پولدارترها قبض برقشان گرانتر می شود
تاسیسات نیوز- صدیقه بهزادپور: در شرایطی که کشور با بحران ناترازی انرژی دست و پنجه نرم میکند، دولت به تازگی تصمیم به اجرای طرحی جدید برای تعرفهگذاری برق بر اساس منطقهبندی شهرها گرفته است. این طرح که بهزودی بهصورت آزمایشی در برخی استانها آغاز خواهد شد، به دنبال تقسیم مناطق به سه دسته برخوردار، نیمهبرخوردار و کمبرخوردار است. هدف اصلی این اقدام، مدیریت بهینه مصرف انرژی و توزیع عادلانهتر یارانهها در سطح کشور است.
با این حال، این طرح با انتقادات و چالشهای جدی مواجه شده است. کارشناسان حوزه انرژی و اقتصاد بر این باورند که تقسیمبندی مناطق بر اساس معیارهای کیفی میتواند به بیعدالتیهای اجتماعی منجر شود. بهویژه در مناطقی که ساکنان قشر ضعیف ممکن است در نواحی برخوردار زندگی کنند و با تعرفههای بالای برق مواجه شوند. این موضوع میتواند نارضایتی اجتماعی را افزایش دهد و به اعتراضات عمومی منجر شود. به عنوان مثال، مناطقی از تهران و دیگر کلانشهرها که بهظاهر در دسته برخوردار قرار دارند، ممکن است میزبان جمعیتی از اقشار کمدرآمد باشند که توان پرداخت تعرفههای بالای برق را ندارند.
از منظر فنی، اجرای این طرح نیازمند زیرساختهای اطلاعاتی و فنی دقیقی است. تفکیک دقیق مصرفکنندگان، تطابق دادههای اقتصادی و جغرافیایی، نصب کنتورهای هوشمند و پایش لحظهای مصرف از الزامات اساسی این طرح به شمار میروند. در غیاب این زیرساختها، خطر اجرای ناقص و پرخطا به شدت افزایش مییابد. به همین دلیل، کارشناسان بر این باورند که بدون فراهم کردن این زیرساختها، اجرای موفق این طرح ممکن نخواهد بود.
دولت امیدوار است که با اجرای این طرح، بخشی از یارانههای پنهان انرژی کاهش یابد و منابع به مناطق کمبرخوردار بازتخصیص یابد. این اقدام میتواند به بهبود شرایط زندگی در این مناطق کمک کند و به کاهش نابرابریهای اجتماعی منجر شود. همچنین، افزایش تعرفه برق در برخی مناطق میتواند انگیزهای برای صرفهجویی و استفاده از تجهیزات کممصرف ایجاد کند. این موضوع به نوبه خود میتواند فشار بر شبکه سراسری در روزهای اوج مصرف را کاهش دهد و به پایداری سیستم انرژی کشور کمک کند.
با این حال، تحلیلگران بر این باورند که موفقیت این طرح به دقت در طراحی و اجرای آن وابسته است. ضروری است که شاخصهای دقیق برای تعیین سطح برخورداری مناطق تعریف شود و مکانیسمی شفاف برای اعتراض مردم نسبت به ردهبندی مناطق ایجاد گردد. این امر میتواند به اصلاحات لازم در صورت بروز خطا کمک کند و از نارضایتیهای اجتماعی جلوگیری کند.
در نهایت، اجرای این طرح باید همزمان با سایر سیاستهای حمایتی نظیر افزایش سهم یارانه در مناطق کمبرخوردار و توزیع لوازم خانگی کممصرف انجام شود. این اقدامات میتواند به افزایش اثرگذاری طرح و تحقق عدالت اجتماعی کمک کند. اگر دولت بتواند با شفافسازی و گفتوگوی عمومی با مردم، این طرح را بهدرستی اجرا کند، احتمال موفقیت آن افزایش خواهد یافت.
بهطور کلی، طرح جدید تعرفهگذاری برق، اگرچه در ظاهر با هدف عدالت طراحی شده، اما با چالشهای عمیق اجتماعی، فنی و اقتصادی مواجه است. موفقیت این طرح، بیش از هر چیز، به دقت در طراحی، اجرای شفاف و گفتوگوی صادقانه با مردم وابسته است. در غیر این صورت، این طرح نهتنها کارآمد نخواهد بود، بلکه ممکن است به بیاعتمادی گستردهتر منجر شود. بنابراین، دولت باید از ظرفیت کارشناسان مستقل و تجارب جهانی بهرهبرداری کند تا در تابستان ۱۴۰۴ با کمترین میزان قطعی برق مواجه شود و به بهبود وضعیت انرژی کشور کمک کند.