کاهش نخبه پروری در صنعت نفت

تاسیسات نیوز – صدیقه بهزادپور: حذف سهمیه استخدام مشروط نخبگان دانشگاه صنعت نفت که در سال ۱۳۹۴ رخ داد، باعث کاهش تدریجی حضور نخبگان در این رشته و دانشگاه شده و به گفته کارشناسان تبعات آن در اُفتِ ظرفیت های علمی فارغ التحصیلان کاملاً مشهود است. صاحبنظران بر این باور هستند، حضور دانشجویان در دانشگاه صنعت نفت نسبت به دیگر دانشگاه ها با توجه به اینکه با حضور در محیط نفتی و تجربه شرایط در محیط عملی باعث خوگرفتن آنها به شرایط و رشته تحصیلی خود می شود و به نوعی ایجاد عِرقِ نفتی می شود. اما با حذف مزیت استخدام این دانش آموختگان، جذب نخبگان به دانشگاه صنعت در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته است و از این رو پتانسیل تربیت نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده در صنعت نفت با تهدید مواجه شده است.  این در حالی است که با تشدید تحریم ها علیه ایران به ویژه صنعت نفت، به نظر می رسد هم اکنون بیش از هر زمان دیگر نیاز به نیروهای متخصص و کارآمد جهت به روزرسانی تجهیزات و بومی سازی فناوری ها و … در صنعت نفت داریم. از این رو به نظر می رسد این معضل جدید، پیامی به دولت تازه بر مسند کار نشسته و به خصوص وزیر نفت باشد تا با تجدید نظر در این خصوص امکانِ حضور نخبگان علمی را در صنعت نفت، با اِعمال نظر در این مصوبه فراهم سازند.

پارادوکس اجرای سیاست های دفعی و افزایش مهاجرت نخبگان

به گزارش «رویداد پارس»، حذف سهمیه و امتیاز استخدام نخبگان در دانشگاه صنعت نفت، باعث کاهش جذابیت ورود علاقمندان به صنعت نفت و ورود به این دانشگاه شده است و به این ترتیب کاهش نخبگان علمی و دانشگاهی به صورت کاملاً محسوس قابل مشاهده است. این معضل درحالی که هر روزه  به دلایل مختلف شاهد افزایش مهاجرت نخبگان به خارج از کشور هستیم، نبود متخصص و نخبگان در صنعت نفت بیش از گذشته باعث افزایش شکاف دانش و فناوری در صنعت نفت می شود و به این ترتیب توانایی مقابله با چالش‌های نوین صنعت نفت نیز کمتر می شود. این در حالی است که کارشناسان معتقدند؛ صنعت نفت، پتروشیمی، گاز ودیگر صنایع مرتبط با آن در کشور به دلیل اِعمال تحریم ها بیشتر از استانداردهای جهانی فاصله می گیرد. به گفته این افراد کاهش نوآوری و تحقیقات علمی در حوزه نفت از جمله چالش هایی  به شمار می آید که باعث شده صنعت نفت از نوآوری و فناوری های روز فاصله گیرد. براین اساس به نظر می رسد حذف امتیازات برای نخبگان در صنعت نفت از عوامل منفی و تشدیدکننده بحران در صنعت نفت به شمار می آید و باید با لغو این امر و درنظر گرفتن شرایط مطلوب و امتیازات معقول برای این گروه شرایط بهره گیری از توان علمی و خلاقیت آنها را در صنعت نفت مهیا کرد تا بتوان به اتکاء به متخصصان داخلی بر فشارهای تحریم غلبه کرده و میزان حضور خود در بازارهای بین المللی و توسعه صنعت نفت و… را عملیاتی کنیم.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی کاهش حضور نخبگان در صنعت نفت

این گزارش حاکی است؛ یکی از عوامل منفی حذف امتیازات برای نخبگان، کاهش میزان تحقیقات علمی و نوآوری‌ها در حوزه نفت است، در صورتی که نخبگان علمی معمولاً در فرآیندهای تحقیقاتی و توسعه فناوری‌های جدید نقش اساسی ایفا می‌کنند. با کاهش تعداد نخبگان در این حوزه، پژوهش‌ها و تحقیقات علمی نیز کاهش می‌یابد، که در نهایت منجر به کاهش نوآوری در صنعت نفت خواهد شد. بدیهی است، از نظر اقتصادی نیز حضور نخبگان در صنعت نفت می‌تواند به رشد و توسعه این صنعت کمک کند. قطعاً حذف نخبگان باعث کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های تولید می‌شود، که پیامدهای اقتصادی برای کشور به همراه دارد. از جنبه اجتماعی نیز، کاهش فرصت‌های شغلی برای نخبگان می‌تواند به افزایش نارضایتی منجر شود

مشکلات در برنامه ریزی نیروی انسانی

از سوی دیگر با حذف سهمیه‌ها و امتیازات استفاده از نخبگان، صنعت نفت در زمینه برنامه‌ریزی نیروی انسانی خود با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد. این صنعت برای تامین کنندگان متخصصان و ماهر به یک برنامه ریزی دقیق نیاز دارد و می تواند باعث ایجاد مشکل در روند این برنامه شود. از طرفی، جایگزینی نیروی انسانی بدون تخصص و مهارت مناسب می‌توان به بهره‌وری پایین‌تر و کیفیت نامطلوب پروژه‌ها منجر شد. حذف سهمیه و امتیازات استفاده از نخبگان در نفت یک موضوع جدی با پیامد صنعت برای آینده این صنعت است. کاهش ورودی‌های نخبه به رشته‌های نفتی، کاهش کیفیت نیروی انسانی، مهاجرت نخبگان به خارج از کشور و افزایش شکاف دانش و فناوری، همگی می‌تواند باعث کاهش توان رقابتی و توسعه صنعت نفت ایران شود. برای جلوگیری از این روند، باید برنامه‌های حمایتی مناسب برای جذب و جذب نخبگان در این صنعت ایجاد شود تا آینده این بخش توسعه و حیاتی کشور تضمین شود.

به گفته کارشناسان جذب نخبگان در صنعت نفت باعث ایجاد انگیزه و اطمینان از آینده شغلی ودرآمد مناسب وآینده ای پایدار برای آنها می شود. از طرفی، کاهش جذب نخبگان به رشته های مهندسی نفت و صنایع مرتبط با آن، پیامدهایی چون؛ کاهش فرصت‌های شغلی و رکود صنعت نفت به دلیل تحریم‌ها و نوسانات بازار جهانی و… را به دنبال خواهد داشت. مسلماً در نتیجه وجود چنین چشم اندازی، نخبگان و رتبه‌های برتر کنکور، به‌دنبال رشته‌هایی با چشم‌انداز روشن‌تر، امنیت شغلی بالاتر و پتانسیل بیشتر مانند فناوری‌های نوین و انرژی‌های پایدار خواهند رفت که تغییرات متعاقب آن آینده توسعه نیروی انسانی در صنعت نفت را نیز به چالش خواهد کشید.