حوادث غیرمترقبه بيش از هر چيز به تأسیسات زيربنايي از جمله آب و برق آسيب مي‌زند و بي‌توجهي به اين مسئله كشور را وارد بحران جدي خواهد كرد.
به گزارش تاسیسات نیوز اگرچه حوادث طبيعي بارها در كشور اتفاق افتاده ولي اتخاذ راهكارهاي ايمني و كاهش خسارت احتمالي كمتر در دستور كار قرار داشته است. در حال حاضر شرايط محيطي و امكانات زيربنايي به خصوص در شهرهاي بزرگ و پرجمعيت كشور به‌گونه‌اي است كه حتي تصور وقوع حوادث طبيعي مثل زلزله را هم سخت مي‌كند.
رئيس سازمان نظام مهندسي استان تهران معتقد است: در حال حاضر بخش عمده‌اي از سيستم‌هاي تأسیساتی ساختمان‌هاي ما از جمله آب، برق و گاز مقاومت لازم در برابر حوادث طبيعي از جمله زلزله را ندارند. به اين دليل كه از ابتدا به صورت مهندسي طراحي و نصب نشده‌اند و كمتر توسط مهندسان مربوطه نظارت مي‌شوند، اجراي اين كار بيشتر به مجريان تجربي واگذار شده است.
دكتر سعيد غفراني با تاكيد بر اينكه شكستگي لوله‌هاي گاز و آتش‌سوزي ساختمان به مراتب خطرناك‌تر از خود زلزله است، گفت: آن بخش از سيستم‌هاي تأسیساتی كه مربوط به داخل ابنيه مي‌باشد، تابع مقاومت سازه است يعني اگر به اسكلت يك ساختمان آسيب وارد شود تأسیسات آب‌رساني و گاز رسانی زودتر صدمه مي‌بينند.
مهندس ناظر براي هماهنگي
به گفته اين مقام مسئول، يكي از راه‌هاي دستيابي به امنيت ساختمان‌ها تجميع خدمات فني و مهندسي است و از اين طريق مهندسي ساختمان به شركت‌هاي حقوقي واگذار مي‌شود كه انواع تخصص‌ها را در دل خود دارند. وقتي يك شركت مهندسي، كار نظارت ساختمان را بر عهده مي‌گيرد، از نظر حقوقي هم مسئوليت مدني و كيفري دارد. ضمن اينكه سازمان نظام مهندسي براي بهبود شرايط ايمني ساختمان استفاده از چهار مهندس ناظر را اجباري كرده است تا مهندسان مكانيك و برق هم در بخش مربوط به خود نظارت لازم داشته باشند.
غفراني با تاكيد بر اينكه همكاري مهندسان سازه و عمران با يكديگر در پيشرفت كارها موثر است، گفت: يكي از راهكارهاي ما براي تضمين امنيت و اجراي درست مقررات ملي ساختمان، استفاده از مهندس ناظر هماهنگ‌كننده است كه مسئوليت هماهنگي بين مهندسان ساير بخش‌ها را بر عهده دارد. اگرچه اين موضوع در مقررات ملي ساختمان اشاره‌شده ولي در عمل اجرا نمي‌شود. با اين حال ما در نظام مهندسي استان تهران براي ساختمان‌هاي بالاي 1500 متر كه چهار مهندس ناظر دارد، استفاده از مهندس ناظر هماهنگ‌كننده را در دستور كار قرار داديم.
ضرورت شناسنامه فني
رئيس سازمان نظام مهندسي استان تهران تصريح كرد: ما امنيت ساختمان‌هاي بالاي دو هزار متر را كه براي آنها شناسنامه فني صادر خواهد شد تضمين مي‌كنيم، زيرا معتقديم اگر هر ساختمان چرخه تكميل شناسنامه فني را به درستی و بر اساس آن چيزي كه در مقررات ملي ساختمان آمده است طي كند از همه لحاظ ايمن و استاندارد خواهد بود.
غفراني با تاكيد بر اينكه همه بايد به قانون تمكين كنند، خاطرنشان كرد: همكاري بين وزارتخانه‌هاي نيرو، نفت، راه و شهرسازي و سازمان‌هاي ذی‌ربط بايد در دستور كار هيئت دولت قرار بگيرد زيرا از اين طريق امنيت سيستم‌هاي تأسیساتی داخل و خارج از ساختمان تضمين خواهد شد.
مطالبات سازمان نوسازي
ساختمان‌هاي كلانشهرهاي كشور به‌خصوص تهران، قدمت بیشتر و کاربری‌های متعددي دارند اين در حالي است كه بسياري از آنها زيرساخت‌های لازم را نداشته و در حوزه برق، آب و گاز خطرآفرين و تهديدكننده هستند و بدون ترديد اصلاح اين موارد نيازمند يك نقشه راه حرفه‌اي و كامل است.
رئيس سازمان نوسازي شهر تهران گفت: يكي از شاخصه‌هاي توسعه‌یافتگی در هر كلانشهر داشتن كالبد مقاوم و داشتن زيرساخت شهري ايمن و كارآمد است. اگرچه روند نوسازي شهر تهران سرعت خوبي دارد اما به موازات اين كار به تأسیسات زيربنايي كمتر توجه شده است كه يكي از موانع نوسازي بافت‌های فرسوده محسوب شده و امكان برنامه‌ريزي براي نوسازي را با مشكل مواجه مي‌كند.
مهندس عليرضا جعفري افزود: ما نوسازي تاسيسات فرسوده را به عنوان يك مطالبه از ساير بخش‌هاي وابسته از جمله وزارت نيرو خواستاريم زيرا به لحاظ قانوني بايد نسبت به اصلاح اين موارد اقدام كنند تا از لحاظ توسعه‌يافتگي به صورت يكپارچه عمل كنيم. وي ادامه داد: سياست شهرداري تهران، نوسازي مردمي كلانشهر تهران است براي اين منظور ايجاد بسته‌هاي تشويقي و انگيزه‌هاي اجتماعي و اقتصادي را در دستور كار قرارداديم تا مردم نسبت به نوسازي بافت‌هاي فرسوده كه مالك آن هستند شخصاً اقدام كنند. البته براي شكل‌گيري جريان نوين نوسازي شهري نيازمند حمايت دستگاه‌هاي خدمات رسان تأسیسات شهري هستيم.
اين مقام مسئول نداشتن سيستم‌هاي استاندارد فاضلاب شهري براي ساماندهي فاضلاب مجتمع‌هاي مسكوني، جاگيري نامناسب تيرهاي چراغ برق، محدوديت در بخش انشعابات آب و برق و… را به عنوان محدوديت‌ها و موانعي نام برد كه بهره‌برداري از رويكرد نوسازي بافت‌هاي فرسوده را با مشكل مواجه كرده و نيازمند نگاه ويژه و غيرانتفاعي مسئولان است تا همگام با نوسازي ظاهري شهرها، سيستم‌هاي زيربنايي نيز اصلاح گردد.
به اعتقاد رئيس سازمان نوسازي شهر تهران؛ مقوله پيشگيري از خطرات طبيعي به فرهنگ‌سازي همراه با کیفی‌سازي نياز دارد و براي تقويت و اصلاح تأسیسات زيربنايي نيازمند برنامه‌هاي مديريتي مدون از سوي نهادهاي مربوطه هستيم تا با شناسایي مكان‌هاي آسيب‌پذير و استفاده از روش‌هاي كارشناسي و تخصصي نسبت به ايمني آنها اقدام شود.
برنامه‌ريزي در شرايط بحراني
خوشبختانه در سال‌هاي اخير و به دنبال هشدارهاي كارشناسان، مسئولان كشور به فکر اتخاذ راهكارهايي براي كاهش اثرات حوادث غیرطبیعی در قالب طرح مديريت بحران افتاده‌اند. براي اين منظور، سازماني تحت عنوان«مديريت بحران و پيشگيري از حوادث كشور»در سال 88 تشکیل‌شده كه به موازات آن مقرر شد در تمام استانداري‌هاي كشور، واحد سازماني در سطح اداره كل به نام«اداره كل مديريت بحران استان» ايجاد شود، ولي اين كار به تنهایی كافي نيست و نيازمند همكاري بيشتر همه نهادها و سازمان‌هاي مرتبط است.
مدیر بحران و پدافند غیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران با بیان اینکه مدیریت بحران بخش‌هاي قابل‌توجهی از كشور بر عهده وزارت نیرو است، گفت: اگر بگوییم تأسیسات آب و برق 100 درصد ایمن هستند، اغراق کرده‌ایم، اما موفقیت در این عرصه و بسترسازی لازم به منظور ایمن‌سازی و زیرساخت اساسی کشور، نیازمند همکاری سایر بخش‌ها از جمله سازمان مدیریت بحران و معاونت راهبردی ریاست جمهوری به منظور تأمین اعتبار است.
جلال جهان‌بخشی تصريح كرد: اگر آب و پس از آن برق را مهم‌ترین نیازها در شرایط بحران بدانیم، وزارت نیرو متولی این دو بخش است، اما در بحث زلزله، همانند سایر بخش‌ها تأثیرپذیر است و باید تمهیدات لازم را در این خصوص بیندیشد و از میزان آسیبپذیری آنان بکاهد. از آنجا كه در شرایط بحرانی به ویژه زلزله، تأمین برق و آب از اولویت‌های اساسی است، وزارت نیرو تلاش می‌کند تمام سیستم‌های تولیدکننده، انتقال‌دهنده و توزیع‌کننده آب و برق خود را ایمن کند که هم خساراتش در مواقع بحران کاهش یابد و هم خدماتش را به مردم تداوم ببخشد.
نماینده وزارت نیرو با اشاره به اینکه تأسیسات آبی و برقی همانند تمامی ساخت و سازهایی که صورت می‌پذیرد، بر اساس دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های موجود ساخته می‌شوند، گفت: ایمني اولیه با طراحی اصولي در این تأسیسات محقق خواهد شد، ولی ممکن است در برخی تأسیسات جانبی یا به علت تأثیر متقابل بخش‌های دیگر، آسیبپذیری وجود داشته باشد که بخش‌های مرتبط باید پیگیر رفع آنها باشند.
گفتني است؛ موضوع H.S.E در وزارت نیرو از قبل و در کارگاه‌ها توسط پیمانکاران مورد توجه بوده ولی به صورت رسمی طی چند سال اخیر و از زمان ریاست مهندس چیت‌چیان(وزیر محترم نیرو)بر ستاد مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو مورد پیگیری قرارگرفته و با تعریف ساختارهای مربوطه از انسجام بیشتری برخوردار شده است. این موضوع پس از بررسی‌های کارشناسی و تطبیق هماهنگی فعالیت‌ها و مواضع کاری، در تاریخ پانزدهم مرداد امسال با ابلاغ معاون محترم وزیر نیرو در امور تحقیقات و منابع انسانی به دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل اضافه شده است.
منبع: پیام ساختمان و تاسیسات
پایان پیام/.