آسانسور به‌عنوان تجهیزی ضروری در ساختمان‌ها که مستقیماً امنیت جانی کاربران را تأمین می‌کند، باید استاندارد و کیفیتی بالا داشته باشد تا ایمنی و راحتی استفاده‌کنندگان تضمین شود.

تأثیر محدودیت‌های وارداتی بر شرکت‌های فعال در صنعت آسانسور

از سال ۱۳۹۷، تاثیر ممنوعیت واردات بر صنعت آسانسور ایران به طور جدی احساس شده است. این ممنوعیت‌ها بر کیفیت و بهره‌وری آسانسورهای کشور تأثیرات منفی گذاشته است.

ساختار صنعت آسانسور ایران و اهمیت دسته‌های مختلف فعالان

او  با اشاره به تاثیر ممنوعیت واردات بر صنعت آسانسور ایران، توضیح داد که این صنعت در ایران شامل چهار دسته فعالیت کلیدی است: تولید داخلی قطعات آسانسور، واردات قطعات، مونتاژ و تولید آسانسور، و خدمات پشتیبانی و نگهداری. به دلیل محدودیت‌های وارداتی، تنها سازندگان داخلی مجاز به تامین قطعات شده‌اند و این امر منجر به کاهش کیفیت آسانسورها در بازار داخلی شده و نتوانسته است نیازهای پروژه‌های بلندمرتبه یا ساختمان‌های عمومی را برآورده کند.

کاهش کیفیت خدمات پس از فروش به دلیل ممنوعیت واردات

بوی تاثیر ممنوعیت واردات بر صنعت آسانسور ایران باعث شده است تا تامین قطعات و سرویس‌های لازم برای نگهداری آسانسورها با مشکل مواجه شود. این مساله به کاهش کیفیت خدمات پس از فروش منجر شده و در نهایت، امنیت و راحتی استفاده‌کنندگان آسانسورها را به خطر انداخته است.

شرکت‌های فعال در صنعت آسانسور به دلیل عدم دسترسی به قطعات مرغوب و مطمئن، نمی‌توانند خدمات مناسبی به مصرف‌کنندگان نهایی ارائه دهند.

تاثیرات اقتصادی منفی ناشی از محدودیت‌های وارداتی

به گفته این مدیر صنعت، تاثیر ممنوعیت واردات بر صنعت آسانسور ایران به شکل‌گیری کارخانجات فلزکاری غیرضروری و تولید قطعات بی‌کیفیت منجر شده و به هدر رفتن منابع ارزی و انرژی در کشور دامن زده است. با توجه به محدودیت واردات، تولیدکنندگان داخلی امکان رقابت با محصولات باکیفیت جهانی را ندارند و این امر در بلندمدت هزینه‌های سنگینی را به مصرف‌کنندگان نهایی تحمیل خواهد کرد.

مقایسه شرایط آسانسور و صنعت خودرو

این کارشناس، ضمن مقایسه تاثیر ممنوعیت واردات بر صنعت آسانسور ایران با صنعت خودرو، اظهار کرد که این محدودیت‌ها شرایطی مشابه خودروسازی داخلی ایجاد کرده است. همان‌طور که در صنعت خودرو مصرف‌کنندگان ناچار به خرید محصولات باکیفیت متوسط و با قیمت بالاتر هستند، در صنعت آسانسور نیز سازندگان و مالکان ساختمان‌ها مجبور به استفاده از آسانسورهای داخلی با کیفیت متوسط و قیمت‌های بالاتر از محصولات جهانی شده‌اند.

نبود مزیت رقابتی برای تولید آسانسور در ایران

این فعال صنعت ساختمان با اشاره به تاثیر ممنوعیت واردات بر صنعت آسانسور ایران تاکید کرد که در ایران مزیت رقابتی برای تولید آسانسور وجود ندارد. او توضیح داد که تولید داخلی آسانسور به حجم ساختمان‌سازی و نوع پروژه‌های موجود وابسته است. در حالی که تولیدکنندگان خارجی با محصولات با کیفیت و قیمت‌های رقابتی وارد بازار می‌شوند، تولیدکنندگان داخلی به دلیل محدودیت‌های موجود نمی‌توانند با آنها رقابت کنند.

عدم توان رقابت با بازارهای جهانی و مشکلات صادرات

او در خصوص تاثیر ممنوعیت واردات بر صنعت آسانسور ایران و چالش‌های موجود برای صادرات آسانسورهای تولید داخل، اظهار کرد که کیفیت و هزینه تولید آسانسورهای داخلی قابل رقابت با بازارهای جهانی نیست. همچنین، عدم دسترسی به مواد اولیه و قطعات باکیفیت باعث شده است تا تولیدکنندگان داخلی توان صادرات و حضور در بازارهای جهانی را از دست بدهند و این امر، از دیدگاه بلندمدت برای صنعت آسانسور کشور، تهدیدی بزرگ محسوب می‌شود.

نیاز به بازنگری در سیاست‌های وارداتی صنعت آسانسور ایران

وی  در پایان تاکید کرد که تاثیر ممنوعیت واردات بر صنعت آسانسور ایران باید مورد بازنگری قرار گیرد. او افزود که برای دستیابی به کیفیت و ایمنی بهتر در صنعت آسانسور، لازم است امکان واردات تجهیزات و قطعات باکیفیت فراهم شود تا مصرف‌کنندگان داخلی بتوانند به آسانسورهایی با استاندارد جهانی و قیمت مناسب دسترسی داشته باشند. این امر نه تنها باعث ارتقاء سطح ایمنی و بهره‌وری آسانسورها خواهد شد، بلکه به رشد صنعت و اشتغال‌زایی در این حوزه نیز کمک شایانی خواهد کرد.

آسانسور فضایی چیست؟

مفهوم آسانسور فضایی که زمانی جزء اصلی داستان‌های علمی تخیلی بود، توسط شرکت ژاپنی Obayashi به واقعیت تبدیل شد. هدف این پروژه بلندپروازانه اتصال زمین به فضا با کابلی به طول ۹۶۰۰۰ کیلومتر از نانو لوله‌های کربنی (CNT) است. این فناوری به فضانوردان اجازه می‌دهد ۳۰ مسافر را با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت حمل کنند و آن‌ها را در عرض یک هفته به ایستگاه فضایی برسانند. بهره برداری از آسانسور فضایی ژاپن، نقطه عطفی در تاریخ فناوری فضایی خواهد بود.

کشف نانو لوله‌های کربنی توسط یک مهندس ژاپنی در سال ۱۹۹۱ این چشم انداز را به جلو سوق داده است. نانو لوله کربن‌ این ایده زمانی خارق العاده را به هدفی ملموس با پرتاب‌های احتمالی برای سال ۲۰۲۵ تبدیل کرده است. بینش فناوری و ساخت آسانسور فضایی طوری طراحی شده است که با استفاده از یک فرآیند چند مرحله‌ای ساخته شود. مواد از طریق موشک به مدار پایین زمین (LEO) منتقل می‌شوند، جایی که یک سفینه فضایی از نیروی محرکه الکتریکی برای صعود به مدار زمین ثابت (GEO) استفاده می‌کند.

در این مرحله، سفینه فضایی کابل CNT را به زمین باز می‌کند و پس از رسیدن به ارتفاع ۹۶۰۰۰ کیلومتری، به وزنه تعادل تبدیل می‌شود. واحدهای فضانوردی با استفاده از قدرت CNT برای مقاومت در برابر تنش‌های ضروری و استرس‌های محیطی، مواد و در نهایت افراد را حمل می‌کنند.

مزیت های بهره برداری از آسانسور فضایی ژاپن چیست؟

مزایای اقتصادی و زیست محیطی یکی از مزایای قابل توجه آسانسور فضایی مقرون به صرفه بودن و پایداری آن است. پرتاب موشک سنتی گران است و از نظر زیست محیطی مضر است، در حالی که آسانسور به سوخت نیاز ندارد و باعث کاهش هزینه و انتشار سمی می‌شود. هر پرتاب فضانورد می‌تواند تنها چند هزار دلار هزینه داشته باشد، که دسترسی به فضا را مقرون به صرفه‌تر و مکرر می‌کند.

این پروژه با اهداف ژاپن برای بی طرفی کربن تا سال ۲۰۵۰ مطابقت دارد و جایگزینی سبزتر برای فناوری‌های فعلی سفرهای فضایی ارائه می‌دهد. راه اندازی و تأثیر پیش بینی شده این پروژه قرار است در سال ۲۰۲۵ شروع به ساخت کند و قابلیت‌های عملیاتی آن تا سال ۲۰۵۰ پیش بینی می‌شود.

این جدول زمانی امکان آزمایش و توسعه کامل را فراهم می‌کند و از ایمن و قابل اعتماد بودن فناوری برای استفاده انسان اطمینان می‌دهد. آسانسور فضایی می‌تواند نحوه دسترسی ما به فضا را متحول کند و آنچه را که زمانی یک سفر موشکی یک روزه بود به یک صعود چند ساعته تبدیل کند که با قطار از توکیو به اوزاکا قابل مقایسه است.

با پیشرفت و بهره برداری از پروژه آسانسور فضایی ژاپن، نه تنها این نوید را می‌دهد که سفرهای فضایی را در دسترس‌تر می‌کند، بلکه عصر جدیدی از اکتشافات و نوآوری های فضایی را آغاز می‌کند.

این ابتکار نه تنها تعهد ژاپن به فناوری پیشرفته را نشان می‌دهد، بلکه مسیری به سوی سرمایه‌گذاری‌های فرازمینی پایدار را نیز برجسته می‌کند. با پشتوانه تحقیقات و بهره برداری از آسانسور فضایی ژاپن، آسانسور فضایی به خوبی می‌تواند گام مهم بعدی در اکتشاف فضایی انسانی باشد.

چشم‌انداز آسانسور فضایی ژاپن

مفهوم آسانسورهای فضایی جدید نیست. اما مهندسی چنین سازه‌ای کار ساده‌ای نخواهد بود، و بسیاری از مسائل دیگر به جز فناوری مانعی بر سر راه هستند. شرکت Obayashi که به دلیل ساخت بلندترین برج جهان، Tokyo Skytree شناخته می‌شود، در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که با آسانسور فضایی خود به ارتفاعات بلندتری خواهد رسید. در گزارشی در همان سال، این شرکت اعلام کرد که ساخت این پروژه ۱۰۰ میلیارد دلاری را تا سال ۲۰۲۵ آغاز خواهد کرد و در اوایل سال ۲۰۵۰ به بهره برداری از آسانسور فضایی ژاپن خواهد رسید.

طبق مصاحبه‌ای با ایشکاوا او به Business Insider گفت:« این شرکت احتمالاً ساخت و ساز را در سال آینده آغاز نخواهد کرد. اما در حال حاضر درگیر تحقیق و توسعه، طراحی و ایجاد مشارکت و تبلیغات است.» کریستین جانسون، در سال گذشته نیز گزارشی درباره آسانسورهای فضایی در مجله معتبر Science Policy & Governance منتشر کرد. وی گفت: «این یک ایده عجیب است. اما با این حال، برخی از دانشمندان واقعاً با این موضوع موافق هستند و واقعاً می‌خواهند آن را محقق کنند.»

مسیری ارزان تر به فضا

پرتاب انسان و اشیا به فضا با موشک بسیار گران است. به عنوان مثال، بر اساس تخمین ناسا هر پرتاب ۴٫۱ میلیارد دلار هزینه دارد. دلیل آن چیزی به نام معادله موشک است. برای رسیدن به فضا سوخت زیادی لازم است و همین امر سبب افزایش هزینه‌ها می‌شود.

اما با یک آسانسور فضایی، به موشک یا سوخت نیاز ندارید. بر اساس برخی طراحی‌ها، آسانسورهای فضایی محموله‌ها را با وسایل نقلیه الکترومغناطیسی به مدار می‌فرستند. این وسایل الکترومغناطیسی می‌توانند از راه دور و از طریق انرژی خورشیدی یا امواج مایکروویو تغذیه شوند. بنابراین این نوع آسانسورها نیاز به سوخت را نیز از بین می‌برند.

ایشیکاوا در گزارش خود برای شرکت Obayashi نوشت که این نوع آسانسور فضایی می‌تواند به کاهش هزینه انتقال کالا به فضا به ۵۷ دلار در هر پوند کمک کند.

مزایای آسانسورهای فضایی نسبت به راکت‌های گران‌قیمت

حتی SpaceX’s Falcon 9 که با قیمت حدود ۱۲۲۷ دلار به ازای هر پوند یکی از ارزان‌ترین راکت‌های پرتاب به شمار میرود، هنوز حدود ۵ برابر گران‌تر از آسانسورهای فضایی است. علاوه بر هزینه، مزایای دیگری نیز وجود دارد. خطر انفجار و از مدار خارج شدن آسانسور فضایی بسیار کم است.

همچنین سرعت نسبتا آرام آن و کاهش میزان ارتعاشات برای حمل و نقل وسایل حساس به فضا بسیار مناسب است. ایشیکاوا گفت که شرکت Obayashi یک آسانسور فضایی را به عنوان نوع جدیدی از پروژه های عمومی می‌بیند که به نفع تمام جامعه بشری است.

موانع بهره برداری از آسانسور فضایی ژاپن

در حال حاضر، یکی از بزرگ‌ترین موانع برای ساخت یک آسانسور فضایی این است که اتصالات را از چه جنسی بسازیم. اگر بخواهیم از فولاد استفاده کنیم به مقدار زیادی فولاد نیاز خواهیم داشت و آن مقدار حتی در تمام معادن هم وجود ندارد. به همین دلیل ممکن است از نانو لوله‌های کربنی در ساخت این آسانسور استفاده شود.

نانولوله یک لایه غلاف شده از گرافیت است، ماده‌ای که در مدادها استفاده می‌شود. جانسون گفت: این آسانسور بسیار سبک‌تر است و در مقایسه با فولاد احتمال شکستگی آن در اثر کشش کمتر است. بنابراین آسانسور فضایی می‌تواند بسیار کوچک‌تر باشد. اما مشکلی که وجود دارد قطر کم نانولوله ها است.

علاوه بر انتخاب مواد برای ساخت آسانسور موانع دیگری نیز وجود دارد. موانعی همچون صاعقه، گردباد، بادهای موسمی و طوفان‌ها که سبب ایجاد مشکلاتی می‌شود.

ایشیکاوا گفت:« ما برای استارت این پروژه به مشارکت در صنایع مختلف و جمع آوری سرمایه نیاز داریم.» این چالش‌ها مانع شروع به موقع ساخت و ساز و بهره برداری تا سال ۲۰۵۰ می شوند. اما مهندسان این طرح تمام تلاش خود را می‌کنند تا بتوانند در زمان مقرر آسانسور فضایی را به مرحله بهره برداری برسانند.

آیا حمل بار با آسانسور ممنوع است؟

مالکان و سازندگان ساختمان ها باید برای حمل وسایل منزل مانند ماشین لباسشویی، یخچال، مبلمان و دیگر وسایل سنگین، اقدام به طراحی و نصب آسانسور مخصوص حمل بار کنند زیرا طبق قانون حمل این وسایل با آسانسور مسافربری ممنوع است و هدف از اعمال این قانون حفظ ایمنی و افزایش عمر مفید آسانسور است. اگر در هنگام حمل وسایل آسانسور دچار مشکل شود، پرداخت خسارت تعمیر آسانسور برعهده ی فردی است که از آسانسور برای حمل بار استفاده کرده است.

قانون استفاده از آسانسور برای حمل بار ( ماده ۵۶ قانون آسانسور )

ماده ۵۶ قانون آسانسور، مقررات مربوط به حمل بار با آسانسور را شرح می دهد. به موجب ماده ۵۶ قانون، حمل اثاثیه ساختمانی و بقایای تعمیرات از طریق آسانسور ممنوع است و سرایدار یا مدیر ساختمان موظف است از این روند جلوگیری کند. اگر آسانسور برای جابجایی افراد طراحی شده باشد، نباید برای جا به جایی وسایل از آن استفاده کرد. آسانسور باری با آسانسور مسافربری متفاوت است. اگر ناظر ببیند افراد در آسانسور وسایل را جابجا می کنند، باید آن را متوقف کند.

نکات ایمنی برای استفاده از آسانسور در اسباب کشی

برای حمل وسایل سنگین مانند یخچال، لباسشویی، بوفه، میز ناهارخوری، مبلمان و…. از طریق آسانسور ممنوع است و نیروهای شرکت باربری ملزم به جا به جایی آنها از طریق راه پله می باشند.

جا به ‌جایی جعبه‌های کفش و لباس و ظروفی که سبک هستند از طریق آسانسور مانعی ندارد اما باید توجه داشته باشید که وسایل را با دقت کف آسانسور چیده شوند به طوری که به لبه‌ها و درب آسیبی نرسد، همچنین ظرفیت آسانسور را نیز در نظر بگیرید.

هنگام حمل وسایل کوچکی که قابلیت جا به جایی با آسانسور را دارند باید مراقب تزئینات داخلی آسانسور باشید.

آیا مدیر ساختمان میتواند آسانسور را خاموش کند؟

وقتی به ایمنی آسانسور فکر می کنیم، بسیاری از مردم تصور می کنند که مسئولیت آن بر عهده سازندگان آسانسور و شرکت های خدماتی است. اما قانون استانداردهای ایمنی، برای همه افرادی که در نصب، راه اندازی و نگهداری آسانسور نقش دارند، مسئولیت هایی در نظر گرفته است و این بدان معناست که حتی مالکان یا مدیران ساختمان، پیمانکاران و… نقش مهمی در ایمنی آسانسور دارند.

پس از نصب، آزمایش، بازرسی و راه اندازی آسانسور، مدیر ساختمان مالک تجهیزات می شود. مدیر ساختمان دارای تعهدات قانونی مربوط به نگهداری آسانسور است که بر ایمنی عمومی و مسئولیت قانونی تأثیر می گذارد. در نتیجه، مدیران ساختمان باید اطمینان حاصل کنند که هر آسانسور مطابق با استانداردها و مقررات ایمنی آسانسور نگهداری و آزمایش می شود.

علاوه بر مسئولیت مدیر برای اطمینان از نگهداری آسانسور مطابق با الزامات قانونی، مدیر باید با پیمانکار دارای مجوز نیز قرارداد نگهداری داشته باشد. پیمانکار دارای مجوز باید از انطباق تجهیزات با کلیه مقررات مربوطه اطمینان حاصل می کند. در صورت وجود شرایط ناایمن یا خطرناک، مالک باید آسانسور را خاموش و حمل و نقل مسافر را متوقف کند تا زمانی که که شرایط به حالت ایمن برگردد.