اتاق فکری برای جراحی بنزین

تاسیسات نیوز – صدیقه بهزادپور: افزایش قیمت بنزین همواره یکی از مسائل چالش‌برانگیز در اقتصاد کشور بوده که البته دولت همواره با آن بسیار محتاطانه برخورد می کند، چرا که گرانی بنزین تاثیر مستقیم و غیرمستقیمی بر دیگر حوزه ها چون حمل ونقل، گرانی خورد و خوراک و… می گذارد و به نارضایتی مردم منتهی می شود. از سوی دیگر پرداخت یارانه برای واردات بنزین و فروش آن به قیمت ارزانتر به مردم و تلاش برای عدم افزایش قیمت آن با وجود گرانی همه اقلام اساسی و غیراساسی، نیز فرآیندی پیچیده و غیرمنطقی است که به گفته برخی از کارشناسان در جایی و زمانی که احتمالاً دور نخواهد بود به الزام و افزایش قیمت انفجاری بنزین و تبعات نامطلوب بیشتر منتهی می شود. بر این اساس گروهی از کارشناسان بر این باور هستند که افزایش قیمت تدریجی بنزین متناسب با آنچه که در باره دیگر کالاها صورت می گیرد، جراحی تلقی می شود که در نهایت به نجات بیماری پنهان در این زمینه منتهی می شود.

راهکار سامان بخشیدن قیمت بنزین

پیش از برگزاری انتخابات همه نامزدهای انتخاباتی از «بنزین» به عنوان یک برگ و فرصت تبلیغاتی استفاده می کردند و طرح های خود  را در این زمینه ارائه می کردند، اما آنچه که همگان بر آن باور داشتند، فقدان مدیریت مطلوب در این زمینه و ضرورت تمهیدات مناسب برای مدیریت در خصوص متعادل کردن پرداخت یارانه های سنگین دولت برای واردات بنزین و توزیع آن در کشور است . ضرورت سرمایه گذاری برای احداث پالایشگاه که سالهاست به وادی فراموشی سپرده شده است، فرهنگسازی برای مدیریت صحیح مصرف بنزین، اصلاح نظام خودروسازی و تلاش برای کاهش مصرف سوخت از سوی خودروسازان، توسعه خودروهای برقی یا جایگزینی سوخت های جایگزین برای خودروها و … از جمله راهکارهایی به شمار می آید که قطعاً باید در دراز  مدت در عرصه مصر ف سوخت به مرحله اجرا درآید تا از تبدیل کمبود بنز ین به شرایط ناپایدار اقتصادی و سیاسی و چالشی بزرگ پرهیز شود.

عدالت یا بی عدالتی با گرانی بنزین

پرداخت یارانه بنزین برای همه که به زعم برخی از مسئولان وکارشناسان فرآیندی در راستای اجرای عدالت اجتماعی است، به نظر بعضی دیگر باعث ایجاد رانت و در نهایت بی عدالتی هایی می شود که باعث نابسامانی های بیشتر در این عرصه می شود. به نظر این افراد؛ ادامه یارانه‌ها برای مدت طولانی از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی به نظر منطقی نمی‌رسد. کشورهای دیگر که تجربه مشابهی داشته‌اند، به مرور زمان با کاهش یا حذف یارانه‌های سوخت، تلاش کرده‌اند تا اقتصاد خود را پایدارتر و محیط زیست خود را پاک‌تر کنند. اما در عین حال تحلیلگران معتقدند؛ ادامه این سیاست به شکل فعلی نه تنها اقتصادی نیست، بلکه به عدالت اجتماعی و محیط زیست نیز آسیب می‌رساند. از این رو، حرکت به سمت حذف تدریجی یارانه‌ها و تخصیص منابع به بخش‌های حیاتی‌تر و پایدارتر، منطقی‌تر به نظر می‌رسد. البته این تغییر باید با دقت و برنامه‌ریزی مناسب و با در نظر گرفتن حمایت از اقشار کم‌درآمد صورت گیرد تا تبعات منفی اجتماعی نداشته باشد.

حلقه مفقوده سوخت های جایگزین

اما افزایش قیمت بنزین به طور ناگهانی نیز که همواره با افزایش قیمت حمل‌ونقل در گام نخست و گرانی در دیگر حوزه ها همراه است، گزینه مطلوبی به نظر مسئولان وکارشناسان نیست، اما استفاده از سوخت های جایگزین مانند سی ان جی و توسعه زیرساخت های آن علاوه بر اینکه سرانه مصرف بنزین در کشور را کاهش می دهد، باعث افزایش مصرف سوخت پاک (گاز) می شود و منجر به کاهش آلودگی هوا نیز خواهد شد. این رویکرد با وجود در اختیار داشتن منابع گسترده گاز طبیعی که می تواند به عنوان یک منبع تامین کننده پایدار در این زمینه باشد، به دلیل فقدان زیرساخت ها و عدم تعامل سازمان های مربوطه، چندان توسعه ای در کشور پیدا نکرده است. به گفته کارشناسان؛ تبدیل خودروهای بنزینی به سی‌ان‌جی نیازمند هزینه‌های قابل توجهی است که ممکن است برای بسیاری از مالکان خودروها به‌صرفه نباشد. از سوی دیگر نگرانی‌هایی در مورد ایمنی مخازن سی‌ان‌جی و حوادث احتمالی وجود دارد که باید به دقت مدیریت شود. این پروسه که در چندین سال قبل با واگذاری تسهیلات و راه اندازی کارگاه های استاندارد دوگانه سوز کردن خودروها ایجاد شده بود ، به دلایلی کمرنگ شد، از این رو به نظر می رسد سرمایه‌گذاری جهت توسعه ایستگاه‌های سوخت‌گیری سی‌ان‌جی و بهبود زیرساخت‌های موجود از اهمیت بالایی برخوردار است و در این مسیر ارائه تسهیلات و یارانه‌های دولتی برای تبدیل خودروهای بنزینی به سی‌ان‌جی و کاهش هزینه‌های تبدیل می‌تواند مشوق موثری باشد.

مقدمه ای برای تغییر قیمت بنزین

برخی از کاربران فضای مجازی مدعی شدند که جمع شدن کارت سوخت، مقدمه‌چینی برای تغییر قیمت بنزین است. زیرا با کاهش سهمیه آزاد کارت‌ها و همچنین محدود شدن کارت سوخت موجود در جایگاه‌ها، مردم ترجیح می‌دهند بنزین را گران بخرند اما دست‌کم، بنزینی وجود داشته باشد که بتوانند آن را بخرند. آمارها نشان می‌دهد که اکثر مصرف‌کنندگان سوخت، به بیش از ۱۶۰ لیتر در ماه بنزین نیاز دارند و به همین دلیل هم زمزمه جمع‌آوری کارت‌های سوخت نگران‌کننده بود. پس می‌توان گفت که روش‌های غیرقیمتی که وزیر از آن صحبت کرده یحتمل زمینه‌های هم‌ترازی قیمت سوخت و تورم را فراهم می‌کند.