مالکان بی خانه، معضل گم شده بازار داغ اجاره مسکن

تاسیسات نیوز: مهری بهزادپور: تقابلات مالک و مستاجر نه تنها درایران بلکه در سراسر جهانی موضوعی نیست که تازگی داشته باشد اما هر از گاهی به عنوان یک چالش اساسی خود را به صدر خبرهای رسمی و غیررسمی می رساند و گاهی نیز نگاه جدی دولتمردان را به دنبال داشته است که غالباً حکم مسکن درد بی درمان بازار افسارگسیخته مسکن را دارد.

شیوع کرونا و کسادی بازار کسب و کار یکی از آن زمانی هایی به شمار می آید که همزمان با ناتوانی مردم در مواجهه افزایش قیمت ناگهانی مسکن و نرخ اجاره بهاء، مجدداً موضوع روز شده و هم راستا با این موضوع دولت نیز به تب و تاب ارائه راه حلی در این حوزه شد.

رویای اصلاح بازار مسکن با درخواست عدم خرید مسکن از سوی مردم!

وزیر مسکن و شهرسازی اخیراً برای بار سوم اعلام کرد «مسکن نخرید، ارزان می شود»! راه حلی که شاید پاک کردن صورت مسئله درکنار آن نمود بیشتری دارد!

ارائه وام ودیعه اجاره با شرایط خاص یکی دیگر از راهکارهایی بود که به منظور حمایت از مستاجران ارائه شد که البته به نظر برخی از کارشناسان این وام خود محلی برای تلاطم بازار مسکن و طمع بیشتر موجران جهت افزایش قیمت مسکن خواهد شد .

در ماه‌های بعد از اوج‌گیری شیوع کرونا در کشور، مسائل بسیاری در حوزه مسکن ایجاد شد که برآیند آنها مستاجران را به‌ویژه در شهرهای بزرگ تحت فشار زیادی قرار داد. این فشارهای اقتصادی موجب شد در کنار عنوان اجاره‌نشینی، عناوین جدیدی مثل کانتینرنشینی، انبارنشینی و پشت‌بام‌نشینی وارد ادبیات مسکن کشور شود که تا پیش از این وجود نداشت یا استفاده از آن چندان رایج نبود؛ اخباری که البته هنوز هم در بیشتر موارد تکذیب می‌شود اما شواهد امر حکایت از تایید این شایعات دارد.

دولت برای حمایت از مستاجران، مصوبه‌ای را به تصویب رسانده که براساس آن در دوره شیوع کرونا هیچ مالکی حق افزایش نرخ اجاره بیشتر از ۲۵ درصد در تهران و ۲۰ درصد در سایر شهرها را ندارد. براساس این مصوبه تمام قراردادها تا یک سال با همین میزان افزایش نرخ تمدید می‌شوند و موجر حق فسخ را ندارد

افزایش قیمت ماندگار اجاره مسکن، یادگار مُسَکِن «وام ودیعه اجاره»

اقدامی که شاید در آینده ای نه چندان دور که به پایان سال آینده نیز نرسد، تنها ارمغان آن افزایش توان یک ساله مستاجران با بهره مندی احتمالی از وام ودیعه اجاره، افزایش قیمت نرخ اجاره مسکن به شکل ماندگار برای این بازار باشد.

معضلی که دولتمردان مجدداً با هزینه ای بیشتر در حوزه انسانی و اقتصادی به دنبال سامان بخشیدن به آن باشد.

اما مصوبه دیگر دولتمردان مبنی بر تعیین سقف اجاره بها مسکن برای تهران و شهرستان ها و عدم صدور حکم تخلیه برای مستاجران در صورت خروج از سقف تعیین شده اجاره بها از سوی موجران بود که قوه قضاییه نیز با اعلام اینکه این شکایت در دادسراها بررسی نخواهد شد مهر تاییدی بر این اقدام زدند.

اما این درد بی درمان رشته ای است که سر دراز دارد و علاوه بر اینکه مستاجران بسیاری از این بازوی حمایتی تعریف شده از سوی دولت مورد حمایت قرار نگرفتند بلکه بی نظمی در این آشفته بازار را صدچندان کرد!

ارائه وام ودیعه اجاره در حالی اعلام شد که در روزهای نخست اجرای طرح ، تنها ۹ نفر موفق به دریافت آن شدند و بسیاری از شعب بانک در  سطح شهر اعلام کردند که بخشنامه ای در این زمینه را دریافت نکرده اند.

علاوه بر آن مستاجران خسته از بازار کساد و درگیری های روزمره و دغدغه های کرونایی، غالباً یا بر حکم افزایش نرخ اجاره بهاء گردن نهادند یا اینکه تن به تخلیه واحد مسکونی موجران پرداختند.

مالکان در حسرت سکونت در خانه های خود!

اما در این بین نیز گروهی هم بودند که با استناد به مصوبه حمایتی دولت در ایام کرونایی، در قبال افزایش بیشتر از میزان اعلام شده برای افزایش نرخ اجاره بها توسط موجران مقاومت کردند و خانه را ترک نکردند.

برخی از مالکان با ابزارهای مختلف موفق شدند که این گروه را مجبور یا مایل به تخلیه کنند. اما در بین گروه «مالکان» بودند افرادی که خود مستاجر بودند و یا به دلایل مختلف در شهری خارج از محل خانه ای که ملکیت آن را دارا بودند ساکن بودند و به دنبال پایان اجاره و یا دوره حضور در یک شهر دیگر بنا به انتقال کاری و …. مجبور به حضور در ملک خود و استفاده از خانه ای بودند که پیش از آن در اختیار مستاجر بوده است.

و اکنون با مخالف مستاجر با استناد به مصوبات دولتی و کرونایی حاضر به تخلیه نبوده و این گروه از مالکان نیز سرگردان از و حیران ، جزو گروه مالکان بی خانه قرار گرفتند.

محمدی مالک یک واحد مسکونی در جنوب شهر تهران است که در این گروه قرار دارد و به خبرنگار ما می گوید:

من به دلیل ماموریت کاری به مدت ۲ سال به یکی از شهرهای جنوب کشور به همراه خانواده انتقال یافتم و با توجه به شرایط موجود واحد مسکونی خود در تهران را به اجاره دراختیار مستاجر قرار دادم . اما الان به دلیل پایان ماموریت و الزام به فعالیت در محل کاری خود در شهر تهران نیاز به واحد مسکونی خود دارم که با ممانعت از تخلیه مستاجر مواجه شده ام.

او حمایت از گروه مستاجران به ویژه در ایام شیوع کرونا را امری پسندیده می داند ، اما شرایط برخی از افراد که مالک هستند هم ردیف یا حتی پایین تر از مستاجرانی است که ساکن خانه مالکان بدون خانه می شوند!

بررسی وضعیت این گروه از مالکان در کشور به ویژه برای شاغلانی که مدام در حال نقل و انتقال های زمان دار هستند شرایط دشواری را ایجاد کرده است که به معضلات پیشین نزد مستاجران نیز افزوده شده است.

امید است تصویب مصوبات بحرانی با لحاظ کردن شرایط جامع فرصتی برای افزایش بیشتر پریشانی جامعه در حوزه های مختلف را موجب نشود تا نیازمند به سرمایه بیشتر برای باز کردن گره های جدید باشد.