تاسیسات نیوز – صدیقه بهزادپور: طرح انتقال پایتخت از مدت ها پیش به عنوان راهکار مطلوب و نهایی برای رهایی از مشکلات روزافزون تهران پیشنهاد داده شد و در ابتدا گزینه هایی چون؛ پرند، پردیس، سمنان و … به عنوان شهرهای جانشین پایتخت مطرح شد. اما اعلام جدی و پیگیرانه این طرح از سوی پزشکیان در دولت چهاردهم، با گزینه ای جدید همراه بود که تقویت اقتصاد دریامحور و بکارگیری منابع بِکر موجود در یکی از شهرهای ساحلی را مدنظر داشت و در نهایت «مکران» به عنوان گزینه برتر پیشنهادی از سوی سخنگوی رئیس جمهور مطرح گردید، هرچند این گزینه نیز در مقایسه با موارد پیشین از قوت پیشین برخوردار بود، اما هنوز به عنوان گزینه قطعی و نهایی مطرح نشده است. اما هنوز زمان زیادی از انتشار این خبر نگذشته بود که دلالان به سرعت در اندیشه سودجویی و ایجاد فرصت های طلایی برای سودجویی و رانتخواران افتادند و با ایجاد بازار سیاه کاذب در مکران موجب افزایش قیمت زیاد ملک در این منطقه شدند.
تحول در بازار خرید و اجاره ملک
تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که قیمت مسکن در مناطقی مانند بنیاد علوی چابهار که پیش‌تر برای هر متر مربع ۴۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده بود، به حدود ۶۳ میلیون تومان رسیده است. همچنین، در بلوار شهید ریگی چابهار، این رقم به ۵۰ میلیون تومان و در منطقه گلشهر از ۳۲ میلیون تومان به ۴۶ میلیون تومان افزایش یافته است. این افزایش قیمت‌ها نه تنها بر خریداران تأثیر گذاشته، بلکه مستأجران نیز با مشکلات جدی در تأمین مسکن مواجه شده‌اند. به عنوان مثال، قیمت رهن کامل یک خانه ۱۲۰ متری در روستای تیس چابهار که پیش‌تر حدود ۱۵۰ میلیون تومان بود، به ۲۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است. همچنین، اجاره یک آپارتمان ۸۵ متری در گلشهر چابهار از ۷۵ میلیون تومان ودیعه و ۷ میلیون تومان اجاره به ۱۲۰ میلیون تومان ودیعه و ۱۵ میلیون تومان اجاره رسیده است. این افزایش قیمت‌ها نشان‌دهنده تأثیر شایعات و اخبار رسمی بر بازار مسکن است.
زیرساخت های ضعیف مکران
تحلیلگران یکی از دلایل اصلی این نوسانات در بازار مسکن مکران که البته در همه جای کشور قابل رویت است را، اظهارات مقامات رسمی کشور در مورد انتقال پایتخت به مکران است. زمانی که مقامات دولتی از جمله معاون اول رئیس‌جمهور و برخی از مقامات دولتی به طور جدیتر از این موضوع صحبت کردند بلافاصله بازارها نسبت به این اخبار واکنش نشان داده و در گام نخست بازار مسکن و ملک در مکران متحول شد و نوسانات بیشتری را تجربه کنند. این در حالی است که کارشناسان معتقدند که طرح انتقال پایتخت به مکران قابلیت اجرایی ندارد. این منطقه با مشکلاتی نظیر کمبود آب، حمل و نقل ناکافی و فقدان زیرساخت‌های لازم مواجه است. نماینده سابق چابهار نیز به این موضوع اشاره کرده و تأکید کرده که این انتقال باید با بررسی بیشتری عملیاتی شود و پیش از آن از ایجاد بازار کاذب در حوزه های مختلف در منطقه مکران پرهیز شود.
مشکلات تهران لاینحل نیست
پیروز حناچی شهردار سابق تهران در این باره معتقد است؛ برای حل مشکلات شهر تهران، ایران باید همان مسیری را طی کند که قبلا شهرهایی چون پکن، توکیو، برلین و… پیموده‌اند. باید زمینه توزیع امکانات برابر و حتی تبعیض مثبت به نفع مناطق حاشیه‌ای فراهم شود تا مردم خود انتخاب کنند کدام نقطه و مکان برای سکونت آن‌ها مناسب است. بحث انتقال پایتخت در هر دوره و هر دولتی، برای مدتی افکار عمومی را به خود مشغول می‌کند و بعد از مدتی از تیررس افکار عمومی خارج می‌شود. ایده تغییر پایتخت در این بازه زمانی از نظر شما چگونه است؟ باید دید اساسا هدف تغییر پایتخت چیست؟ به اعتقاد من بدون داشتن مبانی نظری مشخص و روشن این ایده به بیراهه می‌رود. برخی عنوان می‌کنند با تغییر پایتخت فشار از روی تهران برداشته شده و مسائل و مشکلات تهران با این روش حل می‌شود! در پاسخ باید گفت مشکلات تهران که ناشی از تمرکز، آلودگی، شلوغی و…است با تغییر پایتخت هم در جای خود می‌ماند. حتی چون تهران از پایتخت بودن به یک شهر درجه ۲ بدل می‌شود مشکلاتش حادتر می‌شود. پرسش مهم بعدی آن است که آیا تا به امروز تهران درست اداره شده و نتیجه نگرفتیم که تصمیم به تغییر پایتخت گرفته‌ایم؟ اینکه تهران ترافیک دارد، آلودگی دارد و…مشکلات لاینحلی نیست. تجربه دنیا نشان می‌دهد که این مشکلات قابل حل است. نمونه چنین شهرهایی با چنین مشکلات حادی، پکن چین است. اساسا امکان نفس کشیدن در پکن دو دهه قبل ممکن نبود؛ یکی از هدایایی که مردم پکن به هم می‌دادند، کپسول‌های هوا بود و مردم چین در جیب‌شان ماسک‌های اکسیژن داشتند. از آسمان، زمین پکن دیده نمی‌شد و از زمین پکن، آسمان قابل رویت نبود. امروز اما پکن یک آسمان آبی و یک مدیریت شهری قوام یافته دارد. نمونه این نوع شهرها نشان می‌دهد که این دست مشکلات قابل حل هستند.
الگوی موفق پکن در آلودگی هوا
او افزود: پکن برای حل مشکلات خود و کنترل آلاینده‌ها تصمیمات مهمی گرفته است. مثلا یک کارخانه عظیم ذوب فلزات در اطراف پکن بود که تعطیل شد. تمام خودروهای سطح شهر، ناوگان عمومی و…از بنزینی به برقی تغییر یافتند و آلاینده‌های شهر به صورت جدی و حاکمیتی کنترل شدند. اما ما نه تنها چنین اقداماتی را در دستور کار قرار ندادیم، بلکه بعضا برعکس هم عمل کرده‌ایم. در تهران در نظام مدیریت شهری باغات شهر به بهانه نگاه سوداگرانه ساخت مسکن از بین می‌روند. در منطقه شمالی خصوصا و دیگر مناطق تهران به بهانه ساخت مسکن برای اقشار محروم! خارج از چارچوب برنامه‌ها، طرح تفضیلی و طرح جامع تهران تراکم فروخته و به این تمرکز دامن زده می‌شود. در تهران مسیرهای دوچرخه تخریب شده و موتور دو چرخ بنزینی تردد می‌کنند، طبیعی است با این وضع آلاینده‌ها بیشتر می‌شود. سهم عظیمی از بودجه تهران به توسعه بزرگراهی آن (هم خارج از برنامه‌های مصوب و بلندمدت شهر) و حمل و نقل سواره اختصاص پیدا کرده. این در حالی است که در جهان بودجه‌ها به توسعه حمل و نقل عمومی اختصاص می‌یابند. اگر مسیر عاقلانه اداره شهر طی شود و جواب متناسب گرفته نشود من هم به جمع افرادی می‌پیوندم که موافق تغییر پایتخت هستند! اما ما این مسیر را نرفته‌ایم، مطمئن هستم اگر این مسیر طی شود، پاسخ مناسبی می‌گیریم، کما اینکه سایر کشورها هم نتیجه مناسب را گرفته‌اند.
در نهایت این گزارش اضافه می کند؛ هر چند مکران منطقه ای با منابع و ظرفیت های بسیار مطلوب برای پیشرفت است اما، قطعاً انتقال اَبَرپروژه انتقال پایتخت نیاز به بررسی دقیق‌تری در زمینه زیرساخت‌ها و مشکلات موجود در منطقه مکران دارد.
