«از پاییز امسال قیمت مسکن ۳۰ درصد ارزان تر می‌شود.» ابوالقاسم رحیمی‌انارکی، مدیرعامل بانک مسکن این ادعا را مطرح کرده و گفته است تا پایان تابستان امسال بازار تعهدی مصالح ساختمانی راه می‌افتد که براساس آن مصالح ارزان در اختیار سازنده‌ها قرار می‌گیرد تا مسکن ارزان‌تری تولید کرده و به فروش برسانند.
از آن سمت رضا کامی، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه گفته است که شرکت‌های ساختمانی ترکیه تمایل زیادی دارند که به ایران بیایند و مسکن ارزان بسازند. با این حال ایرج رهبر، نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران در این باره می‌گوید: «ادعای رئیس بانک مسکن تنها در حد حرف است، زیرا اولا ۶٠درصد قیمت مسکن در ایران مربوط به نرخ زمین است و سود سرمایه برای سازندگان تنها بین ١٨ تا ٢٠درصد است. بنابراین اگر دولت تسهیلات و مصالح ساختمانی را با سود صفر‌درصد هم در اختیار سازندگان بگذارد، باز هم قیمت مسکن تنها حدود ٢٠درصد کمتر می‌شود.» این درحالی است که عطاءالله آیتاللهی، کارشناس اقتصاد مسکن در این خصوص می‌گوید: «ترکیه مسکن را به صورت صنعتی می‌سازد و اگر بخواهد از کارگر ارزان قیمت ایرانی استفاده کند، قیمت تمام‌شده مسکن به‌طور قابل توجهی ارزان تر خواهد شد.»
کاهش ۴۰ درصدی ساخت‌وساز
بازار مسکن دومین شوک خود را در دهه٩٠ تجربه می‌کند. گزارش‌های بانک مرکزی از معاملات مسکن در اردیبهشت امسال نشان می‌دهد که متوسط قیمت هر مترمربع مسکن به ١٢,۶میلیون تومان رسیده است. رشد بی‌سابقه قیمت مسکن درشرایطی رخ داده که آیتاللهی، کارشناس مسکن می‌گوید: «میزان ساخت‌وساز در یک‌سال گذشته ٣٠ تا ۴٠درصد کمتر شده است.» حالا دولت درنظر دارد تا با راه‌اندازی بازار تعهدی مصالح ساختمانی قیمت مسکن را تا ٣٠درصد کاهش دهد و رونق را به بازار بازگرداند. بازاری که درصورت راه‌اندازی آن مصالح به صورت اعتباری و البته با قیمت‌های پایین‌تری در اختیار سازنده‌ها قرار می‌گیرد. مدیرعامل بانک مسکن با بیان این‌که ۴٩ چرخه را شناسایی کرده‌ایم که ٨٠درصد فعالیت‌های ساختمانی را در برمی‌گیرد، افزود: «ما می‌توانیم این ۴٩ زنجیره را به صورت اعتباری تأمین مالی کنیم.»
ساخت هر مترمربع خانه برای سازنده‌ها چقدر آب می‌خورد؟
ایرج رهبر، نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران با رد ادعای کاهش ٣٠درصدی قیمت مسکن می‌گوید: «بسیاری از موارد طرح‌ها و وعده‌ها برای کنترل قیمت‌ها در بازار مسکن روی کاغذ باقی می‌مانند و هنوز هیچ جزییاتی در رابطه با نحوه حمایت دولت و سود تسهیلاتی که قرار است به تولید‌کننده مصالح یا سازنده‌های خانه پرداخت شود، منتشر نشده و باید دید که آیا قرار است سقف اعتبارات دولت برای کنترل قیمت‌ها و ایجاد رونق در ساخت‌وساز افزایش پیدا کند یا به همان میزان قبل باقی بمانند؟» به گفته ایرج رهبر، درحال حاضر ساخت هر مترمربع خانه در تهران به‌طور متوسط ٣میلیون و ۵٠٠هزار تومان برای سازنده آب می‌خورد و برخلاف آن‌چه تصور می‌شود، سازندگان از سرمایه‌گذاری خود در بهترین حالت ١٠ تا ١۵درصد سود می‌برند. او همچنین ادامه داد: «درحال حاضر قیمت زمین ۶٠درصد قیمت خانه را تشکیل می‌دهد و مهمترین فاکتور در بهای خانه را تشکیل می‌دهند.»
رانت برای سازنده یا کنترل قیمت‌ها در بازار
البته کارشناسان اقتصاد مسکن بر این باورند که دولت به ازای تسهیلاتی که به سازنده‌ها می‌دهد، باید روی قیمت‌ها نظارت داشته باشد؛ چراکه اگر قرار باشد سازندگان مصالح خود را به صورت اعتباری دریافت کنند اما بازهم مسکن را به هر قیمتی که خود می‌خواهند عرضه کنند، دولت تنها یک رانتی برای آنها ایجاد کرده است.
اعلام آمادگی ترک‌ها برای ساختمان‌سازی در مناطق سیل‌زده
اما درحالی که میزان ساخت‌وساز در کشور بشدت کاهش یافته و بسیاری از فعالان این صنعت از رکود بازار گله می‌کنند. رضا کامی، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه از اعلام آمادگی ترک‌ها برای ساختمان‌سازی در مناطق سیل‌زده ایران خبر می‌دهد. آیتاللهی در این‌باره می‌گوید: «رکود سنگینی در اقتصاد ترکیه حاکم است و به دلیل بسیاری از فعالان صنعت ساختمان‌سازی بیکار هستند و به دنبال بازاری برای ورود و سرمایه‌گذاری هستند.»
چقدر خانه نیاز داریم؟
طبق آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ١٣٩۵، تعداد واحدهای مسکونی در تصرف حدود ٨,٢٢میلیون واحد و تعداد خانوار حدود ٢.٢۴میلیون بوده که نشانگر کمبود قریب به ۴.١میلیون واحدی مسکن در این‌سال است. همچنین طبق طرح جامع مسکن وزارت راه‌وشهرسازی، با فرض رشد ٢درصدی تعداد خانوار در سال طی بازه زمانی سال ١٣٩۵ تا ١۴٠۵ و افزایش تعداد خانوار از ٢۴.٢ به ٢٩.۵میلیون، حدود ۵.٣میلیون خانوار به خانوارهای موجود در کشور اضافه می‌شود. از این‌رو تا سال ١۴٠۵ کل نیاز به مسکن جدید درکشور حدود ۶.۶٧میلیون واحد مسکونی است.
منبع
شهروند