستگاه نه فقط به منظور بالا آوردن آب بلکه در همه مواردی که اعمال فشار قوی لازم است استفاده کرد. این ابداع رهبر او بسوی اختراع اساسی دیگری گردید که عبارتست از میخ پیچ دار و مجموعه پیچ و مهره که گفتگو از موارد استعمال فراوان آن زائد است.
به کسانی از هموطنانش که این نوع ابداعات را بیهوده و بی فایده می دانستند ارشمیدس با تجربه قاطع و بی چون و چرایی خلاف این موضوع را ثابت کرد و به این منظور روزی دستگاه های مفصلی از اهرم و قرقره مرکب و چرخ چاه و پیچ و منجنیق گرد آورد و آنها را به وضعی که شایسته می دانست قرار داد و آنگاه در مقابل قیافه مبهوت و خیره مردم عادی و بی کار و چشمان پر از تحسین همکاران خود کشتی جنگی بزرگی را که در خشکی قرار داشت از مردان جنگی و ملاحان و ساز و برگ و لوازم سفر پر کرد و همه این دستگاه را به یک ضربت از زمین بلند کرد و در دریا قرار داد. لیکن در سال 212 قبل از میلاد که رومیان شهر سیراکوز را محاصره کردند باز هم امتحان قانع کننده تری داد.
در این روز بزرگترین و محترم ترین اهالی شهر سلسله ای از ماشین های جنگی گرد آورد و به کمک آنها کشتی های رومی را نابود کرد و باران سنگ بر سر قشون مهاجم ریخت و به این وسیله مدت سه سال حملات رومیان را عقیم گذاشت.
این داستان حماسی که به وسیله پلوتارک و پولیب و تیت لیو نقل شده است بدون تردید در نزد مردم عادی به مراتب بیش از مجموعه اکتشافات نظری ارشمیدس جلوه کرد و شهرت او را به آفاق رسانید لیکن در آخر همین محاصره بود که نابغه عمیق جان سپرد و گذشته از آثار بزرگ ریاضی خود، صرف نظر از ایجاد دانش تعادل قوا و مایعات و غیر از ابداع ماشین های ساده یک سلسله اختراعات دیگر از خود باقی گذاشت که فقط نامی از آنها در تاریخ باقی مانده و به گوش ما رسیده است و از جمله آنها عبارت است از مجموعه ای از اسباب و وسایل به منظور بلند کردن یا کشیدن اشیای سنگین و ارغنونی که با آب کار می کرد و حتی کشتی بزرگی ساخته بود که می گویند با کمک پیچ ارشمیدس کار می کرده و احتمال قوی می رود که مقصود از آن همان فرفره یا هلیس است که امروزه معمول است
انتهای خبر