بی برنامگی اقتصاد انرژی در کشور

تاسیسات نیوز –  صدیقه بهزادپور: محمود خاقانی کارشناس انرژی در این باره به خبرنگار ما گفت: ایران به دلیل فقدان برنامه ریزی دقیق در سطح کلان در حوزه انرژی کشور را دچار سردرگمی کرده است، به عنوان مثال اخیراً کی از مسئولان از برنامه ریزی هایی برای ساخت نیروگاه انرژی هسته ای خبر داده است که نیاز به میلیاردها دلار سرمایه نیاز دارد که باید در برنامه های توسعه ای نیز پیش بینی های لازم در این خصوص صورت گیرد، این در حالی است که برنامه هفتم توسعه به زعم اکثر کارشناسان برنامه ای پرابهام است که بر اساس آن بخش بالادستی صنعت نفت به بخش خصوصی واگذار می شود، اما همه ما در ایران به این امر اشراف داریم که «بخش خصوصی» به معنایی که مصطلح و تعریف شده است، وجود ندارد، و آنچه که تحت عنوان خصوصی از آن یاد می شود، «خصولتی» هستند که به شکل نیمه دولتی مشغول فعالیت هستند و در تضاد با تاکید دولت بر واگذاری صنایع پایین دستی به بخش خصوصی در حال حاضر است که خود حکایت از سرگردانی در برنامه ریزی و سیاست گذاریهای دولت دارد، که البته این امر نشات گرفته از بلندمدت نبودن برنامه ریزی های صورت گرفته در این بخش است که با محوریت حل چالش های در مدت زمان کوتاه و دفع مشکل و چالش ها در زمان حال است .

دولت در تلاش برای قیمت گذاری جدید برای بنزین

او افزود: مشکل کمبود بنزین و سرگردانی قیمت گذاری آن نیز از جمله چالش هایی به شمار می آید که در همین دایره قابل بررسی است و به تصمیم گیری های مختلف دولت تا کنون انجامیده است که با وجود احساس ضرورت افزایش قیمت بنزین، از این اقدام خودداری می کند اما طرح هایی چون کاهش سهمیه سوخت، خبر جمع آوری کارت های سوخت جایگاه ها، اجرای طرح یارانه بنزین به همه و …. همگی حکایت از سرگردانی بیش از حد دولت در این خصوص است که البته قطعاً به مرحله ای رسیده که به زمزمه قطعیت و ضرورت افزایش قیمت بنزین می انجامد. خاقانی با تاکید براینکه بنزین به زودی گران می شود گفت: دولت سیزدهم در حال حاضر با توجه به شرایط موجود در صدد اجرای طرح هایی است که با مصوبه ها و قوانین جدید، بتواند کسری بودجه کنونی حاصل از کسری بودجه را جبران کند و البته از  حساسیت های جامعه نسبت به افزایش قیمت بنزین نیز غافل نیست، بنابراین محتاطانه در این مسیر گام بر می دارد. اما در مجموع باید گفت؛ اتخاذ سیاست های و برنامه ریزی های در کشور ما همواره از نبود رایزنی با کارشناسان و خبرگان اهل فن در حوزه های مختلف رنج می برد و اجرای طرح یارانه بنزین برای همه نیز یکی از جمله طرح هایی به شمار می آید که با اتکاء به اجرای آزمایشی آن در جزیره کیش در حال اجرا به شکل سراسری است و مسلماً تبعات منفی آن به زودی قابل مشاهده خواهد بود.

هدررفت زمان و سرمایه با طرح های غیرکارشناسی

این کارشناس حوزه انرژی اضافه کرد: اجرای طرح هایی که بدون مشاوره با کارشناسان انجام می شود، باعث هدررفت زمان، سرمایه و ظرفیت های انسانی می شود. از جمله این طرح ها می توان به اجرای طرح یارانه بنزین اشاره کرد که در محلی غیرمناسب مانند جزیره کیش و تفاوت جغرافیایی، اجتماعی آن با دیگر کلان شهرهای ایران مانند تهران، اصفهان و…. اجرا شد که نمی توان نتایج آن را به همه کشور تعمیم داد و به نتیجه ای مطلوب دست یافت، چرا که خودروهای فعال در این جزیره با وسعت بسیار کم و بدون ترافیک وکیفیت خوب خودروها، میزان مصرف بنزین متفاوتی با دیگر شرایط دارد و در نتیجه انتخاب کیش نمونه مناسبی برای اجرای طرح مذکور و اخذ نتیجه مطلوب نبود. اما اجرای این طرح با وجود اینکه بسیاری از کارشناسان و مسئولان در سطوح مختلف به آن اعتراض کردند حکایت از بی توجهی مسئولان به اصل رایزنی و مشاوره با کارشناسان فن می کند و از این رو ما باز هم باید شاهد هدررفت سرمایه ها و زمان برای اجرای طرح هایی باشیم که از ابتدا محکوم به شکست است. خادمی با اشاره به حواشی داغ شدن احتمال افزایش قیمت بنزین افزود: بعد از اعلام جمع آوری کارت سوخت جایگاه ها، امروز شاهد خرید و فروش کارت سوخت در فضای مجازی هستیم که قطعا چنین کارهایی شایسته ایران نیست.

ضرورت واردات بنزین به کشور

مرتضی بهرام پور کارشناس حوزه انرژی در این باره گفت: ضرورت واردات بنزین به ایران به چند دلیل ضروری به نظر می رسد. افزایش مصرف و تقاضا برای این محصول یکی از اصلی ترین دلایلی به شمار می آید که در حوزه هایی چون حمل ونقل وصنایع و… منجر به این شده تا احساس نیاز بیشتری برای واردات بنزین احساس شود، از سوی دیگر نقص در زیرساخت ها و فناوری های قدیمی در این زمینه باعث ایجاد چالش هایی برای تولید بنزین در کشور شده که البته تحریم و مشکلات ناشی از این امر برای واردات تجهیزات و به روزرسانی فناوری ها در این خصوص تشدید کرده و به این ترتیب مشکلات در زنجیره تأمین نفت از مراحل استخراج تا تولید بنزین، باعث مشکلات در تأمین داخلی محصول شده و واردات به عنوان راهکاری جهت تامین نیازهای انرژی مطرح شده است.

تعادل در مصرف با افزایش قیمت بنزین

وی در باره گزینه افزایش قیمت بنزین به عنوان یک راهکار برای تعادل بخشی به تولید و مصرف و … گفت:  افزایش قیمت بنزین می‌تواند یکی از راهکارها برای کنترل مصرف وابسته به واردات باشد که البته با توجه به حساسیت جامعه نسبت به این امر و همچنین تاثیرگذاری فوری آن بر دیگر حوزه ها و افزایش قیمت زنجیروار دیگر خدمات و محصولات و تجربه ناخوشایند دولت در این حوزه به نظر نمی رسد که در سیاست گذاری های نزدیک مسئولان جایی داشته باشد، اما آنچه که مسلم است؛ افزایش قیمت بنزین ممکن است افراد را ترغیب کند تا به سمت خودروهای کم‌مصرف تر یا حمل و نقل عمومی متوجه شوند، که می‌تواند منجر به کاهش تقاضا و در نتیجه نیاز به واردات بنزین شود. در حقیقت افزایش قیمت بنزین مصرف داخلی را احتمالاً متعادل می کند اما مشکلات ناشی از تحریم ها و … ماندگار باقی خواهد ماند و از سوی دیگر افزایش قیمت ممکن است تولید داخلی را تشویق کند؛ زیرا با قیمت بالاتر، تولیدکنندگان ممکن است به سوددهی بیشتری دست یابند. او ادامه داد: با این حال، افزایش قیمت بنزین همچنین می‌تواند تأثیرات منفی را نیز داشته باشد، از جمله افزایش هزینه‌های زندگی برای افراد و افزایش فشار اقتصادی. لذا، این اقدام باید با در نظر گرفتن تأثیرات اجتماعی و اقتصادی به دقت بررسی شود. علاوه بر این ایران دارای منابع غنی انرژی در بخش گاز، نفت و … است و با توجه به محدودیت ایران برای صادرات نفت، بهترین فرصت است تا با غنی سازی تکنولوژی فرآوری نفت، ظرفیت تولید فرآورده های نفتی خود را افزایش دهد تا بتواند بر دغدغه واردات بنزین فائق آید.