آسيب شناسي وقوع زلزله در ايران

جامعه انسانی را بلاها و حادثه های گوناگونی تهدید می کند که این بلاها را می توان به دو دسته طبیعی و غیر طبیعی تقسیم کرد.

 

 

 

 

به گزارش تاسیسات نیوز، بلاهای غیر طبیعی ناشی از حوادثی است که مسبب آن عملکرد انسان است و رانندگی با سرعت بسیار در شرایط نامناسب، شنا کردن در دریای طوفانی، خوردن غذای فاسد و بسیاری موارد دیگر را شامل می شود. بلاهای طبیعی شامل سیل، زلزله، آتش فشان، سونامی، طوفان و مواردی از این دست را شامل می شود که انسان در شکل گیری آن دخل و تصرفی ندارد، بلکه تعیین زمان، مکان، شدت و همه مسایل آن به مشیت پروردگار بستگی دارد. در میان بلاهای طبیعی، ” زلزله” شاخص ترین بلای طبیعی است که خسارات و هزینه های بسیار جانی و مالی را به جامعه انسانی تحمیل می کند، به نوعی که فکر آن هم انسان را دچار نگرانی و اظطراب کند و این نگرانی آن زمان شدت می گیرد که جامعه ای در منطقه زلزله خیز ساکن باشد.

 

 

با توجه به مقدمه یادشده، باید بدانیم که ایران كشوری لرزه خیز است. ایران بر روی یكی از دو كمربند بزرگ لرزه خیزی جهان موسوم به «آلپا» قرار دارد و در طول دوران های مختلف تاریخی، زمین لرزه های مهیب با خسارتهای بالای متعددی را شاهد بوده است. بارها کارشناسان و متخصصان نسبت به وقوع زمین لرزه در ایران هشدار داده اند و در این میان، زلزله تهران را اسفبارتر توصیف کرده اند. به همین دلیل دولتمردان بحث های فراوانی دراین زمینه مطرح کرده اند و اقدامات دولت برای سبک سازی جمعیت این کلان شهر مطرح شده، اما هرگز جامه عمل نپوشیده است. تنها زمانی که زلزله ای در گوشه ای کشورمان واقع می شود و جان بسیاری از شهروندان ایرانی را میگیرد، بار دیگر توجه زمین شناسان، مسوولان و رسانه ها به این حادثه طبیعی جلب می شود.

 

 

اگر چه وقوع زلزله در اختیار انسان نیست، اما می توان اقداماتی به عمل آورد که زمین لرزه تبعات کمتری داشته باشد و حتی به صفر برسد. این یک ادعا نیست بلکه نمونه بارز آنرا در جهان شاهد هستیم. در حالی که زمین لرزه 8 ریشتری در یکی از شهرهای ژاپن کشته ای بر جای نمی گذارد و خسارتهای کمی وارد می کند، زمین لرزه 6 ریشتری در ایران یک فاجعه انسانی به وجود می آورد و جان دهها هزار انسان را می گیرد. باید بپذیریم که بافت فرسوده در کشورمان اولین عامل فاجعه های انسانی در زمین لرزه هاست. هنگامی که زلزله بم اتفاق افتاد، عده بسیاری از هم میهنان کشورمان در زیر آوار جان باختند اما عده بسیاری هم در اثر گرد و غبار ناشی از تخرب بافت فرسوده در زیر آوار خفه شده بودند.

 

 

زلزله بم

زمین‌لرزه بم، با شدت ۶٫۶ ریشتر در ساعت ۵ بامداد ۵ دی ۱۳۸۲ شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان را لرزاند. طبق آمار رسمی این زمین‌لرزه ۲۶٬۲۷۱ قربانی، ۳۰ هزار مجروح و بیش از صدهزار بی‌خانمان به جای گذاشت. این درحالی است که تعداد واقعی قربانیان به مراتب بیش از میزان اعلام شده بود. یازدهم دی‏ماه همان سال، دکتر اسماعیلی، رئیس شورای شهر بم گفته بود با توجه به اینکه در برخی مناطق بم ۱۰۰ درصد منازل بر اثر زلزله تخریب شده‏اند، تعداد تلفات بیش از ۵۰ هزار نفر است. به گفته وی در روزهای اول هر کس به فکر تدفین عزیزان خود بود و به وسیله لودر گودال‌هایی ایجاد می‌شد و اجساد به طور دسته جمعی به خاک سپرده می‌شدند و کسی در آمارگیری دخالت نداشته‌است. در حالی‏که شش روز از این زلزله می‏گذشت، رییس شورای شهر بم در پاسخ به این که چند درصد از شهر خاکبرداری شده‌است، گفته بود هر کسی آشنایی داشته، محل دفن آشناهای خود را نشان داده‌است، ولی آنهایی که کسی را نداشتند و از شهرهای دیگر برای مشخص شدن وضعیت آنان به بم نیامدند، هنوز زیر آوارها هستند. در اثر این زلزله ۹۰ درصد از سازه‌های شهر بم به کلی تخریب شدند. ارگ بم که با ۲۵۰۰ سال قدمت بزرگترین سازهٔ گلی جهان بود، به کلی ویران شد. همچنین در این حادثه تلخ، ایرج بسطامی خواننده اصیل ایرانی درگذشت. طبق برنامه‌ریزی مسئولان، بازسازی بم باید تا تابستان سال ۸۴ به پایان می‌رسید. اما ضعف مدیریت، ناهماهنگی میان نهادها، عدم استفاده بهینه از نیروهای متخصص، عدم آموزش صحیح امدادگران و سوء استفاده در کنار عوامل متنوع دیگر باعث شده تا بازسازی شهر به کندی انجام گیرد و هنوز به پایان نرسد.

 

 

نیاز به استفاده از تجربیان دیگر کشورها

به گفته كارشناسان امور شهری مقاوم سازی ساختمانها و تقویت سازه های ساختمانی در امور شهرسازی و احداث بنا در شهرها و استفاده مناسب از تحقیقات در حوزه زمین شناسی و اقلیمی اساسی از جمله مولفه های بسیار مهمی است كه در كاهش خسارت و تلفات زمین لرزه هایی از این دست می تواند نقش مهمی داشته باشد. بنا بر این استفاده از تجربیات دیگر كشورهای زلزله خیز و موفق در ساماندهی به امور شهری و مقاوم سازی شهرها در مناطق زلزله خیز بیش از گذشته احساس می شود.

 

 

نقش خاک در مقاومت ساختمان

آیا تا به حال اندیشیده ایم که ساختمان محل سکونت ما  بر چه نوع خاکی بنا شده است؟ آیا تا به حال در مورد اهمیت نوع خاک در پایداری سازه ها  اندیشیده ایم؟ آیا در هنگام ساخت ساختمانها به وضعیت آبهای زیرزمینی، وجود حفره ها، کوره ها و قناتها در نزدیکی ساختمان خود دقت کرده ایم؟ آیا تا به حال به ساختمانهایی  که در کناره خاکبرداریها بنا شده، نظر کرده ایم؟ آیا به چگونگی خاک در محل شیب کوهها فکر کرده ایم؟ سوالات بسیاری  از این قبیل در اهمیت تاثیر وضعیت شرایط خاک در استحکام و پایداری ساختمانها چه در وضعیت ایستایی وچه بعد از وقوع زلزله قابل طرح است. پس ابتدا خاک را بهتر بشناسیم. به طورکلی خاکها از فرسایش سنگها و در دراز مدت تشکیل شده و در محل خود رسوب کرده یا انتقال می یابند. خاکها دارای اندازه ذرات متفاوتی بوده و در یک تقسیم بندی بسیار کلی خاکها در طبیعت به صورت خاکهای رسی ،‌ سیلتی ، ماسه ای ، شنی و قطعات سنگی تقسیم می شوند.خاکهای سطحی عموما ترکیبی از خاکهای فوق و خاکهای نباتی می باشند. خاکها از لحاظ تراکم ساختمانی به شکل شل، نیمه متراکم و متراکم وجود دارند. خاکها علاوه بر تفاوت در ریزدانه و درشتدانه بودن، دارای چسبندگی و قفل و بستهای متفاوتی هستند. خاکهای رسی اشباع، عموما دارای چسبندگی قابل توجهی بوده لیکن خاکهای سیلتی و ماسه ای از چسبندگی کمتری برخوردارند.  خاکهای مناطق مختلف ، به دلیل خصوصیات مختلف ، دارای استحکام و مقاومت های متفاوت هستند و همچنین در اثر بارهای وارده نشست های متفاوتی از خود بروز می دهند. به طور کلی وجود رطوبت در خاکها باعث کاهش پارامترهای مقاومتی می شود.

 

 

 قبل از احداث هر بنا چه ساختمان ساده چند طبقه یا پلها، تونلها، سدها وغیره انجام عملیات شناسایی خاکها (عملیات شناسایی ژئوتکنیکی )  امری ضروری است .  امروزه مهندسین بیش از پیش به  اهمیت شناسایی خاکها قبل از احداث ساختمان بر آن پی برده اند.عملایت شناسایی خاکها به دو گروه عملیات شناسایی صحرایی و عملیات آزمایشگاهی تقسیم می شوند. در عملیات صحرایی عملیات حفاری دستی یا ماشینی و نمونه گیری ، شناسایی زمین  شناسی ،‌ شناسایی پارامترهای آب وهوایی و همچنین آزمایشهای درجای صحرایی و در آزمایشگاه ، آزمایشهای آزمایشگاهی انجام می گیرد. و در نهایت پس از بررسی ها و مطالعات مقدار مقاومت خاک برای پی های مختلف ارائه می شود. این مطالعات در عملیات ساختمان سازی اهمیت به سزایی دارد و با توجه به این مطالعات می توان  پی و فونداسیون مناسب را با توجه به بارهای وارده تعیین نمود. پی ها به طور کلی به دو گروه پی های سطحی و پی های عمیق تقسیم می شوند. پی های سطحی همان پی های متداول در شهرها هستند که به صورت پی تک ، نواری و گسترده(رادیه) می باشند.

 

 

پی های عمیق همان شمعها هستند که در شرایطی که مقاومت خاک برای پی های سطحی کفایت نمی  کند از این پی استفاده می شود.این نکته لازم به ذکر است که تعیین نوع پی هم به نوع سازه و هم به مقاومت خاک بستگی دارد. بنابراین ممکن است برای دو ساختمان کاملا مشابه در دو محل خاکی متفاوت پی های متفاوت پیشنهاد شود.

 

 

بنا بر این پیش از ساخت سازه ها به مساله خاک آن توجه کنیم. سازه خود را بر هر خاکی ننهیم ، قبل از ساخت سازه ها در دامنه شیبها، با متخصص آن مشورت کنیم  و بدانیم هر قدر سازه ما محکم باشد، اگر بر خاکی ضعیف بنا شود، در آینده با مشکل مواجه خواهد شد.

 

 

زلزله‌ ای بزرگ، مخرب و دردناک

زمین لرزه رودبار و منجیل از بزرگترین و مخرب ترین زمین لرزه های ایران در چند دهه اخیر است. به گزارش پایگاه ملی داده های علوم زمینی کشور، روز پنج‌شنبه ساعت 30 دقيقه و 13 ثانيه بامداد در استان گيلان زلزله‌اي دهشتناک رخ داد. کانون آن در عرض جغرافيايي 36 درجه و 49 دقيقه و در طول جغرافيايي 49 درجه و 24 دقيقه و 51 ثانيه برآورد شد. برابر ارقام اعلام شده اوليه، بزرگي آن بين 7.3 تا 7.7 در مقياس ريشتر بود. اين رويداد در 31 خردادماه سال 1369 در ناحيه رودبار، منجيل و لوشان دربخش باختري البرز سبب كشتار نزديك به 35 هزار نفر، مجروح شدن 60 هزار نفر و بي خانماني بيش از500 هزار نفر شد. در اين واقعه حدود 200 هزار واحد مسکوني تخريب شد که تعداد 60 هزار واحد از آن به کلي ويران شده بود و خسارات اوليه ناشي از زلزله بيش از 800 ميليارد ريال تخمين زده شد. در اين حادثه 4 روستا در منطقه «اشکور» رودسر، بر اثر ريزش کوه ارتفاعات کليشم عمارلو و شکاف عميق، در دل خاک دفن شدند. هم‌چنين در قسمت مياني شهر رودبار، مشرق رودخانه سفيدرود دره‌اي عميق وجود داشت که آب کوه‌هاي «کولون» و «لازباد» و چشمه‌اي مرتفع در آن جاري بود. در اثر وقوع زلزله کوه‌هاي اطراف منتهي به اين دره که پوشيده از درختان زيتون به بار نشسته بود به طول يک کيلومتر بر اثر رانش به سوي جاده و رودخانه سپيدرود پيشروي کرد. همراه اين جابه‌جايي تقريبا تعداد 25 هزار اصله درخت جابه‌جا و به کوهي از خاک و درخت تبديل شد. اين زلزله خسارات اقتصادي معادل 2/5 در صد توليد ناخالص ملي وارد نمود. مطالعه و وارسي عوارض برجا مانده از اين زلزله نشان داده عمق کانوني اين زمين لرزه در ژرفاي 19 كيلومترزير سطح زمين واقع شده است . گسل آن در روي سطح زمين نيز به گونه سه تكه ناپيوسته با سيماي نردباني درطولي نزديك به 80 كيلومتر با فاصله آشكار شده بود.

 

 

زلزله های بزرگ تهران

آنچه که در ادامه آمده برخی از زمین لرزه های بزرگ و مخرب تاریخ تهران و نواحی آن است:

اولین زلزله ثبت‌شده در تاریخ برای شهر تهران مربوط به 400 سال پیش از میلاد است که این زلزله با بزرگی 6/7 ریشتر بخشهای ری و ایوانکی را لرزانده است.

1 – در سال 122 خورشیدی در شرق شهر ری با بزرگی 2/7 ریشتر

2 –  در سال 234 خورشیدی در شهر ری با بزرگی 1/7 ریشتر

3 – در سال337  خورشیدی در منطقه ری- طالقان- شمیران با بزرگی 7/7 ریشتر

4 – در سال556  خورشیدی در منطقه ری- کرج- قزوین با بزرگی 2/7 ریشتر

5 – در سال 1044  خورشیدی در منطقه دماوند با بزرگی 5/6 ریشتر

6 – در سال1209  خورشیدی در منطقه دماوند- شمیران با بزرگی 1/7 ریشتر

7 – در سال1341  خورشیدی در منطقه بوئین زهرا با بزرگی 2/7 ریشتر

8 – در سال1352  خورشیدی در منطقه ورامین و ایوانکی با بزرگی 5 ریشتر

9 – در سال1369  خورشیدی در منطقه رودبار و منجیل با بزرگی 4/7 ریشتر

10 – در سال1376  خورشیدی در منطقه ورامین با بزرگی 7/4 ریشتر

11- در سال1383  خورشیدی در منطقه فیروز آباد با بزرگی 3/6 ریشتر

 

 

بزرگترین زلزله های صد ساله ایران

در ادامه به مهمترین زمین لرزه های بزرگ که در 100 ساله گذشته ایران رخ داده، اشاره شده است.

1 – در سال 1288 در منطقه سیلاخور زمین لرزه ای به بزرگی 4/7 ریشتر بوقوع پیوست که 8 هزار کشته و 64 تخریب روستا را به همراه داشت.

2 – در سال 1309 زمین لرزه با بزرگی 4/7 ریشتر سلماس را لرزاند که باعث کشته شدن 2 هزار و 514 نفر و تخریب 60 روستا شد.

3 –  شهر لار در سال 1339 با یک زمین لرزه 7/6 ریشتری لرزید که 400 نفر در این حادثه کشته شده و 75 درصد شهر نیز تخریب شد.

4 – زمین لرزه بوئین زهرا نیز با شدت 2/7 ریشتر و 10 هزار کشته در سال 1341 به وقوع پیوست.

5 – در سال 1347 نیز زمین لرزه ای به بزرگی 4/7 ریشتر دشت بیاض را لرزاند که منجر به کشته شدن 10 هزار و500 نفر و تخریب 61 روستا شد.

6 – در سال1351  منطقه قیر با زمین لرزه 9/6 ریشتری لرزید و 4000 نفر را به کام مرگ برد.

7 – در سال1356  منطقه خورگو با 7 ریشتر لرزید که در آن 128 نفر کشته شدند.

8 – زلزله طبس با شدت 7/7 ریشتر در سال 1357 رخ داد و 19 هزار و 600 کشته و تخریب 16 روستا را به دنبال داشت.

9 – در سال 1358 هم قائن با شدت 1/7 ریشتر لرزید که در اثر آن 130 نفر جان باختند.

10 – در سال1360  منطقه سیرچ با شدت 4/7 ریشتر به لرزه درآمد و 1300 نفر کشته شدند و 85 درصد شهر هم تخریب شد.

11 – منطقه رودبار و منجیل در سال 1369 با شدت 4/7 ریشتر لرزید که 35 هزار نفر کشته به همراه داشت.

12 – بیرجند هم در سال 1376 با شدت 3/7 ریشتر لرزید و 1500 کشته بر جای گذاشت.

13 – در سال 1381 هم آوج در اثر زمین لرزه با خسارات زیاد در شهر و روستاها روبه رو شد. شدت زلزله آوج 6/6 ریشتر بود.

14 – منطقه بم هم در سال 1382 با قدرت 5/6 ریشتر با خاک یکسان شد که 41 هزار نفر در اثر آن جان باختند.

15 – زلزله بعدی در سال 1383 در فیروزآباد با شدت 3/6 ریشتر واقع شد که منجر به ریزش کوه و خسارات شد.

16 – منطقه زرند هم در سال 1383 با شدت 4/6 ریشتر لرزید و 612 نفر در آن کشته شدند و 10 روستا تخریب شد.

بزرگترین زلزله های تاریخ قبل از قرن بیستم

 

و اما بزرگترین زلزله های تاریخ در قرن بیستم نیز جالب توجه است که لیست آنها درادامه آمده است.

 

1 – زلزله شانكسی در سال 1556 رخ داد که مرگبارترین زلزله شناخته شده تاریخ در چین بود كه تلفات آن 830 هزار نفر تخمین زده شده است.

2 –  زمین لرزه داور استریتس که در سال 1580 رخ داد.

3 –  زلزله كاسكادیا که در سال 1700 میلیادی رخ داد.

4 –  زلزله های كامچاتكا که در سال 1737 و سال 1952 واقع شد.

5 –  زلزله لیسبون که در سال 1755 واقع شد.

6 – زلزله نیومادرید که در سال1811 و یك زلزله دیگر در سال 1812 كه هر دو در شهر كوچك میسوری رخ داد. این دو زلزله به عنوان قوی ترین زلزله در آمریكای شمالی گزارش شده و مسیر رودخانه می سی سی پی را موقتا تغییر داد.

7 –  زمین لرزه فورت تجون که در سال1857 رخ داد، بزرگی آن بیش از 8 درجه ریشتر تخمین زده شده و از آن به‌عنوان قوی ترین زلزله تاریخ كالیفرنیای جنوبی یاد می شود.

8 –  زلزله لون ولی که در سال 1872 رخ داد، لرزه شناسان می گویند كه شاید قوی ترین زلزله ای باشد كه در كالیفرنیا اندازه گیری شده و بزرگی آن 1/8 درجه در مقیاس ریشتر تخمین زده شده است.

9 – زمین لرزه چارلستون در سال 1886 واقع شد که بزرگ‌ترین زلزله درجنوب شرقی ایالات متحده آمریکا بود كه 100 نفر را كشت .

10 –  زمین لرزه آسام نیز در سال 1897 رخ داد. این زلزله بزرگ با اندازه بیش از 8 ریشتر بود كه همه ساختمان ها را ویران كرد.

زلزله‌های مهیب قرن بیستم

زلزله هایی که در قرن بیستم نیز رخ داده ، زیاد است اما مهیب ترین آنها به شرح زیر است.

1 – زلزله سانفرانسیسكو که در سال 1906 رخ داد، بین 7/7 و3/8 ریشتر بود و تقریبا 3000 نفر را كشت و400 میلیون دلار خسارت به بار آورد. این زمین لرزه ویرانگرترین زلزله تاریخ كالیفرنیا و ایالات متحده است .

2 –  زمین لرزه گریت كانتو که در سال 1923 رخ داد. این زلزله در جزیره هانشو در ژاپن رخ داد و بیش از 140 هزار نفر را در توكیو و اطراف آن كشت .

3 –  زلزله آسام در سال 1950  به بزرگی 6/8 در مقیاس ریشتر واقع شد.

5 – زمین لرزه گریت كرن كانتی که در سال 1952رخ داد، دومین ریززلزله (tremor) قدرتمند تاریخ كالیفرنیای جنوبی است كه مرکز اصلی آن در 60 مایلی شمال لس آنجلس قرار داشت. خسارات عمده آن در بیكرزفیلد كالیفرنیا بود و لس آنجلس را نیز تكان داد .

6 – زمین لرزه كویك لیك در سال 1959 رخ داد و  یك دریاچه را در مونتانای جنوبی در ایالات متحده ایجاد كرد.

7 –  زلزله گریت چیلیان در سال 1960 به وقوع پیوست که بزرگ‌ترین زلزله ای است كه تاكنون ثبت شده است. بزرگی آن 5/9 درجه در مقیاس اندازه گشتاور است و باعث ایجاد سونامی هایی در سراسر اقیانوس آرام شد .

8 –  زمین لرزه جمعه خوب در سال 1964 در آلاسكا رخ داد و سومین زلزله بزرگ ثبت شده به اندازه 2/9 است و باعث ایجاد سونامی هایی در سراسر اقیانوس آرام شد .

9 –  زمین لرزه آنكاش که در سال 1970 واقع شد، باعث رانش زمین شد و شهر یوگای کشور پرو را دفن كرد و منجر به كشته شدن بیش از 40 هزار نفر شد.

10 –  زلزله مانوگوا که در سال 1972 رخ داد بیش از 10 هزار نفر را كشت و90 درصد از شهر را ویران كرد .

11 –  زمین لرزه فریول که در سال 1976 رخ داد، بیش از 2000 نفر را در شمال ایتالیا به كام مرگ فروبرد .

12 –  زلزله تانگشان که در سال 1976 پیش آمد، مخرب ترین زمین لرزه عصر جدید است. آمار رسمی حکایت از آن دارد که تلفات آن 255 هزار نفر بوده اما بسیاری از كارشناسان معتقدند كه دو یا سه برابر این تعداد دراین زلزله كشته شده اند.

13 –  زمین لرزه بعدی در گواتمالا در سال 1976 رخ داد که  منجر به مرگ 23 هزار نفر، مصدوم شدن 77 هزار نفر و ویرانی 25 هزار خانه شد .

14 –  زلزله كوالینگا واقع در كالیفرنیا در سال 1983 رخ داد که با 5/6 درجه در مقیاس ریشتر شش كشته بر جای گذاشت. در این حادثه مركز شهر گوالینگا ویران شد و میدان های نفتی دچار آتش سوزی شدند.

15 –  زلزله بزرگ مكزیك در سال 1985 رخ داد و بیش از 65 هزار نفر را به كام مرگ فروبرد. اگر چه گمان می رود به دلیل ناپدید شدن مردم، بیش از 30 هزار نفر كشته شده باشند .

16 –  زلزله لندرز كالیفرنیا در سال 1992 رخ داد و خسارت های جدی در شهر كوچك یوكاولی ، كالیفرنیا به بار آورد. این زمین لرزه در10ایالت غربی ایالات متحده آمریکا احساس شد و 3 ساعت بعد یك ریز زلزله به بزرگی 4/6 رخ داد که وقوع آن در سراسر كالیفرنیای جنوبی احساس شد .

17 –  زلزله بزرگ هانشین ژاپن در سال 1995 واقع شد و بیش از 6 هزار و 400 قربانی گرفت .

18 –  زلزله ایزمیت در سال 1999 در تركیه واقع شد که بیش از 17 هزار نفر را در شمال غربی ترکیه به کام مرگ فرستاد.

19 – زلزله هکتور ماین در سال1999 به قدرت 1/7 ریشتر واقع شد كه مركز اصلی آن در 30 مایلی شرق بارستوف ، كالیفرنیا قرار داشت و به طور گسترده در كالیفرنیا و نوادا احساس شد.

 

 

زمین لرزه های قرن بیست ویكم

 

آنچه در ادامه آمده، زمین لرزه های بزرگی است که در قرون بیست و یکم نقاط مختلف جهان را لرزانده است.

1 – زلزله گجرات که در سال 2001 واقع شد.

2 –  زلزله دودلی که در سال 2002 رخ داد.

3 –  زلزله نیسکوالی که در سال 2001 واقع شد.

4 – زلزله بم ایران که در سال 2002 واقع شد و بیش از 40 کشته گزارش شد.

5 – زلزله پارك فیلد در كالیفرنیا به سال 2004 رخ داد. این زلزله با مقیاس 6 ریشتر بزرگ نبود اما پیش بینی شده ترین و مجهزترین زمین لرزه ای بود كه تا كنون ثبت شده و احتمالا نگرشی را ایجاد می كند كه می تواند برای پیش بینی زلزله های آینده درجاهای دیگر با گسل های لغزشی – ضربه ای مشابه مفید باشد.

6 –  زلزله چوتسو در سال 2004 واقع شد.

7 –  زلزله اقیانوس هند در سال 2004 رخ داد و یكی از بزرگ‌ترین زلزله هایی بود كه درتاریخ ثبت شده و مقدار گشتاوری آن 1/9 تا3/9 است . مركز اصلی آن در سواحل جزیره سوماترا در اندونزی بود؛ این زمین لرزه عظیم باعث به وجود آمدن مجموعه ای از سونامی های غول پیكر شد كه سواحل چند كشور را در نوردید و 229 هزار نفررا به كام مرگ فرستاد. از این زلزله به عنوان یكی از بدترین بلایای طبیعی سیاره زمین یاد می شود.

8 –  زلزله سال 2005 که در سوماتران رخ داد.

9 – زلزله فاكووكا که در سال 2005 اتفاق افتاد.

10 –  زلزله سال 2005 كشمیر که در آن بیش از 79 نفر كشته شدند .

11 –  زلزله دریاچه تانگانیا که در سال 2005 رخ داد.

13 –  زلزله 3/6 درجه ای جاوه که در جولای 2006 اتفاق افتاد.

14 –  زلزله 6/6 درجه ای سلبس که در جولای 2006 رخ داد.

15 –  زلزله 7 ریشتری که در هائیتی به سال 2010 واقع شد.

16 – زلزله 8/8 ریشتری که شیلی را در سال 2010 تکان داد.

 

 

زمین لرزه ها و دلایل آن

هنگامی در ایران زمین لرزه های بزرگ و کوچکی رخ می دهد که دیگر كشورهای منطقه مانند، تركیه، سوریه، ارمنستان و یا افغانستان نیز به دلیل قرار گرفتن در خط زلزله، با تعداد بیشماری از این قبیل زمین لرزه ها رو به رو هستند. دانشمندان گفته‌اند كه دلیل این پدیده در بستر اقیانوسها كه نشانه های حركت شبه قاره هند به سمت قاره های آسیا و اروپا را آشكار می سازد، نهفته است. قاره هند از 30 میلیون سال گذشته با سرعتی معادل 10 سانتی متر در سال به سمت قاره های اروپا و آسیا حركت كرده است و در زمان حاضر این سرعت به پنج سانتی متر در سال كاهش پیدا كرده است.

 

 

چه باید کرد

كارشناسان فن معتقدند در صورتی كه هزینه های گزاف امداد رسانی و جبران خسارتهای مادی و معنوی حوادث طبیعی نظیر سیل و زلزله، در مسیر بازسازی و ایجاد تغییرات بنیادی در حوزه شهرسازی و تمهیداتی لازم برای پیشگیری از حوادث غیر مترقبه قرار گیرد، نتایج به مراتب بهتر از گذشته خواهد بود. این در حالی است که هیچ کس به فکر پیش گیری نیست و همه مسوولان منتظرهستند تا بار دیگر، زلزله ای دیگر، در منطقه ای دیگر واقع شود و جان بسیاری از هم میهنان مان را بگیرد و آنگاه از هر گوشه و کنار کشور تیم های امداد رسانی اعزام شوند.

کوروش شرفشاهی / خبرنگار روابط عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان در مجلس شورای اسلامی

پایان پیام/.