مدیریت بحران داغ ناترازی

تاسیسات نیوز – صدیقه بهزادپور: در سال‌های اخیر، ایران با چالش‌های گسترده‌ای در زمینه تامین انرژی برق مواجه شده است. این چالش‌ها به خصوص در فصل‌های گرم سال، منجر به خاموشی‌های گسترده در صنایع و منازل شده است. ناترازی برق و تغییرات اقلیمی از عوامل اصلی این بحران به شمار می‌آیند.

بر اساس این گزارش؛ چالش اصلی شبکه برق کشور ناترازی برق به معنای عدم توازن بین عرضه و تقاضای انرژی برق است. این مشکل زمانی تشدید می‌شود که تقاضای برق به خصوص در ساعات اوج مصرف از ظرفیت تولید فراتر می‌رود. در ایران، رشد سریع تقاضای برق به دلیل گسترش صنایع، افزایش جمعیت، و وابستگی بالای خانوارها به انرژی الکتریکی منجر به بروز ناترازی شده است. از سوی دیگر، ظرفیت تولید برق به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌ها و مشکلات ناشی از تحریم‌ها، رشد متناسبی نداشته است. عامل تشدید کننده بحران تغییرات اقلیمی نقش مهمی در تشدید بحران ناترازی برق ایفا می‌کنند. افزایش دمای هوا و تغییرات الگوهای بارش باعث کاهش تولید برق از منابع آبی شده است. در ایران، نیروگاه‌های برق‌آبی بخش قابل توجهی از تولید برق کشور را تشکیل می‌دهند. کاهش منابع آبی و خشکسالی‌های متوالی، به طور مستقیم ظرفیت تولید برق این نیروگاه‌ها را کاهش داده است. علاوه بر این، گرمای شدید هوا باعث افزایش مصرف برق برای تهویه مطبوع و سرمایش می‌شود که خود به تشدید ناترازی دامن می‌زند.
دلایل اصلی کمبود برق و خاموشی‌ها کمبود برق و خاموشی‌ها در ایران به دلیل عوامل متعددی رخ می‌دهد که مهم‌ترین شامل؛ افزایش تقاضا، کاهش ظرفیت تولید، مدیریت نامناسب مصرف، تحریم ها ونبود سرمایه برای به روزرسانی نیروگاه ها و… می باشد. با افزایش مصرف برق در سال‌های اخیر، به خصوص در فصل‌های گرم، تقاضا به طور قابل توجهی از عرضه پیشی گرفته است. این امر به خصوص در ساعات اوج مصرف (بعد از ظهرها و شب‌ها) مشهود است. همچنین ظرفیت تولید برق به دلیل فرسودگی نیروگاه‌ها، کمبود سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های جدید و مشکلات ناشی از تحریم‌ها دچار کاهش شده است. علاوه بر این، کاهش منابع آبی به دلیل خشکسالی‌ها، تولید برق از نیروگاه‌های برق‌آبی را کاهش داده است. فرسودگی شبکه توزیع برق و عدم سرمایه‌گذاری کافی برای به‌روز رسانی و توسعه آن، باعث افزایش تلفات در شبکه و کاهش کارایی انتقال برق شده است که به دلیل تحریم امکان رفع آن وجود ندارد. از سوی دیگر، عدم استفاده از روش‌های مدیریتی کارآمد برای کنترل مصرف برق، مانند تعرفه‌های متناسب با ساعات اوج مصرف، منجر به افزایش بی‌رویه مصرف شده است.

راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت بحران 

کارشناسان بر این باور هستند؛ سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی می‌تواند وابستگی به منابع آبی و فسیلی را کاهش دهد و تولید پایدار برق را تضمین کند. علاوه بر این، اجرای طرح‌های تشویقی برای کاهش مصرف در ساعات اوج، نصب کنتورهای هوشمند و آموزش مصرف بهینه به مردم می‌تواند به کاهش تقاضا کمک کند. همچنین به‌روز رسانی و تقویت شبکه توزیع برق، از تلفات انرژی جلوگیری کرده و پایداری تامین برق را افزایش می‌دهد. به گفته کارشناسان؛ مدیریت بهتر منابع آبی و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته برای بهبود کارایی نیروگاه‌های برق‌آبی ضروری است.
این گزارش حاکی است؛  بحران ناترازی برق در ایران نیازمند مدیریت دقیق و اقدامات فوری است. با توجه به تأثیرات تغییرات اقلیمی و افزایش تقاضای برق، نیاز است تا سیاست‌گذاران و مدیران حوزه انرژی با نگاهی بلندمدت و پایدار به این موضوع پرداخته و با اجرای راهکارهای مؤثر، از تشدید بحران جلوگیری کنند. این اقدامات نه تنها به کاهش خاموشی‌ها و بهبود زندگی مردم کمک می‌کند، بلکه به توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی کشور نیز منجر خواهد شد.