تولیدات منطقه خلیج فارس در 10 سال اخیر
به گزارش تاسیسات نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، منطقه خلیج فارس را می‌توان مهم‌ترین حوزه اقتصادی جهان درخصوص صنایع پتروشیمی و پالایشی دانست. این منطقه با در اختیار داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز، موقعیت استراتژیک و جغرافیایی و دسترسی به آب‌های آزاد و مزیت نسبی حمل‌و‌نقل دریایی بهترین منطقه برای سرمایه‌گذاری این قبیل صنایع به شمار می‌رود. حجم تولیدات محصولات پتروشیمی در این منطقه بین سال‌های 2003 تا 2013 تقریبا دو برابر شده که 11 درصد از رشد جهانی حجم تولید را به خود اختصاص می‌دهد. انواع مختلف پلی‌اتیلن‌ها، پلی‌پروپیلن‌ها و متانول بخش عمده تولیدات این حوزه محسوب می‌شود.
مدت‌ها منطقه خاورمیانه با حجم تولید نفت خام و تا حدودی فرآورده‌های پالایشی شناخته می‌شد، ولی در 10 سال اخیر سهم صنعت پالایش در تولید ناخالص داخلی کل این حوزه کاهش یافته است. این به آن معنی است که تولیدات این حوزه به سمت محصولاتی با کیفیت بالاتر حرکت کرده و تولید محصولات پتروشیمی و شیمیایی افزایش یافته است که نشان دهنده حرکت این بخش مهم به سمت زنجیره ارزش افزوده و صنایع پایین‌دستی هم به حساب می‌آید. در این بین، عربستان به تنهایی 59 درصد از صادرات کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس GCC را به خود اختصاص داده و پس از آن قطر، عمان، کویت، امارات متحده عربی و بحرین در جایگاه‌های بعدی صادرات کشورهای GCC قرار می‌گیرند. این در حالی است که در سال 2012 عربستان به تنهایی 56 درصد از ظرفیت تولید پلی‌الفین‌های کشورهای منطقه را به خود اختصاص داده بود. این در حالی بود که این کشور 75 درصد از درآمد صنایع پتروشیمی را کسب کرد که نشان‌دهنده مدیریت مطلوب گرید و تولید کالاهایی با ارزش افزوده بالاتر در این کشور بوده است.
از سویی باید در نظر داشت تا سال 2018 حجم تولیدات محصولات پتروشیمی در کشورهای این اتحادیه منطقه‌ای با 40 درصد رشد به 199/5 میلیون تن بالغ خواهد شد که در مقایسه با ایران میزان بزرگ و قابل توجهی است. این در حالی است که در سال 2013 تقاضای جهانی پلی‌اتیلن‌ها 81 میلیون تن بوده که غرب آسیا و شمال آفریقا تنها 8 درصد از این حجم را به خود اختصاص دادند که نشان‌دهنده شرایط خاص صادراتی و جهت‌گیری‌های آن بر پایه بازارهای جهانی دیگر است. با توجه به شرایط خاص بازارهای جهانی و تمرکز و تجمیع تقاضا در مناطقی خاص از جمله آسیای جنوب شرقی، افزایش ظرفیت تولید به ایجاد رقابتی جدی‌تر منجر خواهد شد. از سویی باید انتظار ایجاد یک رقابت معکوس بین تولیدکنندگان عضو این اتحادیه را نیز داشته باشیم، زیرا کشورهایی همچون امارات و قطر حتی در تلاش هستند تا بخشی از سهم بازار عربستان را نیز در آینده به‌دست آورند. این موارد در کنار افزایش روزشمار سرمایه‌گذاری‌های عربستان به منظور افزایش ظرفیت تولید، بهبود فرآیندها و افزایش ارزش افزوده و کاهش قیمت تمام شده نشان می‌دهد که این کشور و سایر تولیدکنندگان منطقه برای حفظ سهم بازار خود در جهان یا فتح بازارهای جدید به شدت در حال تلاش هستند. با توجه به رفتار عربستان در بازار نفت خام می‌توان دورنمای رفتارهای این قبیل تولیدکنندگان را در رقابت‌های جدید تجاری در جهان تخمین زد.