فاز اول هدفمندی در حقیقت به خاطر اینکه تلاش داشت که قیمت کالاهای را به قیمت بین‌المللی و نزدیک بکند، من فکر می‌کنم از نظر تغییر قیمتی موفق بود.
به گزارش تاسیسات نیوز، بحث بر سر چگونگی اجرای فاز دوم قانون هدفمند کردن یارانه ها همچنان ادامه دارد. اقتصاددانان در چند سال گذشته از اجرای این قانون اگر چه با هدفمند کردن یارانه ها یا در واقع حذف یارانه حامل های انرژی و واقعی کردن قیمت ها موافق بودن اما بر سر نحوه اجاری این قانون انتقادهای زیادی را به دولت وارد می کردند. گفت و گویی که اقتصاد آنلاین با پوریا جبل عاملی، اقتصاددان در مورد نتایج اجرای فاز نخست قانون هدفمندکردن یارانه ها و چگونگی اجرای فاز دوم این قانون داشته که در این جا از نظر شما می گذرد.
آقای دکتر عاملی بسیاری منتقدان می گویند فاز نسخت هدفمندی یارانه ها به درستی اجرا نشده است که این آسیب های زیادی را برای اقتصاد ایران به دنبال آورده است. نظر شما در این مورد چیست؟
فاز اول هدفمندی در حقیقت به خاطر اینکه تلاش داشت که قیمت کالاهای در واقع حامل‌های انرژی را به قیمت بین‌المللی و نزدیک بکند، من فکر می‌کنم از نظر تغییر قیمتی موفق بود، یعنی واقعا یک گام بلندی را در واقع دولت انجام داد، اما از سوی دیگر میزانی را که باید تامین می‌شد، از قِبَل افزایش قیمت‌ها و برمی‌گشت به مردم، در واقع یک اختلافی بود بین دریافت افزایش قیمت‌ها و میزان پرداخت در واقع داده می‌شد و این اختلاف خودش باعث مشکلات بسیاری شد و تبعات فاز اول هدفمندی یارانه‌ها به نظر من برمی‌گردد به اینکه تناسب بین دریافت و مخارج در حقیقت فاز اول هدفمندی‌ها وجود نداشت، اما از نظر اینکه ما آمدیم یک اصلاح قیمتی انجام دادیم و گامی هم که برداشته بود گام مناسبی بود و گام متناسبی بود یعنی ما توانستیم 50 درصد آن یارانه‌های قیمتی را حذف بکنیم و قیمت‌ها را نزدیک کردیم به قیمت‌های جهانی، از این نظر خیلی مناسب بود، اما از آن سمت چون کسری آورد و آن کسری باعث شد که دولت برای اینکه پرداخت‌هایش را انجام بدهد و به بانک مرکزی و منابع بانک مرکزی را بیاورد و ایجاد تورم کرد و بعد به واسطه آن تورم خودم به خود یارانه‌های کالایی برگشت و اصلاحی هم دیگر ادامه پیدا نکرد، عملا فاز اول هدفمندی به دلیل اینکه دینامیک و پویا نبود، قرار نشده بود هر سال این کار را انجام دهیم و وسطش خلل ایجاد شد و نتوانست که موفقیت‌آمیز باشد.
خب فکر می‌کنید برای فاز دوم ، خلا‌هایی که در فاز اول وجود داشت را می‌توان برطرف کرد؟ راهکار شما چیست؟
ببینید! دولت خیلی تلاش دارد که اون تبعاتی را که در فاز اول داشتیم تکرار نکند؛ یعنی قصدش این است که کسری برنامه نیاورد، یعنی این طرح کسری نداشته باشد و آن میزان افزایشی که می‌دهیم به واسطه درآمدی که دولت حاصل می‌کند بتواند یارانه‌ها را بپردازد و تمام تلاشش این است که از این دوری کند که دوباره مثل فاز اول ایجاد کسری شود.
اینکه این خواست را دولت می‌تواند عملی کند یا نه، این چیزی است که باید در مساله اجرا ببینیم، ولی به نظر من می‌آید که هم مجلس و هم دولت تلاش دارند که در حقیقت آن کسری به‌وجود نیاید و این هم ادامه پیدا کند، البته به نظر من … البته هنوز هم نمی‌دانیم که به چه میزان می‌خواهند افزایش قیمت بدهند، باید صبر کنیم ببینیم که چه مقدار است، اما خود من به شخصه فکر می‌کنم که ما اگر گام بلندی را برداریم بهتر می‌توانیم این کار را انجام دهیم تا گام‌های کوچک کوچک باشد که مثلا فرض بکنید که شما با تورمی که الان 30-40 درصد است، چه می‌دانم 30 درصد قیمت‌های حامل‌های انرژی را برداریم، اما عملا کاری نکردید، یعنی فقط این برای یک سالتان را جواب می‌دهد، یک سالی که در آینده می‌آید. در این ؟؟؟ 04:03 سالی که گذر کردیم ما از آن و حامل‌های انرژی‌مان را هیچ افزایشی ندادیم، هیچ پاسخی به آن داده نشده است؛ بنابراین باید ببینیم که چه مقدار در نهایت قیمت حامل‌های انرژی افزایش پیدا می‌کند و در آن زمان است که می‌توانیم نتیجه بگیریم که آیا فاز دوم هدفمندی می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد اصلا طرح خوبی هست یا نه. چون هنوز خیلی از جنبه‌های آن مسکوت مانده است.
آقای دکتر درمورد افزایش قیمت حامل‌های انرژی فکر می‌کنید با چه مکانیزمی باید این کار باید انجام شود؟ این نکته را توضیح بدهم که به هر حال دولت گذشته با مجلس بر سر افزایش قیمت حامل‌های انرژی و اینکه یک باره باشد و یا به صورت تدریجی باشد، یا پلکانی باشد چالش داشت. شما راهکار مناسب را در چه چیزی می‌بینید؟
اولین نکته اینکه ما یک طرحی را داشته باشیم که در آن طرح بگوییم که به طور مداوم تا زمانی که قیمت حامل‌های انرژی‌مان به قیمت‌های بین‌المللی و در واقع همان حوزه خلیج فارس برسد باید این روند را هر سال ادامه دهیم. باید اجماعی روی آن صورت بگیرد. این نباشد که فکر کنیم این همه داریم هزینه‌های بروکراتیکی بحث می‌کنیم و جلسه می‌گذاریم و … دوباره سال بعد همان آش و همان کاسه. باید یک فرآیندی را تعریف کنیم که این فرآیند مداوم باشد. یعنی ما هر سال تا زمانی که این یارانه‌های کالایی از بین برود قیمت حامل‌های انرژی‌مان را افزایش دهیم. این نکته اول.
نکته دوم اینکه به نظر من می‌بایست که ما باید حداقل 60-70 درصد قیمت حامل‌های انرژی‌مان را امسال افزایش دهیم. خب این از نظر من هست. به نظر من راهکارهایی را داریم که ایجاد تورم نکند و بانک مرکزی با سیاست‌های مکمل، سیاست‌های انقباضی‌اش را به صورت ممتدی جلو ببرد، یعنی سیاست‌هایش بیشتر از این انقباضی‌تر باشد و به نظر من تورم ایجاد نمی‌کند. اما اگر این مورد پسند مجلس نیست و آن طوری که به نظر می‌آید در گفتار نمایندگان هست، می‌بایست راهی را که این راه‌حل اجماعی بر آن باشد، دنبال بکنیم. حالا ممکن است که به صورت 60-70 درصد نه، بگویند 30-40 درصد. باشه،اما این 30-40 درصد برای امسال نه، برای سال آینده را هم همین امروز تصویبش بکنیم. این نباشد که دوباره سال آینده دولت بخواهد از مجلس اجازه بگیرد، همین فرآیند را ما طی کنیم. اگر ما قرار باشد که 30-40 درصد افزایش بدهیم، بگوییم که سال بعد هم 30-40 درصد افزایش می‌دهیم تا زمانی که این یارانه‌ها از بین برود و قیمت به حوزه خلیج فارس برسد.
اگر نقطه‌نظر دیگریی در مورد چگونگی اجرای فاز دوم دارید بفرمایید.
نکته‌ای که وجود دارد این است که باید با مردم روشن صحبت بکنیم، بگوییم که این یارانه حامل‌های انرژی چقدر زیان داشت برای مردم و به یک اجماعی برسیم، اگر این اجماع صورت بگیرد و اگر مردم این ضرورت را بپذیرند در خودشان که نمی‌شود همه قیمت‌ها افزایش پیدا بکند، ولی این قیمت حامل‌های انرژی افزایش پیدا نکند و بعد باعث آلودگی بشود و بعد باعث بشود که ما برویم به سمت صنایع، بعد بیکاری بر ما دامن بزند و همین طور تبعات مختلف دیگر. اینها را اگر مردم ما بفهمند و با اجماع جلو برویم و مردم هم کمک بکنند، ان‌شاء‌الله ما بالاخره از دست این یارانه‌ها نجات پیدا می‌کنیم.
پایان پیام/.