یزد که روزگاری از آن به عنوان شهر خشت و گل یاد می‌شد این روزها از پیله خشتی خود بیرون آمده و همچون سایر شهرهای کشور، درگیر سنگ و شیشه و آهن شده است.
به گزارش تاسیسات نیوز، خروج از سبک زندگی سنتی در خانه‌هایی با خشت و گل، بوی کاهگل، حیاط‌های طویل و حوض‌های فیروزه‌ای و انارستان و نارنجستان در حیاط خانه‌ها، گویی موضوعی اجتناب‌ناپذیر است اما اینکه خروج از این سبک زندگی و پیوستن به دنیای مدرن خانه‌سازی تا چه حد در یزد به استانداردها نزدیک است، خود جای بحث و بررسی دارد.
آمارهای رسمی و غیررسمی نشان از آن دارد که ساخت‌وسازهای غیرمجاز در یزد روند صعودی به خود گرفته و این موضوع حتی تا 70 درصد نیز گزارش شده است.
گرچه هنوز بخش اعظمی از بافت شهری یزد به خانه‌های ویلایی و در نهایت دو طبقه اختصاص دارد اما آمار آپارتمان‌سازی نیز در این استان کم نیست و ماهانه کلنگ‌های بسیاری برای احداث مجتمع‌های مسکونی و آپارتمان‌های چند طبقه در یزد به زمین می‌خورد.
بخشی از این آپارتمان‌ها، مجوز و پروانه ساخت دارند و مهندسان ناظر نیز کم و بیش، بسته به نظر مالک، بر این ساختمان‌ها نظارت دارند اما بخش قابل توجهی از ساخت و ساز‌ها نیز بدون پروانه ساختمانی و حتی نظارت مهندسان ناظر احداث می‌شود.
* روش سنتی ساخت‌وساز هنوز در بسیاری مناطق یزد قالب است
روش سنتی ساختمان‌سازی هنوز هم در بسیاری از بخش‌های یزد قالب است و هنوز هم در بسیاری مناطق، ساختوسازها توسط اعضای خانواده انجام می‌شود و از طرح و نقشه تا اجرا، تنها بخشی از کار به معماران، آن هم از نوع تجربی و سنتی واگذار می‌شود و بقیه امور توسط مالکان انجام می‌شود.
آمار دریافت پروانه‌های ساختمانی در سال‌های اخیر، سقوط بیشتری نیز داشته است زیرا هر چه بر تعداد متقاضیان ساخت مسکن مهر در شهر یزد افزوده شده، به تبع آن، متقاضیان دریافت پروانه‌های ساختمانی، کم و کمتر شده است.
* روند طولانی و هزینه‌های بالای دریافت پروانه رغبت مردم را از بین برده است
البته نمی‌توان از مشکلات دریافت پروانه ساختمانی نیز غافل بود زیرا بسیاری از مالکان به خاطر روند طولانی و هزینه‌های بالای دریافت پروانه ساختمان و پاس‌کاری‌هایی که از شهرداری به نظام مهندسی، از نظام مهندسی به بیمه تامین اجتماعی و … انجام می‌شود، از خیر آن گذشته‌اند.
این عوامل دو سویه در مجموع سبب شده تا به گفته آمارها، 70 درصد ساختوسازها در یزد به صورت غیرمجاز انجام شود.
گرچه بسیاری از مسئولان این آمار را رد می‌کنند و با آن مخالف هستند اما به نظر می‌رسد آمارهای کارشناسی شده نیز با 70 درصد اعلام شده، تفاوت چشمگیری نداشته باشند.
* 70 درصد مردم پروانه ساخت می‌گیرند اما فقط 30 درصد از این تعداد تخلف نمی‌کنند
معاون شهرسازی شهرداری یزد در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در این زمینه اظهار داشت: آمار اعلام شده از سوی برخی مراجع که ساخت‌وسازهای فاقد پروانه در یزد را 70 درصد اعلام کرده‌اند، نادرست است زیرا معتقدیم باید آمار مربوط به ساخت و سازهای پروانه‌دار دارای تخلف را از ساخت‌وسازهای فاقد پروانه تفکیک کرد.
محمود دهقان تصریح کرد: پروانه‌های کمیسیون ماده 100 که مربوط به تخلفات ساخت‌وساز است، هم آمار تخلفات ساختمان‌های دارای پروانه و هم واحدهای بدون پروانه را رسیدگی می‌کند که در این صورت تخلف 70 درصدی در ساخت‌وساز صحیح است اما این آمار تنها مربوط به واحدهای فاقد پروانه نیست.
این مسئول معتقد است، تنها 30 درصد از شهروندان یزدی برای ساخت‌وساز خانه‌های خود پروانه نمی‌گیرند اما در 70 درصدی که برای ساخت‌وساز پروانه دارند، تخلفاتی اتفاق می‌افتد که شاید شامل 30 درصد این افراد شود.
دهقان به ذکر مثالی پرداخت و گفت: ممکن است شخصی برای 200 متر زمین خود، 120 تا 140 متر زیربنا پروانه بگیرد اما اقدام به ساخت و ساز در بیش از این متراژ کند که در این شرایط تخلف صورت گرفته و پرونده وی به کمیسیون ماده 100 ارجاع می‌شود.
* جریمه‌ها بازدارنده نیست/ مردم میانبرها را ترجیح می‌دهند
این مسئول، به آسیب شناسی تخلفات ساخت‌وساز در یزد با بررسی پرونده‌های کمیسیون ماده 100 اشاره کرد که از سوی کارشناسان معاونت در دست اقدام است.
دهقان گفت: در حال تفکیک تخلفات ساخت و ساز در پرونده‌های کمیسیون، شامل تخلفات واحدهای دارای پروانه و فاقد پروانه هستیم تا آمار مشخص دراین زمینه به دست آید.
این روزها بالا رفتن هزینه‌های مربوط به ساخت و ساز شهروندان را از دریافت پروانه معذور داشته به نحوی که بهای سنگین هزینه‌های نظام مهندسی و بیمه ساختمانی، آمار تخلفات ساخت و ساز در یزد را افزایش داده است.
مردم روند تسهیل شده‌ای را برای دریافت پروانه خواستارند اما هزینه‌های دریافت پروانه در کنار تورم ناشی از مصالح ساختمانی و کارمزد بنا، کمر آنان را خم کرده است و توانی برای پرداخت هزینه‌های دریافت پروانه ندارند.
از طرف دیگر در حالی که کمیسیون ماده 100، جریمه‌ای را برای تخلفات ساخت‌وساز تصویب می‌کند که چندان بازدارنده نیست و در مقایسه با هزینه‌های دریافت پروانه ناچیز است و این هم عاملی برای تشویق مردم به ساخت‌وسازهای غیرمجاز و در عوض پرداخت جریمه کمیسیون ماده 100 شده است.
* هزینه‌های مربوط به بیمه ساختمان باید بر اساس منطقه تعیین شود
اما دهقان عقیده دارد باید هزینه‌های مربوط به بیمه ساختمانی را بر اساس منطقه تعیین کرد یا به نوعی منطقه بندی در بهای بیمه ساختمان اعمال شود.
وی خاطرنشان کرد: اگر شهروندی زمینی را به قیمت هر مترمربع 60 هزار تومان در منطقه کم ارزش شهر خریداری کند، پرداخت هزینه بیمه 10 تا 12 هزار تومان برای هر مترمربع برای او خیلی سنگین است.
این مسئول ادامه داد: اما شخصی که زمینی را در بهترین نقطه شهر با متری 2 میلیون تومان خریداری کرده و بعد از ساخت و ساز به قیمت هر مترمربع سه تا چهار میلیون تومان به فروش می‌رساند، پرداخت بهای بیمه ساختمان برایش ناچیز است و اصلا به چشم نمی‌آید.
وی، هزینه بیمه ساختمان را از جمله پارامترهای گریز مردم از دریافت پروانه ساختمانی خواند و افزود: پارامترهای دیگری از جمله مباحث مربوط به نظام مهندسی نیز در این تخلف، دخیل هستند.
به گفته دهقان، البته در شهرهای اطراف شهر یزد، اجرای آیین نامه 2800 به صورت کامل رعایت می شود اما فرهنگ ساخت و ساز مهندسی و نظارت کارشناس ناظر ساختمان در یزد هنوز جا نیفتاده است.
* نیاز به تحول عظیم در ساختمان و شهرسازی در یزد
البته مسئولان نظام مهندسی استان یزد نیز بر سر این مسائل بحث دارند و نظرات آنها نیز قابل تامل است.
رئیس نظام مهندسی استان یزد چندی پیش در جلسه‌ای با استاندار و معاون عمرانی وی اعلام کرده است که شاید 70 درصد ساخت‌وسازهای یزد با پروانه انجام شود اما تنها 30 درصد از این 70 درصد از خدمات مهندسان ناظر استفاده می‌کنند.
ابراهیم آیت‌اللهی افزود: در یزد 4هزار و 500 مهندس ناظر عضو سازمان نظام مهندسی وجود دارد که این ظرفیت در ساختمان‌سازی و شهرسازی یزد نادیده گرفته شده است.
وی با بیان اینکه تغییرات بزرگی باید در شیوه شهرسازی و ساختمان‌سازی یزد رخ دهد، بیان کرد: به رسمیت شناختن جایگاه هر یک از رشته‌های هفت‌گانه مهندسی شامل عمران، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی، شهرسازی، نقشه‌برداری و ترافیک، راهکار قدم برداشتن در این تحول عظیم است.
صرف نظر از همه این موارد، آنچه باید برای مالکان ساختمان‌ها و یا حتی افرادی که به بساز و بفروش‌ها معروف هستند، حائز اهمیت باشد، استحکام ساختمان است زیرا یزد استانی زلزله‌خیز است و به گفته مسئولان ستاد حوادث غیرمترقبه استان یزد، در این استان روزانه به طور متوسط پنج زلزله کوچک و بزرگ رخ می‌دهد.
این امر بر ضرورت توجه بیشتر به شیوه‌های ساختمان‌سازی و شهرسازی در یزد می‌افزاید و به نظر می‌رسد برای تحقق این مهم باید راهکارهایی اساسی ارائه و در برخی قوانین بازنگری شود تا مردم میل و اشتیاق بیشتری برای دریافت پروانه ساخت داشته باشند نه اینکه میانبرها را به کار اصولی ترجیح دهند.
——————————
گزارش: مهدی جلیلیان/فارس
پایان پیام/.