ساختمان‌های ناایمن، تهدید جدی برای ایمنی و سلامت شهروندان – بخش دوم
دکتر جواد نوفرستی
رئیس کارگروه پیشگیری از مرگ‌های خاموش
مدیرعامل انجمن جامعه ایمن کشور
پیرو گزارش نشست ملی پیشگیری از حوادث گازگرفتگی در تاریخ ۳ دی ۱۳۹۸ که به پیشنهاد انجمن کشور و به میزبانی شرکت ملی گاز ایران برگزار شد، فهرستی از دغدغه‌های جدی در تاسیسات گرمایشی و گازکشی ساختمان‌ها با همفکری دست‌اندکاران تهیه شد که با دفتر مقررات ملی ساختمان پیگیری خواهد شد..
۶- ضرورت ورود مرحله نصب تجهیزات گازسوز ثابت (پکیج و آبگرمکن و بخاری هرماتیک) در فرایند نظارت سازمان نظام مهندسی ساختمان.
در راستا و تعمیم الزامات مبحث ۲ مقررات ملی ساختمان در مورد گزارش اتمام عملیات تجهیزات مکانیکی روکار که برای پایان کار، جزء گزارشات الزامی ناظر تاسیسات و ناظر ساختمان است، اتصال گاز شهری ساختمان و یا واحدها، به بعد از نصب کامل تجهیزات گازسوز و درج شماره سریال تجهیزات در نقشه های گازرسانی موکول شود. این یعنی تعیین تکلیف شفاف نصب تجهیزات گازسوز گرمایشی به نحوی که طبق یک دستورالعمل، “نصاب مجاز” ملزم بوده و اختیار داشته باشد که یک نسخه از نقشه گاز را از سازمان نظام مهندسی مطالبه نماید و شماره سریال دستگاه نصب و گارانتی شده مورد تایید شرکت، در نقشه های گازرسانی درج شود.
در اینصورت حلقه گم شده میان ناظر و نصاب حذف و ناظر به نصاب متصل می شود و به نوعی سازمان های نظام مهندسی بطور نامحسوس، نظارت بر نصب را هم انجام می‌دهند و از نصب دستگاه مناسب و متناسب با نیاز محل جانمایی شده و مطابق مقررات ملی ساختمان، اطمینان حاصل خواهد شد.
۷- تعیین تکلیف شفاف مجاز بودن یا ممنوعیت نصب بخاری در اتاق خواب و حتی واحدهای مسکونی؛
با درنظر داشتن واقعیت‌ها و امکان‌پذیربودن و قابلیت الزام و اجرا بخصوص در ساختمان های فعلی که تازه به شبکه گاز طبیعی می‌پیوندند (مثلا روستاها)
توجه و توصیه به راهکارهای ایمن قابل اجرا با هدف پیشگیری از راهکارهای ناایمن قابل پیش‌بینی (قطعی) توسط بهره برداران بعد از اتصال گاز درصورت تحویل واحد مسکونی در شرایط و بستر ناایمن (بجای فرار از مسئولیت و انتقال مسئولیت به بهره بردار)
مثلا “الزام نصب بخاری هرماتیک”، یا تعیین سقف ظرفیت بخاری بهمراه تاکید بر باز بودن زیر درب یا ایجاد دریچه تامین هوا و نصب سیستم‌های حسگر و هشداردهنده انتشار گاز طبیعی و مونوکسیدکربن.
۸- تعیین تکلیف ایجاد انشعاب مجاز گاز و دودکش برای بخاری اضطراری در کنار پکیج و موتورخانه: بله یا خیر؟
دیدگاهها متفاوت است.
دلایل اعلام نیاز از سوی موافقین: قطعی برق در زمستان و عدم امکان تامین گرمایش با پکیج و موتورخانه، دوره خرابی و تعمیرات مکرر و احتمالی پکیج و موتورخانه در زمستان و زمانبر بودن تعمیرات (بعلت مشغله زیاد تعمیرکاران در فصل سرما) و یا جوابگو نبودن پکیج یا موتورخانه در تامین گرمایش مورد نیاز، ضمن ممنوعیت استفاده از شومینه.
۹- چاره اندیشی اساسی برای معضل جدی دودکش‌های کوتاه مکش طبیعی ناایمن (کوتاه و فاقد عایق) داخل بالکن ها و یا بیرون زده و رها شده از پنجره ها و دیوارها در نمای ساختمان ها؛ در ساختمان هایی که جدیدا به شبکه گاز طبیعی وصل می شوند (مباحث ۱۴ و ۱۷) و در بازدیدهای ادواری در دوره نگهداری (مبحث ۲۲)؛
ضرورت تعریف شفاف دودکش و الزامات آن در مبحث ۱۷، تاکید بر ممنوعیت عبور دودکش مصالح ساختمانی از جداره دیوار و ضرورت ایجاد داکت یا شافت دودکش، تاکید بر ضرورت عایق دودکش‌ها و ترویج استفاده از دودکش‌های فلزی عایق‌دار برای داخل داکت و یا روی بدنه دیوار.
۱۰- تعیین تکلیف شفاف سایر موضوعات از قبیل: شفافیت مسئولیت‌های مالک یا بهره‌بردار و نحوه ابلاغ آن با ضمانت اجرایی در استفاده از تجهیزات گازسوز در مقررات، تعیین عمر مفید تجهیزات گازسوز (آبگرمکن، پکیج، بخاری، دیگ و مشعل) از نظر مسئولیت سازنده، مجری، ناظر و نصاب، شفاف سازی و تاکید بر مسئولیت مهندس معمار در ایجاد داکت یا شافت دودکش، تعیین تکلیف شفاف ممنوعیت انشعاب برای شومینه ساختمانی، روشنایی گازی و سماور گازی و رفع تناقضات مباحث۱۴و۱۷
جمع‌بندی و درخواست از مخاطبین عزیز:
ارتقای ایمنی شهروندان از طریق ارتقای ایمنی تاسیسات ساختمان‌ها، مسئولیت یکایک کارشناسان و صاحبنظران این حوزه است.
مطالبه رفع این چالش‌ها، ابهامات یا تناقضات و طرح راهکارهای پیشنهادی، به صورت رسمی توسط انجمن جامعه ایمن کشور با دفتر مقررات ملی ساختمان مکاتبه و پیگیری خواهد شد.
در این راستا، به همفکری و ارائه پیشنهادات اصلاحی و تکمیلی نیازمندیم.